آن فصل با ۱۰ دردسر آمد

شایع ترین مشکلات طبی در زمستان

زمستان فصل زیبایی است؛ فصل بارش برف و سفیدپوش شدن زمین. اما این فصل، اگر نگوییم زشتی‌ها، لااقل دردسرهایی به همراه دارد؛ دردسرهایی مثل زمین خوردن‌ها و شکستگی‌های استخوانی، آتش‌سوزی‌ها، سر خوردن اتومبیل‌ها روی زمین لغزنده و افزایش تصادفات رانندگی و ...

در«پرونده»این هفته قصد داریم به ۱۰ مورد از شایع‌ترین مشکلات سلامت جسم و روان در فصل زمستان و نکات ایمنی و بهداشتی پیشگیرانه و مراقبت از سلامت در این خصوص اشاره کنیم.

● مسمومیت با مونوکسیدکربن؛ مرگ‏های خاموش

▪ مقابله با قاتل خاموش

به استناد آمار رسمی سازمان پزشکی قانونی کشور، در نیمه اول امسال ۲۵۷ نفر از هم‌وطنان‏مان در اثر استنشاق گاز مونوکسیدکربن جان خود را از دست داده‌اند. هرچند این آمار، صرفا مربوط به موارد مرگ و میر ارجاعی به مراکز پزشکی قانونی کشور بوده و آمار واقعی بیش از این است، با این وجود، تعداد تلفات انسانی در نیمه اول سال جاری نزدیک به ۱۵ درصد نسبت به دوره مشابه سال قبل رشد داشته است.

با افزایش سرمای هوا، خطر گازگرفتگی و مرگ ناشی از گاز مونوکسیدکربن بیشتر می‏شود؛ به‌گونه‌ای که در ۴ سال گذشته بین ۶۸ تا ۷۶ درصد آمار مرگ خاموش در ۵ ماه پایانی سال (آبان تا اسفند) اتفاق افتاده است. به دلیل سرمای هوا در سه ماه فصل بهار نیز مرگ‏های خاموش افزایش پیدا می‏کند.

در فصل سرد، هر لحظه ممکن است شاهد افت ناگهانی دمای هوا شویم که پیامد آن هجوم خانواده‌ها به سمت وسایل گرمایشی برای نجات از سرماست. عدم توجه به ساده‌ترین نکات ایمنی می‌تواند تلخ‌ترین وقایع را برای خانواده‌ها در پی داشته باشد؛ همان‌گونه که به دلایل متعدد شاهد هستیم که در ۵ ماه پایانی ۴ سال گذشته به‌طور متوسط روزانه ۴ تا ۵ نفر از هم‌وطنان‏مان جان خود را از دست داده‌اند. ملاحظه می‌کنیم که رکورد متوسط تلفات انسانی در ۴ سال گذشته در برخی از ماه‌ها به ۹ نفر در روز نیز رسیده است (ماه‌های دی ۸۵ و ۸۶) و این یک فاجعه بزرگ ملی محسوب می‌شود.

بر اساس گزارش تحلیلی سازمان آتش نشانی کلان شهر تهران در مورد حوادث سال ۸۶ شهر تهران، علت بروز ۷۳ درصد حوادث به انسان، ۲۵ درصد به ساختمان و ۲ درصد به وسیله گازسوز مورد استفاده مرتبط بود. نکته و یادآوری مهم اینکه، ریشه بسیاری از حوادثی که عامل و مقصر آن انسان یا همان استفاده کننده است، به مشکلات اساسی و ساختاری ساختمان بر می‌گردد و علت اصلی آن، عدم اجرای صحیح دودکش استاندارد و یا اساسا وجود نداشتن دودکش و عدم پیش‌بینی تهویه مناسب هوا است که در نتیجه آن،‌ ساکنان ساختمان به ندرت آگاهانه و عمدتا ناآگاهانه، به روش‌های غیرایمن و استفاده از لوازم گازسوز اما بدون پیش‌بینی لازم برای خروج محصولات احتراق یعنی گاز مونوکسیدکربن از محیط زندگی رو می‌آورند. به گفته کارشناسان آتش‌نشانی و شرکت گاز، حداقل ۸۰ درصد حوادث ریشه در عامل ساختمان دارد.

● ۱۸ توصیه‏ ایمنی برای پیشگیری از مرگ‌های خاموش

۱) حواس‌تان به این نکته مهم باشد که نقص دودکش وسایل گازسوز مساوی است با انتشار بیش از حد مجاز گاز مونواکسیدکربن در محل سکونت شما و در نتیجه افزایش خطر مرگ.

۲) از کارکرد صحیح و ایمن دودکش لوازم گاز سوز محل سکونت خود اطمینان حاصل کنید. با افراد متخصص مشورت کنید و برای اصلاح اشکالات احتمالی دودکش، از آنها کمک بگیرید.

۳) سرد بودن بدنه دودکش وسایل گازسوز، نشان‌دهنده عدم کارکرد صحیح دودکش و انتشار گاز خطرناک مونوکسید کربن به محل زندگی خانواده شماست. به‌طور مستمر و هر روز از کارکرد صحیح دودکش اطمینان حاصل کنید.

۴) ممکن است مسیر دودکش‌های ساختمان شما به دلایل متعدد مسدود شده باشد. از باز بودن مسیر دودکش در شروع فصل سرما اطمینان حاصل کنید.

۵) دودکش وسایل گازسوز با مکش طبیعی (بدون فن) باید در انتهای خروجی آن در پشت بام ساختمان به کلاهک H مجهز باشد.

۶) هر وسیله گازسوز دودکش‌دار باید یک دودکش استاندارد و مستقل داشته باشد. از اتصال چند وسیله گاز سوز به یک دودکش مشترک پرهیز کنید.

۷) از اتصال هود آشپزخانه به رابط دودکش وسایل گازسوز اکیدا خودداری کنید.

۸) دودکش وسایل گازسوز نباید طول افقی زیادی داشته باشد و به هیچ عنوان نباید رو به پایین باشد.

۹) از دستکاری، جابه‌جایی، نصب و تعمیر وسایل گازسوز جدا بپرهیزید و از خدمات سرویس‌کاران مجاز استفاده کنید.

۱۰) از نصب و استفاده از هرگونه لوازم گاز سوز در حمام، رخت‌کن، سرویس‌های بهداشتی، اتاق خواب و فضاهای بسته فاقد جریان هوا اکیدا خودداری کنید.

۱۱) شومینه‌های ساختمانی به میزان زیادی گاز مونوکسیدکربن را وارد محل سکونت شما می‌کنند، در نتیجه به هیچ عنوان از شومینه برای زمان طولانی و به عنوان تنها وسیله گرمایشی استفاده نکنید.

۱۲) به هیچ عنوان از اجاق‌های خوراک‌پزی یا پلوپز‌ها برای گرمایش محل سکونت خود استفاده نکنید.

۱۳) شعله کوتاه و زرد رنگ وسایل گازسوز نشانه بدسوزی، احتراق ناقص و تولید بیش از حد مجاز گاز مونوکسیدکربن و در نتیجه نشانه خطر جدی برای اعضای خانواده است.

۱۴) قرار دادن دودکش بخاری در ظرف آب، ‌گاز مونوکسیدکربن را از بین نمی‌برد و ساکنان محل شما همچنان در معرض خطر گازگرفتگی و مسمومیت قرار دارند.

۱۵) از استفاده طولانی‌مدت و هم‌زمان از چند وسیله گازسوز در محل سکونت خانواده پرهیز کنید، مگر اینکه از تهویه و جریان مناسب هوا مطمئن شوید.

۱۶) اگر وسایل گازسوزی مانند بخاری، آبگرمکن یا شومینه در محل سکونت خود دارید، تمام درزهای در و پنجره‌ها را نبندید و از ورود هوای تازه و جریان هوا اطمینان حاصل کنید.

۱۷) در خرید وسایل گازسوز به ایمنی محصول، نشان استاندارد ملی، ‌گارانتی معتبر و دسترسی به خدمات پشتیبانی توجه کنید تا از خطرات احتمالی پیشگیری کنید.

۱۸) به محض بروز علایم مسمومیت ناشی از گاز مونوکسید کربن مانند سرگیجه، سردرد، خواب‌آلودگی، سنگینی هوا و ... به سرعت پنجره‌ها را باز کرده و وسیله گاز سوز را خاموش کنید.

● آمار مقایسه‌ای مرگ و میر ناشی از گازگرفتگی ارجاعی به مراکز پزشکی قانونی کشور طی سال‌های ۸۴ تا ۸۸

▪ ۱۳۸۴/ ۱۳۸۵/ ۱۳۸۶/ ۱۳۸۷/ ۱۳۸۸

▪ فروردین/ ۸۶/ ۷۵/ ۱۰۴/ ۸۶/ ۹۸

▪ اردیبهشت/ ۵۵/ ۲۹/ ۴۵/ ۴۳/ ۵۲

▪ خرداد/ ۳۵/ ۲۸/ ۲۷/ ۳۴/ ۴۸

▪ تیر / ۳۷/ ۳۰/ ۲۵/ ۲۳/ ۱۶

▪ مرداد/ ۳۲/ ۱۹/ ۱۰/ ۲۵/ ۲۳

▪ شهریور/ ۲۲/ ۱۳/ ۱۹/ ۱۳/ ۲۰

▪ مهر/ ۳۵/ ۳۶/ ۲۲/ ۳۲

▪ آبان / ۷۳/ ۵۸/ ۵۰/ ۶۳

▪ آذر/ ۹۰/ ۱۹۸/ ۱۲۷/ ۹۸

▪ دی / ۱۵۹/ ۲۵۹/ ۲۷۸/ ۱۶۲

▪ بهمن/ ۱۷۸/ ۱۳۲/ ۱۹۹/ ۱۲۶

▪ اسفند/ ۱۰۵/ ۹۶/ ۱۱۸/ ۸۴

▪ جمع/ ۹۰۷/ ۹۷۳/ ۱۰۲۴/ ۷۸۹/ ۲۵۷

● افتادن و لیز خوردن

بررسی‏ها نشان داده است که برف‌بازی و دویدن روی برف در فصل زمستان، دلیل اصلی بستری شدن کودکان و نوجوانان، به ویژه در صدمات ارتوپدی و شکستگی سر در بیمارستان‌ها است؛ در حالی که به راحتی با استفاده از کلاه، افزایش مراقبت والدین و جلوگیری از دویدن روی برف و یخ می‌توان جلوی این‌گونه حوادث را گرفت. زمین خوردن در این فصل نه تنها در کودکان بلکه در سالمندان هم شایع است.

دکتر منصور آذربال، ارتوپد فوق تخصص مفاصل مصنوعی و استادیار دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، در گفتگو با خبرنگار «سلامت» به این نکته اشاره می‌کند که: «زمین خوردن در سالمندان به ۲ دلیل عمده اتفاق می‏افتد؛ اول به دلیل وضعیت سلامت بدن، سن و توانایی بینایی در یک فرد و دوم، به دلیل سرما، یخ و برف یا موانع سر راه. از آنجا که پوکی استخوان در سالمندان شایع‌تر است، گاهی زمین خوردن و یک ضربه کوچک می‌تواند سبب بروز شکستگی به ویژه در ناحیه مچ دست و ناحیه انتهایی فوقانی ران یا لگن شود.» به عقیده وی، شکستگی لگن در سالمندان معضل بزرگی است زیرا درمان آن نیاز به عمل جراحی دارد اما ناتوانی و سلامت نبودن قلب، ریه و کلیه سبب می‌شود فرد توانایی عمل و بی‌هوشی را نداشته باشد و جان خود را قبل از عمل یا حین یا بعد از آن به دلیل عدم توان‌بخشی خوب آن از دست بدهد. دکتر آذریال درباره پیشگیری از این مشکل نیز می‏گوید: «بهترین راه پیشگیری در درجه اول، بهبود وضعیت جسمی سالمندان است. اگر سالمندی دچار ضعف بینایی است باید به این مورد رسیدگی کند. استفاده از عصا برای قدم برداشتن استوارتر، پوشیدن شورت‌های ابری برای پیشگیری از آسیب دیدن لگن در صورت زمین خوردن، برداشتن موانع از مسیر راه و روشن بودن مسیری که در آن قدم برمی‌دارند، رد شدن از مسیرهای خشک و بدون یخ و برف و همچنین پوشیدن کفش مناسب می‌تواند تا حد زیادی از زمین خوردن سالمندان و اتفاقات ناخوشایند بعدی پیشگیری کند.»

● سرماخوردگی و آنفلوآنزا

آنفلوآنزا شایع‌ترین بیماری ویروسی فصل سرماست که دستگاه تنفسی را درگیر می‌کند و به شدت مسری است. تب، لرز، سردرد، دردهای عضلانی و استخوانی، کمردرد، ضعف و خستگی، کوفتگی، سرفه‌های خشک، گلودرد، گرفتگی صدا و آب‌ریزش بینی از علایم شایع بیماری است. عفونت‌های باکتریایی از جمله ذات‌الریه از عوارض احتمالی بیماری است که خصوصا در افرادی که بیماری مزمن دارند یا افراد بالای ۶۵ سال می‌تواند خطرناک باشد. برای پیشگیری از ابتلا به این نوع بیماری توصیه می‌شود رژیم غذایی مناسبی که تقویت کننده سیستم ایمنی باشد را انتخاب کنید و به عنوان مثال در برنامه‌غذایی روزانه خود دو لیوان شیر و آب میوه به ویژه مرکبات را بگنجانید. متخصصان تغذیه گرفتن رژیم در این فصل را توصیه نمی‌کنند زیرا می‌تواند سبب ضعیف شدن بدن در برابر ویروس‌ها شود. پوشیدن لباس مناسب، گرم نگه داشتن بدن، رعایت اصول بهداشتی به ویژه در مواجهه با افراد بیمار، مراجعه فوری به پزشک در صورت بروز علایم اولیه بیماری از جمله مواردی است که می‌تواند در پیشگیری از بروز یا پیشرفت آنفلوآنزا در این فصل به شما کمک کند.

● مشکلات قلبی

در زمستان معمولا آمار ابتلا به امراض دستگاه تنفسی مانند آنفلوآنزا بالاست. از سوی دیگر به دلیل سردی هوا قلب باید سخت‌تر و شدیدتر کار کند تا رگ‌های خونی بتوانند بدن را گرم کنند. بالا رفتن فشارخون در اثر همین عوامل فشارزیادی به قلب تحمیل می‌کند که این فشار به ویژه در افرادی که ناراحتی قلبی دارند می‌تواند سبب سکته شود.

دکتر محمدرضا رجبی، فوق‌تخصص قلب و عروق و عضو هیات علمی دانشگاه شاهد در این باره می‌گوید: «افزایش سکته قلبی در زمستان صد درصد پایه علمی ندارد و به طور قطعی به اثبات نرسیده اما چند عامل در فصل زمستان سبب تشدید بیماری‌های قلبی می‌شوند، یکی خود فصل سرماست که سیستم سمپاتیک را تحریک می‌کند و سبب تشدید دردهای قلبی و آنژین قلبی می‌شود. همچنین در این فصل مشکلاتی مانند آلودگی هوا و بیماری‌های تنفسی، عفونت‌های ریوی و انواع بیماری‌های ویروسی شیوع زیادی دارد و افرادی که بیماری‌های قلبی دارند به دلیل بالا بودن سن‌شان مستعد ابتلا به بیماری‌های عفونی و ویروسی، آنفلوآنزا هستند که این عوامل خود زمینه را برای تشدید بیماری قلبی و سکته فراهم می‌کند.»

بحث دیگر مربوط به حوزه روان‌شناسی است که گفته می‌شود از نظر آماری دیده شده سکته قلبی و مشکلات قلبی عروقی در افرادی که زمینه افسردگی دارند و در فصول پاییز و زمستان بیشتر دچار افسردگی می‌شوند، بیشتر است. توصیه ما به افراد مبتلا به ناراحتی‌های قلبی در این فصل این است که با مراقبت از خود از ابتلا به هر نوع بیماری عفونی، ویروسی تنفسی و آنفلوآنزا پیشگیری کنند. هرگونه عفونت ویروسی سبب تحریک ایمنی و بروز التهاب در بدن می‌شود. برای وقوع سکته قلبی و بیماری‌های قلبی، التهاب یکی از بدترین عوامل منفی و خطرناک است. تمامی مسایلی که در رابطه با آنفلوآنزا این روزها روی آن تاکید می‌شود مثل شستن مرتب دست‌ها، تماس نداشتن با افراد مبتلا، رفت و آمد کمتر در محیط‌های شلوغ و پرتراکم و... برای تمامی بیماری‌های عفونی و تنفسی صدق می‌کند و به ویژه افراد مسن، افراد مبتلا به دیابت، افراد مبتلا به ناراحتی‌های قلبی، ریوی و افراد پرخطر باید این مسایل را جدی گرفته و در صورت نیاز واکسن آنفلوآنزای فصلی و آنفلوآنزای نوع A را در اول فصل سرما بزنند. مراقبت‌های معمول باید برای پیشگیری از ابتلا به بیماری‌های عفونی رعایت شود. در رابطه با فعالیت‌های بدنی باید گفت احتمال آنژین قلبی در افراد مبتلا به ناراحتی‌های قلبی به ویژه در فصل سرد سال در اوایل صبح بیشتر است و باید داروهای قلبی خود را به طور مرتب استفاده کنند. تحت نظر پزشک باشند و اگر با مختصری پیاده‌روی و تحرک دچار علایم آنژین قلبی و دردهای قلبی می‌شوند، لازم است داروهای درمان بیماری‌های عروق کرونری و آنژین قلبی آنها در طول روز و به ویژه اوایل صبح افزایش پیدا کند.

● سرمای شدید و یخزدگی

شاید اگر اهل ورزش (به ویژه کوهنوردی) در فصل سرد سال باشید، یخ‌زدگی بافت‌ها را قبلا تجربه کرده باشید. بافت یخ‌زده، به رنگ سفید یا آبی روشن درمی‌آید. در لمس سرد است و عموما بی‌حس زیرا آسیب ناشی از سرما ایجاد بی‌حسی عصبی می‌کند. خیلی از علایم تا زمانی که بافت گرم نشود، دیده نمی‌شود. در نوع خفیف گزگز، بی‌حسی و خارش از جمله علایم یخ‌زدگی بافت است. با افزایش یخ‌زدگی عضو دچار کاهش حرکت و تورم می‌شود و بعد از گرم شدن حس سوزش و درد آغاز می‌شود. اگر شدت یخ‌زدگی بافت بیشتر شود، تاول، مرگ بافتی و سیاه شدن عضو را به همراه خواهد داشت. استفاده از تجهیزات مناسب، کوتاه کردن مدت زمان مواجهه با سرما و در صورت بروز یخ‌زدگی گرم کردن شخص و عضو یخ زده می‌تواند تا حد زیادی از صدمه دیدن فرد پیشگیری کند. توجه داشته باشید مالیدن یا ماساژ دادن شدید عضو یخ زده کار درستی نیست زیرا سبب آسیب دیدن بافت سرما زده می‌شود. درآوردن لباس‌های خیس و خشک کردن بدن نیز می‌تواند در گرم شدن فرد سرما زده مفید باشد.

● دردهای مفصلی و عضلانی

در روزهای زمستان به دلیل کاهش نور خورشید ویتامین D کافی به بدن نمی‌رسد و کمبود آن در بدن می‌تواند سبب بروز بیماری‌های دردناکی مانند درد استخوان و مفاصل و دردهای عضلانی شود. بسیاری از مردم نیز سرما را دلیل دردهای استخوانی خود می‌دانند. دکتر منصور آذریان، متخصص جراحی استخوان و فوق‌تخصص مفاصل مصنوعی در این باره می‏گوید: «دردهای عضلانی و مفصلی بیشتر در افراد مسن مبتلا به آرتروز دیده می‌شود. برای تشخیص علل دردهای عضلانی نیز لازم است بررسی‌های هورمونی غدد پاراتیرویید و تیرویید انجام شود اما دردهای عضلانی شایعی که در جامعه می‌بینیم در اثر سرما پیش می‌آید به علت سرد شدن عضو است که همین سرد شدن سبب کند شدن جریان خون در عضو و ضعیف شدن عضو به دلیل غذا نرسیدن کافی به آن و درد گرفتن آن می‌شود. در صورتی که درد عضلانی ناشی از یک بیماری است ابتدا باید بیماری درمان شود. مثلا اگر غده تیرویید مشکل دارد، باید ابتدا بیماری اصلی را برطرف کرد اما اگر آزمایش‌ها بیماری خاصی را نشان نداد، گرم نگه داشتن عضو و ورزش و تغذیه درست به ویژه از همان سنین کودکی می‌تواند از بروز دردهای عضلانی پیشگیری کند.»

● سوختگی‌ها

در فصل زمستان استفاده از اجاق و بخاری بسیار رایج است. در خانه‌های شهری بیشتر بخاری، شوفاژ یا شومینه روشن است و درخانه‌های روستایی استفاده از بخاری نفتی یا اجاقی که روی آن کتری در حال جوش است رایج‌تر است. دکتر سید حمید صالحی، رییس بیمارستان سوختگی شهید مطهری در این باره می‏گوید: «سوختگی در فصل زمستان به ویژه با شعله بیشتر در خانم‌های خانه‌دار و با آب جوش در کودکان بسیار رایج است. در سوختگی‌های شدید به هیچ وجه نباید محل سوختگی را با آب سرد خنک کرد چون درجه حرارت بدن را پایین می‌آورد و این به نفع بیمار نیست. بهترین کار پوشاندن بدن با پارچه تمیز و خنک و مراجعه سریع به اورژانس است.» از آنجا که ۶۰ درصد سوختگی‌ها در اثر آتش گرفتگی و انفجار رخ می‌دهد، توصیه می‌شود سماور و کتری آب جوش از دسترس کودکان دور نگه داشته شود و اجاق یا بخاری‌های کوچک نفتی و گازی در اماکن بی‌خطر، دور از محل دویدن کودکان نصب شود.

● تصادفات رانندگی

رانندگی در فصل سرما ویژگی‌های خاصی دارد که باید با در نظر گرفتن این ویژگی‌ها یا پیش‌بینی‌های لازم از وقوع حوادث احتمالی و ماندن در برف و یخبندان پیشگیری کنیم. هنگام رانندگی در زمستان به این نکات ایمنی توجه کنید:

▪ ابتدا از اینکه باتری اتومبیل‌تان شارژ کافی دارد مطمئن شوید؛ چرا که اگر باتری به اندازه کافی شارژ نباشد، موتور اتومبیل در شرایط سرمای شدید قدرت کمی خواهد داشت.

▪ از مناسب بودن لاستیک اتومبیل‌تان برای حرکت در خیابان‌های برفی مطمئن شوید. برای بسیاری از مناطق کشور استفاده از لاستیک‌های چهار فصل مناسب به نظر می‌رسد اما اگر در مناطق کوهستانی یا شمالی کشور زندگی می‌کنید، بهتر است از لاستیک‌های عاج‌دار مخصوص شرایط زمستانی استفاده کنید.

▪ از اندازه مناسب زنجیر چرخ‌های اتومبیل‌تان مطمئن شوید. زنجیر چرخ‌ها باید درست به اندازه لاستیک‌های اتومبیل‌تان باشند. نه بزرگ‌تر و نه کوچک‌تر. زنجیرهای ناهماهنگ با اندازه لاستیک اتومبیل کارایی لاستیک را پایین می‌آورند.

▪ به طور معمول فشار باد لاستیک اتومبیل‌تان را چک کنید. معمولا لاستیک اتومبیل هم‌زمان با پایین آمدن دمای هوا کم‌باد می‌شود. برای اینکه روی خیابان برفی یا یخی بهتر حرکت کنید اقدام به کم کردن فشار باد لاستیک‌تان نکنید.

▪ از عملکرد درست و صحیح برف پاک‌کن‌های شیشه جلو و عقب اتومبیل‌تان اطمینان حاصل کنید. مطمئن شوید در مخزن آب برای پاک‌کردن شیشه جلوی اتومبیل آب مخصوص حاوی ضدیخ ریخته‌اید. از انباشته شدن برف ویخ روی شیشه جلوی اتومبیل، پنجره‌ها و آینه بغل اتومبیل‌تان جلوگیری کنید.

▪ مطمئن شوید که در رادیاتور اتومبیل‌تان به اندازه کافی ضدیخ و آب ریخته‌اید.

▪ اگر چه خیلی‏ها ترجیح می‏دهند در روزهای برفی از شستن اتومبیل‌شان خودداری کنند (چون می‌دانند روزهای بعد باز هم به حال اول خود بازمی‌گردد) اما به یاد داشته باشید که انباشته شدن کثیفی و گل و لای روی بدنه و برخی قطعات در زیر اتومبیل‌تان عمر اتومبیل را بسیار کم می‌‌کند. برای به حداقل رساندن زنگ‌زدگی بدنه اتومبیل شستن روزانه و استفاده از واکس‌های مخصوص بدنه لازم و ضروری است.

▪ هنگام رانندگی به آرامی ترمز کنید. هنگام سرعت گرفتن و پیچیدن نیز عجله نکنید. از اتومبیل‌ جلوی خود فاصله بگیرید. هیچ وقت نمی‌توانید پیش‌بینی کنید چه وقت روی یخ و برف سُر می‌خورید. فاصله مناسب موجب می‌شود بتوانید اتومبیل‌تان را کنترل کنید.

▪ اگر اتومبیل‌تان شروع به سُر خوردن کرد، ترمز نکنید. کمی گاز بدهید، سپس ترمز کنید. بعد از آن اتومبیل را خلاص کنید. اگر چرخ‌های عقب اتومبیل‌تان شروع به سُر خوردن کرد، به آرامی فرمان را به سمتی که مسیرتان است، بچرخانید. عجله نکنید و فرمان را سریع نچرخانید چون روند سُر خوردن اتومبیل سریع‌تر می‌شود اما اگر چرخ‌های جلوی اتومبیل سُر خورد، از سرعت خود بکاهید تا اتومبیل به اندازه کافی کند شود تا لاستیک‌ها بار دیگر با زمین درگیر شوند.

▪ در مواقعی که خودرو در زمستان دچار نقص فنی می‌شود، نفوذ سرما به داخل خودرو ممکن است موجب آزار سرنشینان شود. به همین دلیل همراه داشتن لباس‌های گرم، کلاه و دستکش و پتو در این مواقع لازم است. همچنین کفش‌های زمستانی مناسب هم در کنترل به موقع خودرو و در صورت لزوم راهپیمایی برای کمک گرفتن از دیگران مفید است. فراموش نکنید اگر به هر صورت گرفتار سرمای زیاد در زمستان شده و در مناطق سرد زمستانی مجبور به توقف شدید، سعی کنید خونسردی خود را حفظ کرده و به هیچ عنوان بدون تجهیزات لازم در سرما نخوابید. داشتن حداقل چهار پتو در اتومبیل و خوراکی‌هایی مانند خرما و کشمش در مسافرت‌های زمستانی ضروری است.

● آتش سوزی‌ها

ماجرای آتش‌سوزی‌های زمستانی به دلیل استفاده از وسایل گرمایشی در فصل سرما ماجرایی همیشگی و تلخ است که سال گذشته با اجرای طرح سهمیه‌بندی بنزین افزایش بیشتری داشت. سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی تهران بارها نسبت به ذخیره و نگهداری بنزین در اماکن مسکونی و غیرمسکونی هشدار داده است و به این نکته اشاره شده که شهروندان نباید تحت هیچ شرایطی بنزین را در منازل و محیط‌های کار خود نگه دارند بلکه بنزین فقط باید در باک خودرو ذخیره شود. نکته دیگر اینکه وسایل گرمایشی را باید درخانه و در محیط مناسبی قرار داد. بالای بخاری نباید پرده یا وسایل آتش‌زا وجود داشته باشد. استفاده از اجاق‌های بی‌ثبات هم که هر لحظه با ضربه‌ای کوچک امکان افتادن‌ آنها وجود دارد، در خانه صحیح نیست.

● فصل فصل افسردگی است

معمولا افسردگی با برخی علایم شایع همراه است: افسرده‌خویی یا احساس افسردگی درونی که در کل روز وجود دارد، احساس لذت نبردن از هیچ چیز و کاهش علاقه به بسیاری از چیزهایی که قبلا مورد علاقه بوده‌اند، تغییرات وزن، کم‌خوابی یا پرخوابی، حالت بی‌قراری و کندی در رفتار در طول روز، احساس خستگی، کمبود انرژی، احساس گناه، بی‌ارزشی، اشکال در تمرکز و احساس اینکه آینده خوبی نداریم، احساس مردن و حتی افکار خودکشی و...

این‌ها مشخصه‌های افسردگی است اما افسردگی انواعی دارد و برخی از انواع آن از یک الگوی فصلی پیروی می‌کند. معمولا این نوع اختلالات در فصول خاص و به ویژه فصل‌هایی که هوا سرد و یا روزها کوتاه است، پیش می‌آید. نتایج نشان داده سرما سبب بروز افسردگی در برخی افراد (افرادی که از نظر شخصیتی و ژنتیکی، آمادگی‌هایی دارند) می‌شود و حس ملال، به ویژه درطول صبح، در ‌آنها به وجود می‌آید. این حس معمولا بعد از ظهر‌ها کمتر می‌شود و طول دوران افسردگی به فصل سرد خلاصه می‌شود و با فرا رسیدن بهار این حالات از بین می‌رود. در افسردگی‌ فصلی پرخوابی بیش از کم‌خوابی بروز می‌کند و فرد احساس عدم لذت، دید منفی نسبت به خود و اطرافیان و محیط پیدا می‌کند. درمان مربوط به این نوع افسردگی شامل دارودرمانی و نور درمانی می‌شود.

در نوردرمانی فرد در روزهایی خاص یا وقت‌هایی در روز در معرض نور با طیف خاص قرار می‌گیرد. این نور بیشتر مشابه طیف نور آفتاب است و معمولا درمان به این روش موثر است. تحقیقات نشان داده است افرادی که زیاد در مکان‌های بسته و تاریک به طور مداوم زندگی می‌کنند و در صورتی که از نظر ژنتیکی و شخصیتی آمادگی ابتلا به افسردگی را داشته باشند، بیشتر در معرض افسردگی‌های فصلی قرار دارند. به همین دلیل توصیه می‌شود افراد شرایط زندگی و محیطی را از نظر بهداشت روانی رعایت کنند و به خصوص در مدارس اتاق‌ها نورگیری مناسب داشته باشد. همچنین لازم است محل کار و محل زندگی نورگیری کامل و تهویه مناسب داشته باشد.