جفت شدن دندان‌ها

در دندانپزشکی اصطلاحی به نام اکلوژن داریم که به نحوه جفت شدن دندان‌های فک بالا و فک پایین روی یکدیگر گفته می‌شود. منظور از جفت شدن دندان‌ها فقط در بعد عمودی نیست، بلکه نحوه …

در دندانپزشکی اصطلاحی به نام اکلوژن داریم که به نحوه جفت شدن دندان‌های فک بالا و فک پایین روی یکدیگر گفته می‌شود. منظور از جفت شدن دندان‌ها فقط در بعد عمودی نیست، بلکه نحوه قرارگیری دندان‌ها در بعد عرضی و جلو عقب نیز اهمیت فراوانی در برقراری اکلوژن صحیح دندانی دارد.

اگر دندان‌های فرد در هرکدام از بعد‌های فضایی یعنی عرضی، عمودی یا عقب جلو رابطه صحیحی با دندان‌های فک مقابل نداشته باشد، ناهنجاری یا «مال اکلوژن» رخ می‌دهد. البته این ناهنجاری صرفا به رابطه دندان‌ها مربوط نمی‌شود، بلکه رابطه فضایی استخوان در برگیرنده دندان‌ها یعنی استخوان‌های فک پایین و بالا را هم شامل می‌شود. رابطه تعریف شده در ۳ بعد فضا برای استخوان‌های فک بالا و پایین هم تعریف می‌شود.

ناهنجاری می‌تواند مشکلاتی برای سلامتی دهان و دندان در پی داشته باشد. این ناهنجاری‌ها می‌توانند باعث صدمه رساندن به دندان‌ها، بافت‌های نگهدارنده دندان‌ها، پوسیدگی دندانی، اشکال در عملکرد جویدن، اشکال در تکلم و حتی متاثر کردن عضلات دهانی شود که نقش مهمی در حفظ دندان‌ها و استخوان فک در ناحیه دارند. خستگی این عضلات در نهایت باعث گرفتگی عضله و ایجاد مشکلات مرتبط با مفصل گیجگاهی فکی می‌شود.

علائم متفاوتی در ارتباط با ناهنجاری‌های دندانی در دهان فرد قابل مشاهده است. یکی از این علائم سایش‌های دندانی است که فرد با کوتاه شدن دندان‌ها یا خورده شدن لبه دندان‌ها به آنها پی می‌برد، این مساله با افزایش سن بیشتر می شود. مساله دیگر بروز پوسیدگی‌های دندانی در محل‌هایی است که دور از دسترس و دید بوده و در موارد شدید با پوسیدگی‌های سریع و فراگیر مشاهده می‌شود. البته ذکر این نکته ضروری است که ناهنجاری به تنهایی باعث پوسیدگی دندانی نمی‌شود بلکه عدم رعایت بهداشت آغازگر پوسیدگی است. ناهنجاری و عدم رعایت بهداشت دهان باعث مستعد شدن فرد به پوسیدگی می‌شود.

مشکل دیگری که ناهنجاری می‌تواند ایجاد کند ناراحتی‌های مرتبط با مفصل گیجگاهی فکی است. بعضی از انواع ناهنجاری‌ها می‌توانند با تحت تاثیر قرار دادن مفصل گیجگاهی فکی باعث درد، ایجاد صدا و محدودیت در حرکات فک پایین شوند. بروز هرکدام از این علائم به تنهایی نشان‌دهنده ناراحتی مفصل فکی نیست و اگر هر سه علامت فوق در فرد بروز کرده و حداقل به مدت ۲ هفته به صورت پایدار باقی‌مانده باشد، نیازمند درمان است. درمان ناهنجاری‌های فکی یا دندانی در اغلب موارد نیازمند درمان ارتودنسی است. اگر امکان تغییر رشد در یک کودک یا نوجوان وجود داشته باشد، اصلاح مشکلات استخوانی با تغییر رشد در دستور کار متخصص ارتودنسی قرار می‌گیرد.

دکتر محمد‌امین نریمانی

متخصص ارتودنسی