کدام فقر به امنیت می انجامد

راه یافته اول مردم تهران در مجلس هشتم در جمعی ضمن تایید و پذیرش وجود گرانی در کشور مراتب خرسندی و رضایت خود را از وجود امنیت اعلام نموده و اظهار داشته بود اگر گرانی هست در عوض امنیت وجود دارد

راه یافته اول مردم تهران در مجلس هشتم در جمعی ضمن تایید و پذیرش وجود گرانی در کشور مراتب خرسندی و رضایت خود را از وجود امنیت اعلام نموده و اظهار داشته بود اگر گرانی هست در عوض امنیت وجود دارد .

گویا آقای حداد عادل در ارزیابی خود از وضعیت کشور به ویژه مسائل اجتماعی تصوری از ارتباط کاملا معنی دار این دو پدیده با یکدیگر نداشته و شاید مخاطبین را در سطحی ندانسته که ارتباط روشنی بین این دو مقوله در تصور خویش داشته باشند.درست همان گونه که رئیس دولت نهم با دلایل عوام فریبانه و با فرافکنی سعی در توجیه ناکارآمدی و ناتوانی خود دارد.آن هم دولتی که با شعار اقتصادی روی کار آمد.

اما سوال اساسی این است که آیا در جامعه ای که به دلیل سیاست ها و روش های نادرست دولت روز به روزبا گرانی افسار گسیخته بر تعداد فقرا و شکاف طبقاتی افزوده می شود و جمعیت زیر خط فقر مطلق و نسبی نیز رو به تزاید است می توان از امنیت سخن گفت؟ و اساسا تعبیرایشان از امنیت چیست ؟

نگارنده سعی بر ان دارد تا ضمن برشمردن دلایل ارتباط این دو پدیده اجتماعی در رد سخنان رئیس مجلس هفتم ایران دلایلی را ارائه کند. به بیان ساده فقر عبارت است از عدم توانایی انسان در تامین نیاز های اولیه و امنیت نیز عبارت است از در امان بودن آرامش و آسودگی داشتن و عدم ترس و هراس انسان .فقر به دو مقوله فقر مطلق و فقر نسبی تقسیم می شود .

فقر مطلق عبارت است از عدم برخورداری انسان از مبرم ترین و اساسی ترین نیاز ها مانند غذا پوشاک و سر پناه ساده. کسانی که در زیرخط فقر مطلق زندگی می کنند دارای محرومیت ها ی جدی و آزار دهنده ای مانند گرسنگی و سوء سکونت هستند و از حیث جسمی و روحی نیز رو به تباهی و نیستی با سرعتی شتابان و غیر معمول حرکت می کنند.اما فقر نسبی بیان کننده استانداردهای بالاتری نسبت به فقر مطلق است در این مقوله از فقر گر چه خانواده ها در محرومیت و ناکامی بسر می برند اما این ناکامی در مقایسه با متوسط سطح زندگی و در آمد اقشار بالاتر جامعه مشخص می شود بنابر این نسبی است.

هر دو نوع فقر علل مشخص و آثار و پیامد های اجتماعی جدی در پی دارد. فقر یکی از مشکلات اجتماعی است که ریشه غالب مشکلات اجتماعی دیگر است (انحرافات /افزایش جرم و جنایت که با شدت فقر اشکالی جدید و غیر معمول به خود می گیرد/ بزهکاری/ طلاق کودکان خیابانی /روسپیگری/و......)طبق ارزیابی بسیاری از کار شناسان برجسته اقتصادی و اجتماعی در ایران مهم ترین و اصلی ترین مشکل اجتماعی فقر است که نابسامانی های دیگر را در پی دارد .

آن چه مسلم است دو مقوله فقر در ایران به خصوص در ۳ساله اخیر افزایش غیر قابل انکاری داشته ضمن اینکه در این ۳ سال شاهد چند برابر شدن در آمد ارزی حاصل از فروش نفت و خالی شدن صندوق ذخیره ارزی نیز بودیم .با این اوصاف نه تنها بهبودی در اوضاع اقتصادی و معیشتی مردم حاصل نشده و پول نفت بر سر سفر ه های مردم نیامد بلکه به نظر می آید جمعیت قابل توجهی که در سال های اخیر در گروه فقر مطلق قرار نداشتند به ویژه جمعیت زیر خط فقر مطلق با روندی شتابان در حال افزایش می با شند .این در حالی است که به همه اعتراض های صنفی گار گران فرهنگیان و صنوف دیگر نیز نه تنها پاسخ قانع کننده ای داده نمی شود بلکه برخورد غالب دولت نیز سرکوب و ارعاب است .

این توجیه که قیمت جهانی غذا و افزایش یافته نمی تواند دلیل متقنی برای افزایش جمعیت فقیر ایران باشد چرا که این افزایش بها به هیچ عنوان نه تنها با افزایش چند برابر در امد حاصل از فروش نفت ایران برابری نمی کندبلکه این افزایش فقط غذا را در بر می گیرد و شامل کالاهای دیگر نمی شود .آن چه غیر قابل انکار به نظر می رسد این است که توزیع ناعادلانه در آمد ها موجب افزایش فقر نسبی و در نهایت فقر مطلق در کشور شده است و عدم بهره وری و کاهش رشد اقتصادی و تورم لجام گسیخته در کنار عوامل متعدد دیگر گروههای فقیر را منزوی نموده است .در واقع سیاست ها و روش های نادرست اقتصادی دولت نهم نه تنها فقر زدایی ننموده بلکه تاکید بر روش های صدقه ای زمینه افزایش آن را نیز فراهم آورده است.

اما آن چه مسلم است تداوم این سیاست ها موجب بحرانی شدن فقر در کشور خواهد شد و همین مسئله نیز منجر به بحرا ن های سیاسی و اجتماعی و شورش های نامتعارف شهری خواهد گردید .به بیان دیگر با بحرانی شدن فقر آن چه وقوع آن محتمل تر به نظر می آید بروز انواع بحران ها ی اجتماعی انحرافات و آسیب های اجتماعی سابقه دار و جدید است که در انتظار جامعه ما خواهد بود.(روند رو به تزاید مشکلات اجتماعی)اتفاقی که امنیت مورد اشاره آقای حداد عادل را به طور جدی زیر سوال می برد .وقتی توزیع در آمد ها نابسامان تر می شود وقتی میزان نقدینگی بدون برنامه در کشور افزایش می یابد شرایط نیز برای بی مصرف ماندن منابع مالی و در نتیجه فعالیت های تورم زا (مانند مسکن)افراهم شده و زمینه نیز برای افزایش غیر قابل کنترل تورم و رکود تورمی مهیا تر می شود .بدون تردید تشدید این وضعیت موجبات شورش های شهری بی مقدمه را فراهم می که نمونه این شورش ها را بارها در مناطق محروم کشور شاهد بودیم .تجربه چندین ساله چه در کشور ما و چه در جوامع دیگر ثابت نموده که هیچ فقری امنیت نمی آورد و اولین پیامد تداوم و تشدید فقر گسترش نا امنی و فقدان امنیت خواهد بود. راه کاهش فقر نیزوعده آوردن پول نفت بر سر سفره های مردم نیست همان طور که گسترش سهام عدالت نیز دردی از مسکینان در مان نکرده است.

تنها ران علاج اساسی فقر و بهبود امنیت همه جانبه در کشور تاکید و پذیرش ضرورت اصلاحات دموکراتیک با رعایت لوازم ان است اصلاحاتی که بر ۴راهبرد بلند مدت/ میان مدت / و سیاستهای مداوم پیشگیری از فقر است که مورد تاکید و توجه قرار می گیرد.دستاورد چشمگیر دولت و مجلس اصلاحات در زمینه مبارزه با فقر ایجاد و گسترش نظام جامع رفاه اجتماعی بود که می توان گفت در دولت نهم تقریبا چیزی از آن باقی نمانده است.

باید همه بپذیریم آرامش آسایش و رفاه و امنیت مردم ایران با تداوم اصلاحات گره خورده است و هر نوع مقابله با این تداوم نتایج عکس و غیر قابل جبران به همراه خواهد داشت.

آذر منصوری