شوخ طبع باشید تا بیشتر عمر كنید

اگرچه اطلاعات حاصل از پژوهش جدید تنها از روی بیماران مبتلا به نارسایی كلیه به دست آمده اما می توان این نتایج را به بیماری های دیگر هم ارتباط داد و به تمام بیماران توصیه كرد, برای ارتقای سطح شادابی و نشاط و روحیه خود تلاش كنند

حتما این ضرب‌المثل را خیلی شنیده‌اید كه خنده بر هر درد بی‌درمان دواست. پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها هم زیاد به شما سفارش كرده‌اند كه خوش اخلاق و خنده‌رو باشید تا بیشتر عمر كنید. بیشتر پزشكان هم با این حرف‌ها موافق هستند و بسیاری از آنها شادی و نشاط را برای افزایش طول عمر توصیه می‌كنند. باوجود تمام این تلاش‌ها و سفارشات، تاكنون پزشكان هیچ‌گونه مدرك علمی مستندی بر پایه تحقیق و پژوهش پیدا نكرده بودند تا ثابت كنند شادی و نشاط و شوخ‌طبعی طول عمر را زیاد می‌كند اما به تازگی پژوهشگران هلندی برای نخستین بار شواهد علمی مستحكمی پیدا كرده‌اند كه شوخ طبعی از میزان مرگ و میر می‌كاهد.

این مطالعه كه در دانشكده پزشكی دانشگاه علوم و تكنولوژی هلند و بیمارستان دانشگاهی استریت اولاو به انجام رسیده است به وسیله یك گروه تحقیقاتی باتجربه، متشكل از چند پزشك و پرستار طراحی شده است. این گروه در ماه ژانویه چند سال پیش، تمام بیمارانی را كه به نارسایی مزمن كلیه مبتلا شده بودند وارد طرح تحقیقاتی خود كردند. شدت نارسایی كلیوی این بیماران به قدری شدید بود كه حداقل باید یك بار در هفته دیالیز می‌شدند تا خون آنها از مواد زاید تصفیه شود، چرا كه كلیه آنها دیگر قادر به تصفیه خون‌شان نبود. در اصل اكثر این بیماران بدون دیالیز قادر به ادامه زندگی نبودند. سپس از این بیماران یك بررسی كلی اخلاقی صورت گرفت تا درباره كیفیت زندگی، میزان تحصیلات و نیز میزان شوخ‌طبعی، شادی و شادابی و نشاط آنها ارزیابی دقیق به عمل آید.

● شوخ‌طبع باشید تا زنده بمانید

نتایج حاصل از این پژوهش بسیار جالب بود و نشان داد كه واقعا خنده بر هر درد بی‌درمان دواست. براساس این تحقیق، بیماران به دو دسته تقسیم شدند: گروه اول عده‌ای بودند كه شوخ‌طبع، خنده‌رو و شاداب بودند و گروه دوم را كسانی تشكیل می‌دادند كه روحیه پایینی داشتند و افسرده و كسل بودند.

پژوهشگران این بیماران را دو سال تحت پیگیری قرار دادند و مشخص شد آنهایی كه در گروه اول قرار دارند ظرف دو سال ۳۰ درصد كمتر شانس مرگ و میر دارند. از آنجا كه شدت بیماری زمینه‌ای و نارسایی كلیوی بین این دو گروه برابر بود، پژوهشگران این طور نتیجه‌گیری كردند كه كمتر بودن میزان مرگ و میر در گروه اول به علت بالاتر بودن روحیه افراد، شادابی بیشتر و زیادتر بودن قوای روحی از طریق شوخ‌طبعی و مزاح است. جالب اینجا بود كه این افراد، كیفیت زندگی بهتری هم داشتند و كمتر از گروه دوم دچار بدحالی و تشدید بیماری می‌شدند.

پزشكان از جنبه دیگری هم این یافته را مهم می‌دانند. به طور معمول پزشكان سعی می‌كنند از روی جواب آزمایش‌ها عاقبت بیمار را پیشگویی كنند. به طور مثال در مبتلایان به نارسایی كلیوی این طور پیشگویی می‌كنند كه هر چه سطح اوره خون بالاتر رود، به معنای بدتر بودن عملكرد كلیه فرد است و بنابراین حدس می‌زنند كه این بیمار زودتر خواهد مرد.

اما در این تحقیق، نتایج چیز دیگری بود و آن اینكه میزان شوخ طبعی و سرخوشی افراد حتی از نتیجه آزمایش‌ها و عكس‌ها هم در پیشگویی آینده سلامت جسمانی فرد دقیق‌تر و بهتر عمل می‌كند. پزشكان تاكید می‌كنند هیچ چیز بهتر از سطح روحیه فرد نمی‌تواند سیر بیماری و توالی وقایع را در روند زندگی فرد پیش‌بینی كند.

به عقیده بسیاری از پژوهشگران، در حال حاضر بسیاری از پزشكان در زمان درمان و رسیدگی به بیماران خود تنها به فكر مسائل جسمانی آنها هستند و توجه چندانی به وضعیت روحی و روانی و سطح شادابی و نشاط آنها نمی‌كنند.

علاوه بر اینكه این مسائل موجب افزایش و بهبود كیفیت زندگی فرد می‌شود، می‌تواند روی سیر طبیعی بیماری و سرعت و میزان مرگ و میر هم موثر باشد. سال‌هاست كه پژوهشگران دریافته‌اند وضعیت روحی و روانی افراد به طور مستقیم بر بسیاری از واكنش‌های بدن مثل ترشح هورمون‌ها و نیز فعالیت دستگاه ایمنی اثر می‌گذارد.

واكنش قلب و عروق و احساسات هم پدیده‌ای شناخته شده و طبیعی است اما هیچ‌گاه به این وضوح مشخص نشده بود كه بیماری‌هایی مثل نارسایی كلیه و سرطان هم می‌توانند تحت تاثیر روحیه و شادابی و نشاط افراد قرار گیرند و هیچ‌گاه به این شفافی توضیح داده نشده بود كه هر چه شوخ‌طبعی بیشتر باشد مرگ و میر ناشی از نارسایی كلیه هم كمتر می‌شود.

این یافته‌ها نه تنها باید به پزشكان تاكید كند كه به مسائل روحی و روانی بیماران بیشتر توجه كنند، بلكه باید گوشزدی به اطرافیان، وابستگان و حتی خود بیماران هم باشد كه بعد روانی بیماری را بیشتر مدنظر قرار دهند. بیمار خود نیز باید جنگ علیه بیماری را آغاز كند و هیچ نبردی بهتر و مفیدتر از جنگ روانی علیه بیماری نخواهد بود.

اگرچه اطلاعات حاصل از پژوهش جدید تنها از روی بیماران مبتلا به نارسایی كلیه به دست آمده اما می‌توان این نتایج را به بیماری‌های دیگر هم ارتباط داد و به تمام بیماران توصیه كرد، برای ارتقای سطح شادابی و نشاط و روحیه خود تلاش كنند.‌

دكتر علی غلامرضانژاد