چرا زیارت امام رضا ع زیارت برتر است

زیارت در لغت به معنای مطلق دیدار یا دیدار کردن با شخص بزرگی است ولی در عرف دینی, بیشتر بر تشرف به مکانهای مقدس برای کسب فیض و معنویت اطلاق می شود

زیارت در لغت به معنای مطلق دیدار یا دیدار کردن با شخص بزرگی است؛ ولی در عرف دینی، بیشتر بر تشرف به مکانهای مقدس برای کسب فیض و معنویت اطلاق می شود. (معجم مفردات الفاظ القرآن، راغب اصفهانی، ص ۲۲۱) «زیارت»، در فرهنگ قرآن و احادیث پیشوایان معصوم(ع) جایگاه مقدسی دارد و در جدول برنامه های عبادی، جز و واجبات یا مستحبات به شمار می آید.

زیارت خانه خدا که به صورت حج تمتع یا عمره انجام می گیرد، از جمله زیارتهای واجب یا مستحب است و فضیلت بسیار دارد.

در کنار زیارت کعبه مکرمه، زیارت قبور پیامبر اعظم(ص) و ائمه معصومین(ع) جایگاه ویژه ای دارد.

در این میان، زیارت برخی از بزرگان دین پایه ارزش گذاری در فرهنگ اسلامی است که نمونه بارز آن زیارت حضرت ثامن الحجج(ع) است. در روایات مختلفی از ائمه اطهار(ع) زیارت امام رضا(ع) زیارت برتر دانسته شده است، چنانکه ابراهیم بن عقبه می گوید: در نامه ای از امام هادی(ع) پرسیدم: «زیارت حضرت سیدالشهداء مقدم است یا زیارت حضرت رضا و امام جواد(ع)؟» در پاسخ فرمود: زیارت امام حسین(ع)مقدم است، ولی زیارت این دو بزرگوار،حضرت رضا و امام جواد(ع) جامع تر و اجرش بیشتر است. (ترجمه عیون اخبار الرضا، ج ۱ و ۲، ص ۷۰۴) در حدیث دیگری نقل است: علی بن مهزیار گوید: از حضرت جواد(ع) پرسیدم: فدایت شوم! زیارت پدرتان برتر است یا زیارت امام حسین(ع)؟ آن حضرت فرمودند: زیارت پدرم برتر است، زیرا همه به زیارت سیدالشهداء مشرف می شوند، ولی پدرم را جز گروه خاصی از شیعیان زیارت نمی کنند. (همان)

همچنین در احادیثی، بدون آن که ثواب زیارت حضرت رضا(ع) با ثواب زیارتهای دیگر سنجیده شود، فضیلتهای جداگانه ای مطرح است. حمدان دیوانی نقل کرده است امام رضا(ع) فرمود: کسی که از مزارم دور است و با وجود این، به زیارتم بیاید، روز قیامت در سه جای وحشتناک او را درمی یابم. نخست، هنگامی که نامه های اعمال مردم در چپ و راست آنها پراکنده شود.

دوم، آنگاه که می خواهد از صراط بگذرد و سوم وقتی اعمالش را به میزان الهی می سنجند. (بحارالانوار، ج ۷۱، ص ۲۶۳)

و نیز در برخی احادیث ثواب زیارت امام هشتم با سایر زیارتها از جمله زیارت خانه خدا سنجیده شده و پاداش آن برابر با هزار حج دانسته شده است. (من لایحضره الفقیه، ج ۲، ص ۵۸۳)

درباره علت شرافت و برتری زیارت امام هشتم سه احتمال عنوان شده است؛ نخست اینکه علت برتری زیارت امام به دلیل شرافت مکان دفن ایشان است، حال آنکه در متون روایی علت شرافت ارض توس وجود مقدس امام رضا(ع) در آن است.

دوم اینکه برتری زیارت ثامن الحجج(ع) به واسطه برتری ایشان بر سایر ائمه است، حال آنکه زیارت قبورمقدس پدران ایشان به دلیل حرمتی که خداوند برای پدر قایل شده است ارجحیت دارد و نیز زیارت پیامبر(ص) برسایر معصومین ارجحیت دارد و ائمه نیز به لحاظ عصمت همگی نور واحدند و یکی بردیگری برتری ندارد. (بحارالانوار، ج ۲۵، ص ۱، باب ۱ و ج ۹۹)

احتمال سوم، علت برتری یافتن زیارت امام رضا(ع) این است که ارض توس در آن دوره کانون توجه رویدادهای مهم اسلامی بوده است و پس از آن نیز این ارض اقدس توانست کانون توجه دلدادگان حریم یار شود و اندیشمندان جهان اسلام را به خود متمرکز نماید.

محمد جواد رستگار