اوصاف پیامبر پاکی و مهربانی‌ها

رسول خدا صلی اللّه علیه و آله بردبارترین، شجاع‌ترین، عادل‌ترین و پاکدامن‌ترین مردم بوده است. از همه مردم بخشنده‌تر بود، هیچ دینار و درهمی ‌شب در نزد او نمی‌ماند و اگر وجهی …

رسول خدا صلی اللّه علیه و آله بردبارترین، شجاع‌ترین، عادل‌ترین و پاکدامن‌ترین مردم بوده است. از همه مردم بخشنده‌تر بود، هیچ دینار و درهمی ‌شب در نزد او نمی‌ماند و اگر وجهی زیاد می‌آمد و کسی را پیدا نمی‌کرد که به او بدهد و شب ناگهان می‌رسید، به خانه نمی‌رفت تا آن را به نیازمندش می‌رساند و از آنچه خدا به او داده بود، تنها به مقدار قوت سالانه خود از ساده‌ترین چیزی که در دسترس بود، از خرما و جو برداشت می‌کرد و بقیه آن را در راه خدا می‌داد.

کسی از او چیزی نمی‌خواست مگر این که به او می‌داد. آنگاه به قوت سالانه خود می‌پرداخت و از آن هم ایثار می‌کرد و چه بسا که خود پیش از پایان سال اگر چیزی به او نمی‌رسید، محتاج می‌شد به دست خویش کفش خود را وصله می‌زد و جامه‌اش را می‌دوخت و در امور خانه به خانواده خود خدمت می‌کرد و با همسران گوشت خرد می‌کرد. از همه کس باحیاتر بود، به چهره کسی خیره نمی‌شد و دعوت آزاده و برده را می‌پذیرفت و هدیه را قبول می‌کرد، اگرچه یک جرعه شیر بود و در برابر آن هدیه می‌داد.

مال صدقه را نمی‌خورد و در پاسخ دادن به سخن کنیز و فرد تهی دست تکبر نمی‌ورزید. برای پروردگار خشمگین می‌شد، نه برای خود. حق را اجرا می‌کرد اگرچه به زیان خود یا اصحابش تمام می‌شد. از طرف گروهی از مشرکین پیشنهاد کمک در مقابل گروه دیگری از مشرکان به آن حضرت شد، در حالی که او کم یاور بود و حتی به یک فرد نیازمند بود تا بر یارانش بیفزاید اما نپذیرفت و فرمود: «من از مشرک کمک نمی‌طلبم.» هر خوراکی را که حاضر بود میل می‌کرد، درباره آنچه موجود بود، نمی‌پرسید و آن را رد نمی‌کرد و از خوردن غذای حلال خودداری نمی‌فرمود. اگر خرمایی بدون نان به دستش می‌رسید، میل می‌کرد و اگر کبابی پیدا می‌کرد، می‌خورد و اگر نان گندم یا جو موجود بود، می‌خورد و اگر حلوا و یا عسلی بود، می‌خورد و اگر شیر بدون نانی می‌یافت، به آن اکتفا می‌کرد و اگر خربزه تازه‌ای بود، می‌خورد. در وقت غذا خوردن تکیه نمی‌داد و روی سفره نمی‌نشست بلکه حوله‌ای زیر پاهایش می‌انداخت.

از نان گندم سه روز متوالی سیر نخورد تا به دیدار خدا شتافت و این اعمال را از باب ایثار و به دلیل کمک به دیگران می‌کرد نه به دلیل فقر و نه به سبب بخل. دعوت به مهمانی را قبول می‌کرد و به عیادت بیماران می‌رفت و تشییع جنازه می‌کرد. در میان دشمنان تنها و بدون پاسدار راه می‌رفت، از همه مردم متواضع‌تر بود و از همه ساکت‌تر اما نه از راه کبر و سخنش رساتر از همه بود بدون کلام زاید و خوش‌روتر از همه مردم بود. هیچ امری از امور دنیا او را وحشت‌زده نمی‌ساخت. هر لباسی که ممکن بود، می‌پوشید. گاهی پارچه‌ای به دور خود می‌پیچید و گاهی برد مخصوص یمنی و گاهی جبه پشمی. هر پوشیدنی‌ای را که از راه مباح در اختیار داشت، می‌پوشید. انگشتری‌اش نقره بود، که به انگشت کوچک دست راست و چپ خود می‌کرد. بر پشت مرکب خود، برده و غیر برده را سوار می‌کرد. بر هرچه در اختیارش بود، از قبیل اسب، شتر، استر و الاغ، سوار می‌شد و گاهی پیاده و با پای برهنه بدون ردا و عمامه و کلاه راه می‌رفت. از بیماران در دورترین نقطه شهر عیادت می‌کرد. بوی خوش را دوست می‌داشت و از بوهای بد ناراحت می‌شد. با تهیدستان هم‌نشین و با مستمندان هم‌خوراک می‌شد و صاحبان فضیلت را برای اخلاق خوبشان گرامی‌ می‌داشت و با شرافتمندان به نیکوکاری برخورد می‌کرد. با خویشاوندان صله رحم می‌کرد، بدون اینکه دیگران را بر ایشان مقدم بدارد. بر کسی ستم روا نمی‌داشت. هر که از او معذرت می‌خواست، عذرش را می‌پذیرفت. شوخی می‌کرد ولی جز سخن حق نمی‌گفت. می‌خندید اما نه با صدای بلند. بازی مباح و مجاز را می‌دید و نهی نمی‌فرمود. کسی با صدای بلند با آن حضرت صحبت می‌کرد، تحمل می‌فرمود. یک ماده شتر و گوسفندی داشت که خود و اعضای خانواده‌اش از شیر آنها تغذیه می‌کردند. غلامان و کنیزانی داشت، از نظر خوراک و پوشاک بر آنها برتری نداشت، جز در کار خدایی و یا کاری که ناگزیر بر صلاح خودش بود، وقت را نمی‌گذراند. به باغ‌های اصحابش تشریف می‌برد. هیچ مستمندی را به سبب بی‌چیزی و درماندگی‌اش تحقیر نمی‌کرد و هیچ شاهی را به سبب سلطنتش اهمیت نمی‌داد. برای هر دو در پیشگاه خدا یک نوع دعا می‌کرد.

خداوند اخلاق خوب و سیاست کامل را در آن حضرت با وجود اینکه بی‌سواد بود جمع کرد، نه می‌توانست بنویسد و نه بخواند، در مناطق کوهستانی و بیابان‌های خشک در حال گوسفندچرانی و یتیمی‌ که نه پدر داشت و نه مادر، بزرگ شد. پس خداوند تمام اخلاق نیک و راه و رسم پسندیده و شرح حال گذشتگان و آیندگان و آنچه را که موجب نجات و رستگاری در آخرت و غبطه در امر خیر و موفقیت در دنیا بود و با واجب و ترک امور زاید ارتباط داشت به آن حضرت آموخت. خداوند ما را به اطاعت از دستور او و پیروی از رفتار او موفق بدارد.