سواران سیمرغ

مروری بر تعدادی از فیلم های بخش مسابقه سینمای ایران جشنواره بیست و نهم فجر

ارزش هر جشنواره‌ای به فیلم‌ها و فیلم‌سازان آن است و یقینا علاقه هر بیننده‌ای با دانستن نام شرکت‌کنندگان یک جشنواره به حضور در آن جلب می‌شود. بنابراین ما هم وظیفه خود دانستیم که در حد وسعمان و تا آن‌جایی که حجم صفحات‌مان اجازه می‌دهد به تعدادی از فیلم‌هایی که در بخش مسابقه سینمای ایران (که سودای سیمرغ نام دارد) جشنواره بیست و نهم فجر شرکت دارند بپردازیم و صد البته ما هم مثل شما بر این اعتقاد هستیم که فیلم‌های جشنواره‌ای، یقینا بهترین فیلم‌های آن کشور نیستند ولی مرور آن‌ها می‌تواند معیار خوبی باشد برای تحقیق در مورد میزان اهمیتی که سینما و سینماگران در یک جامعه دارند.

● آلزایمر (نسیان)

▪ کارگردان: احمدرضا معتمدی

«مهدی هاشمی»، «مهتاب کرامتی»، «مهران احمدی»، «فرامرز قریبیان»، «حمید ابراهیمی»، «داود فتحعلی‌بیگی»، «شاه علی سرخانی»،

«هدا ناصح»، «حسن محمدی غمخوار»، «تارا رحمتی»، «یگانه عمروانی».

داستان این فیلم به قلم خود «احمدرضا معتمدی» و درباره مردی است که طی تصادفی، دچار فراموشی می‌شود. به گفته کارگردان اثر، این فیلم دارای یک داستان ساده عاشقانه بر مبنای یک موقعیت طنز است.

«احمدرضا معتمدی» کارگردان نام‌آشنای سینماست و با این که جزو کارگردانان کم کار سینمای ایران به‌شمار می‌آید، وقتی کاری از وی نمایش داده می‌شود به یک اتفاق ماندگار در سینمای ایران تبدیل می‌شود، چنان‌که کارهای پیشین وی مانند «هبوط»، «زشت و زیبا»، «دیوانه‌ای از قفس پرید» و «قاعده بازی» از این قاعده مستثنی نبودند.

بازیگران اصلی این فیلم به‌عنوان امتیاز مثبت این اثر به حساب می‌آید.

ازطرفی باید اضافه کنیم «معتمدی» متعلق به جریانی از سینمای ایران است که کارهایش، بیشتر موردپسند منتقدان قرار می‌گیرد تا تماشاگران، بنابراین و باتوجه به بستر طنز داستان می‌توان گفت معتمدی در مسیر سختی گام برمی‌دارد که می‌تواند به یک شکست تمام‌عیار و یا یک موفقیت بی‌نظیر منتهی بشود.

● خاک و آتش

▪ کارگردان: مهدی صباغ‌زاده

«فریبرز عرب‌نیا»، «میترا حجار»، «سید احمد نجفی»، «فرامرز صدیقی»، «جمشید جهانزاده»، «فرهاد قائمی»، «قاسم زارع»، «کاظم افرندنیا»، «رامتین خداپناهی»، «صدیقه کیانفر» و «مصطفی طاری».

وقایع فیلم «خاک و آتش» در ۹۰ سال پیش رخ می‌دهد، زمانی که یک کلنل انگلیسی به‌همراه نیروهایش از مسیر هندوستان به ایران وارد می‌شوند و به بهانه احداث خطوط راه ‌آهن و تلگراف در خطه سیستان و بلوچستان به قاچاق اسلحه و ناامن کردن منطقه مشغول می‌شوند. در این جریان یک بلوچ به نام «جی‌اند» با حمایت یک روحانی به نام «ملا علی» به مبارزه با انگلیسی‌ها برمی‌خیزد.

«صباغ‌زاده» در آستانه چهارمین دهه از دوران فیلم‌سازی‌اش قرار دارد و با این‌که او امروز در جامعه سینمایی به‌عنوان یک کارگردان کهنه‌کار شناخته می‌شود آثار او در طول تاریخ سینمای ایران هرگز یک اتفاق مثال‌زدنی به شمار نمی‌آیند.

«خاک و آتش» فیلمی است که در یک بستر تاریخی گام برمی‌دارد و ناگفته پیداست ساخت آثار تاریخی در ایران، سنگی نیست که هرکسی از عهده برداشتن آن برآید.

این اثر که از تولیدات «مؤسسه فرهنگی هنری شهید آوینی» می‌باشد در ۳ لوکیشن تخت رستم شهریار، شهرک سینمایی غزالی و سپس در منطقه سیستان و بلوچستان فیلم‌برداری شده است و شنیده می‌شود برخی صحنه‌های اکشن آن که تعدادشان هم زیاد است به‌صورت تصویر و نقاشی و از طریق رایانه ساخته شده است.

● آسمان محبوب

▪ کارگردان: داریوش مهرجویی

«علی مصفا»،‌ «لیلا حاتمی»، «مانی حقیقی»، «‌همایون ارشادی»، «فریده سپاه‌منصور»، «محمدباقر صفانور»و «مبینا کریمی»

«آسمان محبوب» داستان زندگی دکتر جوان و مطرحی است که در اوج موفقیت کاری و اجتماعی‌اش متوجه می‌شود به بیماری لاعلاجی مبتلا است. به همین دلیل از کار و زندگی روزمره کناره می‌‌گیرد و در گریزی که از شهر و کارش دارد،‌ سر از روستایی در می‌آورد که وقایع غیر مترقبه‌ای را برای او رقم می‌زند.

باور کنید خیلی سخت است کسی بخواهد برای اثری از سازنده فیلم‌های «هامون»، «لیلا»، «گاو»، «پری»، «بانو»، «مهمان مامان»، «سنتوری» و... برگ برنده و بازنده بشمارد. به نظرم همین که نام «داریوش مهرجویی» به‌عنوان یک اثر مطرح باشد، خودش بزرگ‌ترین برگ برنده برای یک فیلم سینمایی است، حالا تصور کنید در فیلمی از «مهرجویی»، زوج موفق و درخشان سینمای ایران نیز حضور داشته باشند، بنابراین تیم بازیگران این اثر سینمایی خودش می‌تواند دلیلی باشد برای دیدن این اثر.

باور کنید یا نه، کم مانده بود «آسمان محبوب» هم در بخش فیلم‌های ویدئویی جشنواره فیلم فجر به نمایش دربیاید، خبرهای موثقی هم در این زمینه رسید که شکر خدا، بعد توسط کارگردان اثر به یک سوء تفاهم تعبیر شد. راستی بازی «مانی حقیقی» را هم فراموش نکنید.

● آقا یوسف

▪ کارگردان: علی رفیعی

مهدی هاشمی، هانیه توسلی، شاهرخ فروتنیان، پگاه آهنگرانی، لادن مستوفی، مریم سعادت، ستاره اسکندری، لیلا بلوکات و صابر ابر.

یوسف (مهدی هاشمی) که یک کارمند بازنشسته است، برای گذران زندگی ۵ سالی است که پنهانی و به دور از چشم دخترش در خانه این و آن کارگری می‌‌کند. ماجرای فیلم مربوط است به حضور او در ۵ تا از این خانه‌‌ها و درام در قالب روابط اهل خانه با یکدیگر و با او شکل می‌‌گیرد. به‌‌خصوص در خانه دوم حوادثی روی می‌‌دهد که مستقیما به او مربوط شده و زندگی‌‌اش را دگرگون می‌‌کند.

فیلم با این‌‌که یک درام اجتماعی است برخلاف بسیاری از فیلم‌‌های هم‌‌نوع خود که جوانان شخصیت‌‌های اصلی آن هستند، یک مرد سن و‌سال‌دار را به عنوان شخصیت محوری خود انتخاب کرده است و در کنار بازیگران جوان پسندی مانند «صابر ابر» و «هانیه توسلی» است که خود تضمینی برای موفقیت فیلم در گیشه است. از دیگر برگ‌‌های برنده فیلم، انتخاب «حسن حسن‌‌دوست» به عنوان تدوین‌‌گر فیلم است.

● فرزند صبح

▪ کارگردان: بهروز افخمی

«عبدالرضا اکبری»، «هدیه تهرانی»، «آتیلا پسیانی»، «محمدرضا شریفی‌نیا» و «هادی حیدری»

«فرزند صبح» تولد تا هفت سالگی حضرت امام خمینی‌(ره) و همچنین بخش‌هایی از ۶۳ سالگی امام‌(ره) بعد از ۱۵ خرداد ماه را به تصویر می‌کشد.

هرچه قدر که فکر می‌کنم، حساب سال‌هایی که از شروع ساخت این اثر می‌گذرد از دستم خارج شده است، فکر کنم سال ۱۳۸۳ بود که خبر آغاز ساخت این فیلم منتشر شد ولی اکنون که نزدیک به ۷ سال از آن روز می‌گذرد و در آستانه نمایش این فیلم در جشنواره بیست‌ونهم فجر می‌باشیم، نامه‌ای از «بهروز افخمی» خطاب به دبیر جشنواره منتشر شده است که نشان از نارضایتی کارگردان اثر از نحوه تدوین، صداگذاری، دوبله و موسیقی اثر دارد و ظاهرا هیچ کدام از این‌ها را تأیید نمی‌کند تا حدی که افخمی اصرار کرده از نام او در تیتراژ فیلم سوء‌استفاده نکنند.

● عملیات سکوت

▪ کارگردان: حمید بهمنی

جمشید هاشم‌پور، پوریا پورسرخ، امین زندگانی، جعفر دهقان، محمد حاتمی، علیرضا کمالی، علیرام نورایی، محمد ربانی، مهدی محمدزاده، سید مهدی حیدری و بهروز میرلو

فیلم در مقطع زمانی سال‌‌‌های ۶۲ تا ۶۴ به روایت داستان گروهی از غواصان می‌‌‌پردازد که برای شناسایی و آماده‌‌‌‌سازی عملیات والفجر ۸ تن به اروندرود می‌‌‌زنند و به این نتیجه می‌‌‌‌رسند که شرایط خطرناک و غیرممکن است. آن‌ها دست به طراحی جدیدی می‌‌‌‌زنند و در این کشمکش عراقی‌‌‌‌ها متوجه جریان می‌‌‌‌شوند و ...

این فیلم سومین ساخته حمید بهمنی است. فیلم‌‌‌های « آخرین نبرد» و « آن مرد می‌‌‌آید» او خوب دیده نشدند و اصلا یکی از گلایه‌‌‌های بهمنی از جشنواره فجر پارسال همین بود و درخواست داشت که داوران تمامی فیلم‌‌‌های امسال را بدون پیش‌‌‌داوری و به طور کامل مشاهده کنند تا زحمات گروه ساخت فیلم که تلاش کرده‌‌‌اند فیلمی استاندارد بسازند از قلم نیفتد.

از حاشیه‌‌‌های جالب توجه فیلم، عدم اطلاع کارگردان از تغییر ناگهانی اسم آن در جشنواره بود که ضمن ابراز تعجب از این امر، عنوان کرد نام فیلم همچنان «گلوگاه شیطان» است و به اشتباه «عملیات سکوت» اعلام شده است. همچنین به مخاطبان پیشنهاد کرده سکانس میانی فیلم که سکانس غرق شدن خلبان در آب است را با دقت بیشتری ببینند. پس مخاطب! دقت کن!

● جرم

▪ کارگردان: مسعود کیمیایی

پولاد کیمیایی، حامد بهداد، شبنم درویش، جمشید مشایخی، داریوش ارجمند، نیکی کریمی و...

فیلم جرم در فضای اجتماعی، سیاسی و تاریخی پیش از انقلاب می‌گذرد. داستان در مورد مردی است که در آن شرایط خاص نمی‌خواهد از عقایدش تخطی کند.

مسعود کیمیایی بیست و هشتمین فیلمش را در جشنواره فیلم فجر بیست و نهم دارد. برگ همیشه برنده آثار کیمیایی شاید دیالوگ‌های جالب آن است. توجه کنید می‌گوییم دیالوگ‌های جالب، نه خوب! آخر به زعم بسیاری از منتقدان دیالوگ‌های آثار کیمیایی خوب نیستند و فقط گونه‌ای از ادبیات او هستند. کیمیایی مثل همیشه هواداران خاص خود را دارد و این مهم‌ترین برگ برنده فیلمش می‌تواند باشد. منظورمان آتش هواداران است که ممکن است دامن داوران جشنواره را بگیرد. اما از سویی دیگر کسل‌بار شدن مفاهیم کیمیایی و بیان سخت و دشوار آن‌ها می‌تواند برگ بازنده این اثر باشد. به تماشای آخرین «جرم» کیمیایی بنشینید.

● گزارش یک جشن

▪ کارگردان: ابراهیم‌ حاتمی‌کیا

رضا کیانیان، مریلا زارعی، رویا تیموریان، طناز طباطبایی، داریوش ارجمند و...

فیلم داستان یک آژانس ازدواج است که گرفتار حاشیه‌هایی می‌شود...

حاتمی‌کیا از وقتی ژانر سینمایی‌اش را عوض کرده است کلی بالا و پایین دیده است. سخت‌ترین انتقادات را از سوی هوادارانش به جان خریده، اما حاضر نشده دوباره به سراغ ژانر محبوب سابقش «دفاع مقدس» برود. او این‌بار با گزارش اختصاصی‌اش از یک جشن به میدان رقابت فجر آمده است. گزارش او از جشن خاصش می‌تواند مهم‌ترین برگ برنده این اثر باشد. او مثل همیشه خط قرمزها را در این فیلم به سبک خودش شکسته و همین می‌تواند عامل توفیق عمومی اثر باشد. اما از سویی دیگر ژانر نامحبوب هواداران حاتمی‌‌کیا می‌تواند عامل شکست اثرش باشد. خیلی از موافقان و مخالفان سینمای حاتمی‌کیا معتقدند او باید همان ژانر سابقش را در سینمای ایران دنبال کند.

● جدایی نادر از سیمین

▪ کارگردان: اصغر فرهادی

«لیلا حاتمی»، «شهاب حسینی»، «پیمان معادی»، «ساره بیات»، «سارینا فرهادی»، «علی اصغر شهبازی»، «بابک کریمی»، «شیرین یزدان‌بخش»، «کیمیا حسینی» و «مریلا زارعی».

«جدایی نادر از سیمین» داستان زن و شوهری را روایت می‌کند که در آستانه جدایی از یکدیگر هستند، اما حضانت فرزند برای آن‌ها‌ مشکلاتی ایجاد می‌کند.

«جدایی نادر از سیمین»، پنجمین ساخته بلند اصغر فرهادی بعد از آثار موفقی مانند «رقص در غبار»، «شهر زیبا»، «چهارشنبه ‌سوری» و «درباره الی» است.

«فرهادی» جوایزی همچون خرس نقره‌ای بهترین کارگردانی از جشنواره پنجاه و نهم برلین برای فیلم «درباره الی» و سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی از جشنواره بیست‌وچهارم فیلم فجر برای فیلم «چهارشنبه سوری» را در کارنامه دارد و گذشته از این افتخارات، او در نگارش فیلم‌نامه‌ها‌ی «ارتفاع پست» با «ابراهیم حاتمی‌کیا» و «کنعان» با «مانی حقیقی» همکاری داشته و همچنین فیلم‌نامه «دایره زنگی» را نیز نوشته است.

«جدایی نادر از سیمین» اولین همکاری بازیگر توانای کشورمان، «لیلا حاتمی» با «فرهادی» است که می‌تواند نویدبخش اثری قدرتمند باشد.

● ورود آقایان ممنوع

▪ کارگردان: رامبد جوان

رضا عطاران، ویشکا آسایش، پگاه آهنگرانی، مانی حقیقی، بهاره رهنما، فلامک جنیدی و...

مدیر یک دبیرستان دخترانه به شدت با حضور یک دبیر مرد در مدرسه خود مخالفت می‌کند.

رامبد جوان در کارگردانی جوان است اما خوش فکر! هنوز طعم خوشمزه «دختر آدم، پسر حوا» از جشنواره سال پیش زیر زبان‌مان است که باخبر شدیم امسال «ورود آقایان» برای فیلم او ممنوع است! «ورود آقایان ممنوع» به نظر می‌رسد طنزی همچون همیشه فاخر و خالی از لودگی است. این می‌تواند مهم‌ترین برگ برنده فیلم‌های رامبد جوان باشد. فیلم‌های او همیشه مثل خودش مملو از انرژی است. اما حضور چهره‌های خطرناکی چون رضا عطاران با طنز خاص خودشان می‌تواند عامل ناکامی یا موفقیت این فیلم باشد. کسی چه می‌داند!

● گلچهره

▪ کارگردان: وحید موسائیان

مسعود رایگان، لادن مستوفی، افشین هاشمی، هدایت هاشمی، حسین محب اهری.

دولت کمونیستی نجیب‌ا... سقوط کرده و مجاهدین بر کابل مسلط شده‌‌‌اند. اشرف خان صاحب سینمایی در کابل می‌‌‌خواهد آن را بازسازی کند. اما یکپارچگی دولت دیری نمی‌‌‌پاید و جنگ‌‌‌های داخلی بار دیگر از خرابه‌‌‌های کابل سر برمی‌‌‌آورند. جنگ به فیلم‌‌‌خانه ملی افغانستان نیز راه پیدا می‌‌‌کند. جایی که تاریخ تصویری یک ملت در آن نهفته است. گویا فیلم از روی وقایع واقعی الهام گرفته شده است.

برای ما خراسانی‌‌‌ها شاید مهم‌‌‌ترین برگ برنده این فیلم انجام بیشتر مراحل فیلم‌‌‌برداری آن در استان خراسان باشد. حضور بازیگران دست اول سینمای ایران هم می‌‌‌تواند ضامن موفقیت فیلم در گیشه و نزد مخاطبین باشد لیکن مهم‌‌‌ترین برگ برنده این فیلم باز هم کارگردان آن است. وحید موسائیان برای عامه مخاطبین شاید کارگردان شناخته‌‌‌شده‌‌‌ای نباشد. اما «گلچهره» شاید سکوی پرش او و پدیده امسال جشنواره باشد. عکس‌‌‌های فیلم، خبر از فیلم‌‌‌برداری قوی کار می‌‌‌دهد که یکی از سخت‌‌‌ترین مراحل تولید را بین فیلم‌‌‌های امسال داشته است. فیلم از طراحی صحنه و دکور بسیار گسترده‌ و سنگینی برخوردار است و موسیقی‌‌‌اش را هم فریدون شهبازیان ساخته است.

● ۳۳ روز

▪ کارگردان: جمال شورجه

پیر داغر‌(اوی)، باسم مغنیه‌(محمد)، یوسف الخال‌(یوسف)، کارمن لبوس(ام عباس)، نسرین طافش(حنان)، کنیدا علوش(نسرین)، دارین حمزه(هانا)

از داستان فیلم همین‌قدر به بیرون درز کرده که راجع به ماجراهای مستند و واقعی جنگ ۳۳ روزه لبنان است که در آن اهالی روستایی در تهاجم ۳۳ روزه اسرائیل به جنوب لبنان مقاومت می‌کنند.

موضوع فیلم به خودی خود حساسیت برانگیز و کنجکاو کننده است، به‌خصوص که مدتی است فیلم جنگی درست و حسابی هم ندیده‌ایم، اما حاشیه‌های پرتعداد فیلم هم بر کنجکاوی ما افزوده است. اول که قرار بود اسم فیلم جنوب آسمانی باشد. بعد قرار شد حنان ترک که مدتی است به دلیل انتخاب حجاب اسلامی در مورد محدودیت‌های دولت مصر قرار گرفته در فیلم‌بازی کند اما دولت مصر یک روز پیش از حضور این بازیگر در فیلم ۳۳ روز از پرواز او جلوگیری کرد. سعید انصاری کار ساخت موسیقی این فیلم را به عهده گرفته است. زبان فیلم هم که کلا عربی است و قرار است با زیرنویس فارسی در جشنواره پخش شود.

در پایان جمال شورجه به مخاطبان جشنواره توصیه کرده به سکانس نهایی فیلم توجه ویژه‌ای داشته باشند چون هر چه از نظر نرم‌افزاری و سخت‌افزاری در توان‌شان بوده، در سکانس پایانی لحاظ کرده و ترکانده‌اند.