نوار قلب

الکتروکاردیوگرافی یعنی ثبت فعالیت الکتریکی قلب به وسیله الکترودهایی که روی پوست بدن نصب می‌شوند. الکتروکاردیوگرام دارای چندین نوع موج است. برخی از این امواج گنبدی شکل و …

الکتروکاردیوگرافی یعنی ثبت فعالیت الکتریکی قلب به وسیله الکترودهایی که روی پوست بدن نصب می‌شوند. الکتروکاردیوگرام دارای چندین نوع موج است. برخی از این امواج گنبدی شکل و برخی نوک‌تیز هستند. هر کدام از این امواج مربوط به یکسری فعالیت‌های الکتریکی عضلات قلب هستند. پزشکان با دانستن اشکال طبیعی و غیرطبیعی این امواج می‌توانند بیماری‌های قلبی و حتی غیرقلبی که منجر به تغییرات الکتریسیته قلب می‌شوند را شناسایی و درمان کنند.

ثبت فعالیت‌های الکتریکی قلب به چند روش صورت می‌گیرد:

در روش اول که همان نوار قلب معمولی است. تغییرات ولتاژ الکتریکی قلب روی نوار کاغذی که با سرعت مشخص حرکت می‌کند ثبت می‌شود.

در روش دوم بیمار در بیمارستان بستری شده و به طور مداوم فعالیت الکتریکی قلب او در صفحه نمایشی نشان داده می‌شود. از این روش در بیماری‌های حاد قلبی یا در بیماران بدحال که نیاز به مراقبت مداوم قلبی دارند استفاده می‌شود.

روش سوم مانیتورینگ هولتر است. این روش برای افرادی استفاده می‌شود که در طول شبانه روز فقط لحظات یا دقایق کوتاه دچار مشکل قلبی می‌شوند و بقیه زمان‌ها مشکل واضحی ندارند. در این روش یک دستگاه ضبط به بیمار وصل می‌شود تا در طول شبانه روز فعالیت‌های الکتریکی قلب را ثبت کند تا پزشک بعدا با بررسی آنها وقوع حوادث قلبی را متوجه شود.

برای برخی بیماری‌ها الکتروکاردیوگرام بسیار موثر و جزو اقدامات تشخیصی اصلی است. این بیماری‌ها شامل آنفارکتوس قلبی و آریتمی‌های قلبی (معنی ضربانات نابه‌جا و غیرطبیعی قلبی)‌ می‌باشد. در مورد آنفارکتوس قلبی نه‌تنها در تشخیص اولیه بیماری از نوار قلب کمک گرفته می‌شود، بلکه در ساعات بعد از وقوع آنفارکتوس که بیشترین خطر وقوع آریتمی‌های بدخیم قلبی بیمار را تهدید می‌کند، بیمار به طور مداوم تحت مانیتورینگ بوده و هرگونه آریتمی سریعا با شوک یا دارو درمان می‌شود. الکتروکاردیوگرام حتی در برخی بیماری‌های غیرقلبی مثل انواع مسمومیت‌های دارویی و تغییرات کلسیم و پتاسیم خون نیز کمک‌کننده است و پزشکان از آن کمک می‌گیرند.

همان‌گونه که در بحث هفته قبل گفته شد گاه الکتروکاردیوگرام در حالت عادی تغییری ندارد، ولی هنگامی که قلب تحت فشار قرار می‌گیرد، دچار تغییر می‌شود. این موضوع اساس روش‌های تشخیصی دیگری است که در هفته‌های بعد مورد بحث قرار می‌گیرد.

دکتر رضا کریمی / متخصص بیماری‌های داخلی