تیم ملی محبوب نیست

تیمی که نامش را از کشور, هویتش را از مردم و رنگ پیراهنش را از پرچم «ایران» می گیرد, امروز در استادیوم ملی غریب است تا جایی که موجب حیرت سرمربی پرتغالی اش می شود اگر دنیا فوتبال را «زبان مشترک» ملت ها تعبیر می کند, داخل مرزهای ایران این تعبیر «تغییر کاربری» داده است

تیمی که نامش را از کشور، هویتش را از مردم و رنگ پیراهنش را از پرچم «ایران» می‌گیرد، امروز در استادیوم ملی غریب است تا جایی که موجب حیرت سرمربی پرتغالی‌اش می‌شود. اگر دنیا فوتبال را «زبان مشترک» ملت‌ها تعبیر می‌کند، داخل مرزهای ایران این تعبیر «تغییر کاربری» داده است! اینجا به لطف مدیریت‌های کلان، زیرساخت‌های اصولی، برنامه‌ریزی‌های بلندمدت و ورود سیاسیون کمتر آشنا با ورزش، فوتبال نه تنها عامل اتحاد و همبستگی نیست که موجب دلزدگی و جدایی‌هاست. عبارت «سوء مدیریت و عدم برنامه‌ریزی» از کثرت کاربرد، کارکردش را از دست داده است و بیش از آن «آسیب فوتبال ملی از این حضور نابلدان» که گفتنش زبان را هم به کام می‌چسباند. رییس فدراسیونی که عدم آشنایی و تسلطش را بر فوتبال، به جای آنکه با انتخاب درست همکاران و مشاورانی مجرب و آشنا با این زبان جبران کند، فدراسیون را بعضا مأمن کسانی کرده است که با خوشبینانه‌ترین فرضیه، نیت خیرشان بازسازی امروزی قصه آن خاله معروف است! که نتیجه‌یی جز نابودی ندارد.

سیر تدریجی آسیب فوتبال ایران، اگر تا پیش از این تنها نتیجه «کم‌تجربگی»ها بود، از جام‌جهانی ۲۰۰۶ تا امروز قربانی تمامیت‌خواهی آن مدیر بالانشینی شد که برای ورود غیرقانونی‌اش به فوتبال، فدراسیون را تقدیم کسی کرد که صحنه آرای انتخاباتی نمادین بود، تا از دلش حال و روز امروز فوتبال ملی بیرون بیاید. دلزدگی عمومی، استادیوم‌های خالی و مهم‌تر، عدم حمایت مردمی از تیمی که هویتش در دنیای ورزش هویت ملت‌هاست.

و آنچه بیش از همه آزاردهنده است، همین افتادن فاصله بین مردم و تیم ملی است. از روزهایی که عکس تیم ملی بر در و دیوار خانه و دکان مردم «کوچه و بازار» بود و پیراهنش بر تن نوجوانانی که با رویای ستاره‌های ملی در کوچه پس کوچه‌ها دنبال توپ پلاستیکی می‌دویدند تا امروز که حامیان حاضر در استادیوم به قصد اعتراض نام تیم مقابل را فریاد می‌زنند، نزولی پرشتاب است که ثمره همان «عبارت تکراری» است.

از کارشناس منتقدی که خود را به بیراهه می‌زند و چشم بر واقعیت «یک بازی تدارکاتی» در فصل بدنسازی می‌بندد و فراموش می‌کند هنوز چند هفته‌یی نیست که قلمش برای بازنویسی خاطره «تئوری توطئه» در فراق «ایویچ»، به جای جوهر اشک می‌ریخت تا یادآور برکناری اشتباه او به خاطر باخت در اردوی آماده‌سازی باشد! و امروز که همان کارشناسان منتقد، با داعیه آشنایی با قواعد فوتبال، کی‌روش و تیم ملی را زمانی سرزنش می‌کنند که از ملاقات رودرروی کادر فنی جدید با بازیکنان، هنوز یک ماه تمام نمی‌گذرد!

و تا مردمانی که اگرچه به حق، اما این قهر ملی را آنقدر کش داده‌اند که کسی آخرین روزهای همراهی را به یاد نمی‌آورد. امروز گفتن این جمله اگرچه تلخ است اما سخت نیست؛ «تیم ملی فوتبال ایران محبوب نیست» و این حسی که می‌رود تا حساسیت ما را برای عشق ورزیدن به هرآنچه که پسوند «ملی» دارد کم کند، اگرچه تنها مختص ورزش و فوتبال نیست، اما در سکوهای آزادی و قلم‌های جاری ورزشی عینیت بیشتری دارد. تجربه می‌گوید این سراشیبی سقوط با ملتهب کردن جو و انتقادهای «همه‌جانبه و کمتر منطقی» تندتر می‌شود، آخرین نمونه‌اش «بعد از برکناری برانکو» و قصه به تکرار گفته شده «خرد جمعی» است و دست به دست شدن تیم ملی از قلعه‌نویی به دایی تا قطبی که هیچ یک در زمان مناسب انتخاب نشدند که نتیجه‌اش تجربه همه آن ناکامی‌ها در میادین مختلف بین‌المللی بود. از آخرین دیدار مقدماتی در راه بن‌بست «جام‌جهانی ۲۰۰۲» در استادیوم آزادی، تا همین یکشنبه گذشته و نخستین دیدار تدارکاتی برای کسب سهمیه «جام‌جهانی ۲۰۱۴»، سبک تازه‌یی برای حمایت از تیم ملی باب شد؛ «حمایت از طریق عدم حمایت!» نه با سکوت یا سوت‌های ممتد (به سبک رایج در جهان فوتبال) که با شعارهای تند اعتراضی تا فریاد نام تیم مقابل، که گاه غیرت و حس میهن‌دوستی را نشانه می‌رود! مصاف با ایرلند جنوبی بی‌شک تلخ‌ترین پیروزی اروپایی تیم ملی است و آغاز این شعارهای اعتراضی در حساس‌ترین دقایق و گل دقیقه ۹۰ ایران، که دیگر جایی برای جبران نداشت! مقابله با «سوء مدیریت‌های جاری در فوتبال ایران» جایش روز بازی‌های ملی نیست.

اگر فوتبال ایران به واسطه ورود مدیرانی غریبه آسیب جدی دیده است، مستحق جفای کسانی نیست که با ادعای عاشقی زخم بر زخم‌های کهنه‌اش اضافه می‌کنند. از «ایرانی باغیرت» گفتن‌های ابتدای نیمه اول دیدار با ماداگاسکار تا شعارهای اعتراضی نیمه دوم، فاصله صفر «فراموشی» تا «فراموشی» است! چرا که امروز وقتی از مدیریت فوتبال دلسردیم، وظیفه حنجره هوادار و قلم نویسنده سنگین‌تر است. فوتبال ملی در هجمه بی‌تفاوتی‌ها مانند هر سرمایه ملی دیگری نیاز به مراقبت دارد و چه کسی دلسوزتر و عاشق‌تر از ملت برای حفظ داشته‌هایش.

رامتین جباری