ربع قرن تلاش و بالندگی در عرصه علم و دانش

بیش از ۲۶سال از تاسیس دانشگاه آزاد اسلامی می گذرد, شجره طیبه ای که تمامی بزرگان نظام بر عظمت و اهمیت آن صحه گذاشته اند, آموزش عالی غیردولتی که به عنوان یکی از شاخصه های توسعه یافتگی در جوامع پیشرفته و در حال توسعه مورد توجه قرار دارد

با توجه به ربع قرن تلاش و بالندگی دانشگاه آزاد اسلامی و نقش برجسته این مجموعه بزرگ دانشگاهی در فعالیت های علمی، پژوهشی و بین المللی، رشد و توسعه علمی کشور با مدیریتی شایسته و توانمند به معرفی تنها گوشه ای از خدمات این مجموعه عظیم دانشگاهی و فعالیت های صورت گرفته در آن پرداخته می شود.

ایران اسلامی پس از انقلاب شکوهمند ۱۳۵۷ نیاز به ایجاد مجموعه ای نوین در عرصه ی آموزش را در خود احساس می کرد.

پس از آن رهبران انقلابی که در آن زمان ریاست قوای کشور را برعهده داشتند در قامت و قالب هیئت مؤسس دانشگاه آزاد اسلامی نمایان شدند که در سرهوای تولید علم و بسط فرهنگ اسلامی داشت و اینگونه بود که با تلاش و همت مسئولان دانشگاه و نیز با حمایتهای بی دریغ رهبرکبیر انقلاب اسلامی حضرت امام خمینی (ره) دانشگاه آزاد اسلامی در ۳۱ اردیبهشت سال ۱۳۶۱ شکل و هویت به خود گرفت.

به نظر می رسد فضایی که در آن زمان منجر به ایجاد دانشگاه آزاد اسلامی شد،اهدافی داشت:

هدف نخست این بود که راهکاری برای پاسخگویی به تعداد بیشمار داوطلبان ورود به دانشگاه شود. کنکور مبدل به بحرانی اجتماعی، اخلاقی و روانی شده بود. ناکامی های روانی در میان جوانانی که پشت سد کنکور متوقف شده بودند تاحدی بود که برخی از خوانندگان، ترانه و اشعاری در این خصوص ساخته بودند. تلقی ابتدایی این بود که تنها راه پیشرفت و سعادت در جامعه ایران این است که یا فرد، سرمایه هنگفتی به ارث ببرد یا اینکه وارد دانشگاه شود.

دلیل این امر نیز آن بود که ساخت جامعه ایران پیش از انقلاب به دو قسمت اقلیت و اکثریت تقسیم می شد و فاصله طبقاتی میان آنان کاملاً مشهود و نمایان بود.

طبیعتاً همه نمی توانستند صاحب ثروت کلانی باشند و یا در خانواده ای اشرافی متولد شده باشند. راه دوم این بود که جوانان تحصیل کنند تا بتوانند از طریق آموزشهای دانشگاهی، آینده روشنی را برای خود رقم بزنند. تنها راه، ورود به دانشگاه بود. بنابراین انباشت استعدادها و افراد پشت کنکور، فراوان بود.

انقلاب شکوهمند اسلامی که به پیروزی دست یافت یکی از مهمترین اهدافش این بود که بتواند خیل عظیم داوطلبان ورود به دانشگاه را ساماندهی و برایشان بستری مناسب جهت تعلیم و تلمذ فراهم کند. البته در دل این هدف اصلی، هدفی دیگر مستتر بود و آن این مسئله بود که بی سوادی در کشور ریشه کن شود و سطح آگاهی های علمی افراد جامعه بالا برود.

واقعیت این است که حداقل در بین کسانی که به دنبال تشکیل دانشگاه آزاد اسلامی بودند، مانند آقایان حجت الاسلام و المسلمین هاشمی رفسنجانی، دکتر عبداله جاسبی، مهندس میرحسین موسوی و ... آنچه برایشان بیش از پیش اهمیت فوق العاده ای داشت، تعهد و تخصص بود، به این معنا که دانشگاه هایی با فضای سالم که صنعت اسلامی داشته باشد به وجود آورند تا شاید در آنجا بتوانند نیروهای مومن و متعهد به آرمانهایی که از نظرشان بسیار ارزشمند تلقی می شد، تربیت کنند و در عین حال آنجا قید آکادمیک هم داشته باشد.

ایجاد دانشگاه آزاد اسلامی در نوع خود حرکتی قابل ملاحظه بود، به این معنا که اگر شما به کشورهای پیشرفته نگاه کنید به وفور، آکادمی ها و دانشگاه ها وجود دارند، چه دولتی و چه غیردولتی. حتی به عنوان یک امر انتفاعی نیز حضور دارند، یعنی موسسه ی آموزش عالی تشکیل می دهند برای اینکه کسب درآمد کنند ضمن اینکه فعالیت فرهنگی هم، انجام می دهند. هم اکنون نیز در بسیاری از کشورهای جهان بخصوص اروپا دیگر از دانشگاه های دولتی خبری نیست و هر دانشجویی باید برای تحصیل خود الزاماً شهریه پرداخت کند.

دولت، متولی امر تأسیس دانشگاه ها نیست. طبیعی بود که این کار باید در ایران هم صورت می گرفت و به هر حال در فضای بعد از انقلاب اسلامی در سال ۱۳۶۱ این امر میسر شد و این مهم اتفاق مبارکی بود.

در گذشته دانشگاه های دولتی، دانشگاه آزاد اسلامی را برای خود رقیب فرض نمی کردند و نوعی فخرفروشی علمی و آموزشی در مورد این دانشگاه وجود داشت و طعنه هایی هم زده می شد، چرا که دانشگاه آزاد اسلامی ابتدا در یک خانه تشکیل و راه اندازی شده بود و در بسیاری از شهرها فعالیت خود را در ساختمانهای مخروبه شروع کرده بود که اساتید مبرز و درجه یک برای تدریس به آن مکانها نمی رفتند.

ولی بعدها با مدیریت مدبرانه دکتر جاسبی، اوضاع کاملاً تغییر پیدا کرد ‌به این معنا که ما چه طرفدار او باشیم و چه مخالف وی، این امر را باید در نظر بگیریم. مدیریت رئیس دانشگاه آزاد اسلامی یک نوع مدیریت تمرکزگرایی است که به نظر می رسد با روحیات تاریخی ملت ایران سازگاری بیشتری دارد. آن نوع تمرکز که در مدیریت وی اشاره شد سبب شد تا ایشان بتواند برنامه های خود را که در جهت سازندگی و اهداف عالی انقلاب اسلامی بود سریع به پیش ببرد.

رییس دانشگاه آزاد اسلامی از پتانسیل های اجتماعی شهرها نیز جهت توسعه ی دانشگاه استفاده کرد، همان اصراری که نمایندگان مجلس، ائمه جمعه و جماعات، استانداران و فرمانداران داشتند که نشان دهند در شهرهای خودشان توسعه به وجود می آید، با مدیریت دانشگاه آزاد اسلامی سامان دهی شد، گسترش پیدا کرد و به تدریج به جایی رسید که حسادت وزارتخانه های دولتی را تحریک کرده و وزارت علوم شروع به سنگ اندازی و به رسمیت نشناختن آن پرداخت.

دانشگاه تهران که در سال ۱۳۱۳ شمسی تأسیس شده تا به امروز بیش از ۷۰سال از عمر آن می گذرد ولی اگر نظری به تأسیس دانشگاه آزاد اسلامی داشته باشیم، با توجه به زمان کم تأسیس این دانشگاه، چشم بسته می توان گفت که دانشگاه آزاد اسلامی، امروز هم از نظر کمی و هم از نظر کیفی، رشد قابل توجهی داشته است. افزون بر این در مقام مقایسه مالی، اعتباراتی که دانشگاه های دولتی از دولت اخذ کرده و می کنند، چند برابر بیشتر از دانشگاه آزاد اسلامی است، فاصله فاحش بودجه دانشگاه آزاد اسلامی با دانشگاه های دولتی و در عین حال موفقیتهای این دانشگاه در سالهای اخیر نشان از پیشرفت درخشان دانشگاه آزاد اسلامی داشته است. همچنین اعتماد به نفس دکتر جاسبی به اندازه ای ارتقا پیدا کرده که شعبه هایی از دانشگاه آزاد اسلامی نیز در خارج از کشور تأسیس کرده و این روند ادامه دارد که معلوم می شود پشت این فکر،‌اراده قوی و قدرتمندی وجود دارد.

اگر ما بخواهیم روی رقابت با دیگر دانشگاه ها، کار کنیم، امروز زمانی است که دانشگاه آزاد اسلامی باید روی این موضوع وقت بگذارد و سطح کیفی اش را بیش از گذشته ارتقا دهد که این مسئله چندصباحی است آغاز شده و فضای آموزشی متناسب با تعداد دانشجو، تعداد دانشجوی متناسب با اساتید، میزان استاندارد کتاب برای هر دانشجو، آزمایشگاه، امکانات و تجهیزات آن، سیستم اینترنت و ... سعی و تلاش فراوانی انجام پذیرفته شود.

بسیاری معتقدند یکی از عوامل تحولات اجتماعی دهه هفتاد، دانشگاه آزاد اسلامی است و اگر دانشگاه آزاد اسلامی نبود شاید بسیاری از تحولاتی که در دهه هفتاد رخ داد به این شکل به وجود نمی آمد. دانشگاه آزاد اسلامی به یکباره، تفکر دانشجویی را در تمام کشور پخش کرد. هر کسی که در یک شهرستان وارد دانشگاه می شود در خانواده اش به عنوان یک مرجع به وی نگریسته می شود که این امر باعث ارتقای سطح فرهنگ و درک اجتماعی شده و ایران در معرض ورود به یک عرصه نوین قرار داد و این خدمت بزرگی است که دانشگاه آزاد اسلامی انجام داده است.

می توان مدعی بود امروز با تلاش و همت والای مسئولان دانشگاه آزاد اسلامی نظاره گر این مسئله باشیم که تعداد شرکت کنندگان و داوطلبان ورود به این دانشگاه با دانشگاه های دولتی برابری می کند و این نشان از آن است که رقابت بین دانشگاه های دولتی و آزاد یکسان شده است.

دانشگاه آزاد اسلامی طی ربع قرن فعالیت خود همپای دانشگاه های دولتی توانسته با سرمایه های مردمی توسعه پیدا کرده و حتی در شهرهایی که وزارت علوم قادر به راه اندازی مراکز آموزش عالی نبوده، این خلأ را پر کند.

دانشگاه آزاد اسلامی طی ربع قرن فعالیت خود به نتایج قابل توجهی رسیده که خلاصه ای از تلاش،‌سازندگی، آبادانی و فعالیتهای صادقانه این مجموعه بزرگ در راه ارتقای فرهنگ، دانش، اعتلا و سربلندی میهن اسلامی به عنوان بزرگترین مجتمع آموزشی جهان به شرح زیر است:

ـ بزرگترین دانشگاه حضوری جهان به روایت آمار

ـ تعداد دانش آموختگان ۲ میلیون و ششصد هزار فارغ التحصیل

ـ تعداد دانشجویان یک میلیون و چهارصد هزار دانشجو

ـ تعداد واحدها و مراکز آموزشی ۳۵۷ واحد و مرکز آموزشی

ـ تعداد اعضای هیئت علمی ۲۷هزار عضو هیئت علمی

ـ تعداد پرسنل ۳۰هزار نفر

ـ فضای آموزشی و رفاهی بیش از ۱۳میلیون مترمربع

ـ تعداد مدارس سما ۶۰۰ مدرسه با ۵۰ هزار دانش آموز

ـ تعداد آموزشکده سما ۱۱۴ آموزشکده

ـ تعداد مراکز رشد و پارکهای تحقیقاتی ۵۰ مرکزرشد و فن آوری

● برخی دستاوردها، موفقیتها و افتخارات دانشگاه آزاد اسلامی در سال اخیر

▪ فرهنگی:

- کسب مقام برتر در امر اقامه نماز در بین بیش از ۵۰ دستگاه و سازمان کشور در اجلاسهای سراسری نماز (شهریور ماه ۱۳۸۵ و ۱۳۸۶) برای دو سال پیاپی

- کسب ۱۰۰ مقاله برتر دومین جشنواره سراسری صحیفه سجادیه در رشته های ادبی، هنری و پژوهشی

- مورد تشویق قرار گرفتن طرح ابتکاری کتابخانه دیجیتالی قرآن در نمایشگاه بین المللی قرآن کریم

- برگزاری بزرگترین مسابقات قرآنی کشور در دو بخش کتبی و شفاهی در رشته های مختلف

- کسب عنوان بزرگترین نهاد در زمینه برگزاری همایش با محوریت پیامبر اکرم (ص)

- انتشار مجله صحیفه مبین و راه اندازی پایگاه قرآنی تسنیم

- کسب ۷۰ عنوان برتر در مسابقات فرهنگی و مذهبی

▪ پژوهشی:

- ۱۰هزار طرح پژوهشی و تحقیقاتی در دانشگاه آزاد اسلامی اجرا شده و یا در حال اجراست.

- تعداد مقالات منتشر شده در مجلات: ۱۰۰۰ مقاله در ISI

- تعداد مقالات علمی،‌ پژوهشی و ترویجی: ۴۰۰۰ مقاله

- تعداد مقالات ارائه شده در همایش های بین المللی خارج از کشور: ۲۴۰۰ مقاله

- درخشش چشمگیر دانشجویان در مسابقات بین المللی روبوکاپ برای سه دور متوالی

- نمایشگاه های بین اللملی اختراعات و ابتکارات، مسابقات علمی و پژوهشی نظیر بتن و... در داخل و خارج از کشور

- راه اندازی مرکز تحقیقات فیزک پلاسما، مرکز عالی تحقیقات بین رشته ای، مرکز مطالعات استراتژیک، دانشگاه مجازی و ..

▪ آموزشی و دانشجویی:

- حدود نیمی از پذیرفته شدگان مقاطع تحصیلات تکمیلی را دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی تشکیل می دهند.

- قبولی ۱۰۰درصدی دانشجویان دندانپزشکی دانشگاه آزاد اسلامی در آزمون جامع و کسب رتبه برتر کشور

- کسب رتبه نخست در آزمون جامع پزشکی و انتونی

▪ ورزشی:

کسب ۷۵۰مدال طلا، نقره و برنز در مسابقات ورزشی بین المللی توسط دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی

▪ عمرانی:

احداث بیش از ۱۳میلیون مترمربع فضای عمرانی، رفاهی و هزاران دانشکده، آزمایشگاه، کارگاه، لابراتور، سایت،‌خوابگاه،‌مسجد، نمازخانه، سلف سرویس، بیمارستان، مزرعه، مدرسه، ورزشگاه و ...

دانشگاه آزاد اسلامی دارای حدود ۲۵ هزار عضو هیات علمی تمام وقت است در سال گذشته ۲ هزار و۵۰۰ نفر جذب شده‌اند ولی آنچه که مورد نیاز است دستیابی به ۴۰ هزار عضو هیات علمی است که تا آخر دهه سوم فعالیت دانشگاه آزاد دست یافتنی است تا به شاخص ۴۶ هزار عضو هیات علمی دست یابد.

حدود ۲۰ هزار دانشجوی دکترای تخصصی و ۱۷۰ هزار دانشجوی کارشناسی ارشد در دانشگاه آزاد وجود دارد که براین اساس هر سال حدود ۴ هزار نفر در مقطع دکترای تخصصی و ۳۰ هزار نفر در دوره کارشناسی ارشد فارغ التحصیل می‌شوند و می‌توان حدود ۵ هزار نفر از آنها را سالانه جذب کرد که این برنامه نیاز به همت و تلاش روسای واحدها دارد که باید بهترین‌ها را گزینش و جذب کنند.