ستاره​ای به نام سریال دنباله دار

نگاهی به ساخت فصل دوم سریال های موفق سیما

ساخت سری دوم یا سوم برخی سریال‌هایی که با استقبال مخاطب رو‌به‌رو می‌شوند، پدیده‌ای تازه در رسانه ملی است و شاید عمر آن به بیش از یک دهه هم نرسد. اگرچه ایده ساخت سری دوم یک مجموعه را باید در آثاری قدیمی‌تر جستجو کنیم، اما مجموعه تلویزیونی «زیر آسمان شهر» را می‌توان از پیشگامان این تحول در سریال‌سازی دانست؛ تحولی که بررسی کیفی آن نیازمند تمرکز بر ساخت دومین یا سومین سری مجموعه‌های موفق و میزان استقبال از آن است.

برخی کارشناسان بر این باورند که معمولا سری دوم سریال‌ها آن‌طور که باید خوب از آب درنمی‌آید، اما برخی دیگر می‌گویند قصه‌هایی که سری دومشان ساخته می‌شود، مزیت‌ها و معایبی را توامان دارند.

یکی از کارکردهای احتمالا منفی سری‌های جدید سریال‌ها این است که در سری اول، همه اتفاقات ناب و نوست، اما در سری دوم دیگر آن تازگی را ندارد. در مقابل، حسن ساخت سری دوم مجموعه‌های تلویزیونی این است که شخصیت‌های طراحی شده را می‌شود با استناد به جذابیت‌هایشان تقویت و کارهای جدیدی ارائه کرد.

این‌که کارگردان بتواند راکورد، موقعیت‌ها و شخصیت‌ها را نسبت به سری اول حفظ کند و در ادامه سری قبلی بیاورد از نکات مهمی است که باید در سری‌‌سازی به آن توجه کرد.

اگر بخواهیم مصداقی در این زمینه بیاوریم باید به «زیر آسمان شهر۳» اشاره کنیم. اثری که فصل نخستین آن توانست با موفقیت قابل توجهی رو‌به‌رو شود، اما سری دوم و سوم آن به هیچ عنوان موفقیت ابتدایی را به دست نیاورد، بنابراین باید از آن به‌عنوان نمونه نه‌چندان موفق سری‌سازی در تلویزیون یاد کرد. در مقابل می‌توانیم به «پایتخت ۲» به‌عنوان نمونه‌ای موفق در این زمینه اشاره کنیم.

بنابراین با توجه به این‌که ساخت سری دوم مجموعه‌های موفق در کشورهایی دیگر نهادینه شده و ما در سال‌های دور شاهد ادامه تولید سریال‌هایی مانند پوآرو، پرستاران، پزشک دهکده، خانه‌ای اجاره‌ای، قهرمانان، تنها در خانه و... بودیم، بدون تردید ادامه این روند در رسانه ملی اتفاقی نسنجیده و غیرتخصصی محسوب نمی‌شود، به شرط آن‌که تولیدکنندگان بتوانند در فصل‌های بعدی اثر خود همچنان خلاقیت و ایده‌هایی ناب ارائه کنند تا قسمت‌های جدید هم برای مخاطبان جذابیت داشته باشد.

● ستایش

مجموعه تلویزیونی «ستایش» به کارگردانی سعید سلطانی به دلیل استقبال مخاطب و البته تمام نشدن داستان به فصل دوم کشیده شد. در سری دوم، قصه با گذر ۲۰ سال در زمان حال روایت خواهد شد و فضای قصه نیز مطابق با حال و هوای امروز جامعه خواهد بود.

داستان فصل اول ستایش درباره دختری جوان به نام ستایش بود. محمد، برادر ستایش در دوران جنگ به خدمت سربازی اعزام می‌شود، اما از خدمت می‌گریزد و به خانواده خود دروغ می‌گوید. طاهر، دوست محمد به او کمک می‌کند از کشور خارج شود، اما محمد در مرز ترکیه کشته می‌شود و طاهر به زندان می‌افتد. بنابراین اختلافاتی میان خانواده محمد و طاهر در می‌گیرد و...

داریوش ارجمند، جمشید مشایخی، نرگس محمدی، مهدی پاکدل، محمود عزیزی، زهرا سعیدی، رامسین کبریتی، مهدی سلوکی، سیما تیرانداز، رضا ایرانمنش و شیوا خنیاگر در این سریال پرطرفدار، ایفای نقش کردند.

● زیر آسمان شهر

«زیر آسمان شهر» مجموعه موفقی بود که با استقبال مخاطب رو‌به‌رو شد، به همین دلیل مدیران شبکه سه تصمیم گرفتند سری دوم و سوم آن نیز ساخته شود، اما به علت جدایی بیشتر عوامل، نتوانست مانند فصل نخست آن تماشاگر جذب کند. کارگردانی و تهیه‌کنندگی این اثر را مهران غفوریان به عهده داشت و حمید برزگر، سروش صحت و رضا عطاران نویسندگان آن بودند. حمید لولایی، مهران غفوریان، نصرالله رادش، ملکه رنجبر، رضا ژیان، کامران ملک مطیعی، کیومرث ملک مطیعی، معصومه کریمی، یوسف تیموری، آرام جعفری و اشکان اشتیاق در این مجموعه تلویزیونی ایفای نقش کردند. زیر آسمان شهر همچنین یکی از سریال‌هایی بود که دیالوگ‌ها و تکیه‌کلام‌هایی را تسری داد و هنوز هم بسیاری از آنها را می‌شنویم.

● ساختمان پزشکان

«ساختمان پزشکان ۲» سریال دیگری است که در ادامه سری اول این مجموعه ساخته می‌شود. سروش صحت همچون سری نخست، ساخت پروژه را به عهده دارد و تهیه‌کنندگی مجموعه نیز با محسن چگینی است. بهنام تشکر، بیژن بنفشه‌خواه، شقایق دهقان، هومن برق‌نورد، هوشنگ حریرچیان، فرناز رهنما، امید روحانی، پروین قائم‌مقامی، محمد شیری، رضا کریمی، اصغر حیدری، نعیمه نظامدوست، مونا فرجاد، مرجان سپهری، مهدی محمدزاده، مجید شهریاری و سیروس ابراهیم‌زاده بازیگران این مجموعه هستند.

محسن چگینی پاییز ۸۹ تولید سری اول «ساختمان پزشکان» را آغاز کرد و این مجموعه که سرپرستی نویسندگان آن را پیمان قاسم‌خانی به عهده داشت، خرداد ۹۰ روی آنتن رفت.

● خانه سبز

«خانه سبز» از دیگر مجموعه‌هایی است که هنوز هم در یاد و خاطره‌ها باقی مانده است. پس از پایان این سریال، سری جدیدش با نام «سرزمین سبز» پخش شد. سرزمین سبز، کاری از گروه فیلم و سریال شبکه دو سیما بود که توسط مسعود رسام و بیژن بیرنگ ساخته شد. در این سریال رضا (خسروشکیبایی) و فرید (رامبد جوان) که همسران خود عاطفه و لیلی را از دست داده‌اند با خراب شدن خانه سبز، خود را آواره می‌بینند و در این آوارگی به نقاط مختلفی از ایران سر می‌زنند. آنها با آذری‌ها، جنوبی‌ها و بلوچ‌ها آشنا می‌شوند و در نهایت در‌می‌یابند اگر خانه سبز خراب شد، سرزمین سبز هنوز پابرجاست. سرزمین سبز اگرچه مجموعه‌ای موفق در جلب نگاه مخاطبان محسوب می‌شد، اما نتوانست موفقیت خانه سبز را به همان میزان تکرار کند.

● نوشدارو

سری دوم مجموعه دیدنی «نوشدارو» به کارگردانی جواد اردکانی و تهیه‌کنندگی علی لدنی ساخته می‌شود. در خلاصه داستان سریال آمده است: محمد که خارج از کشور مشغول تحصیل در رشته مهندسی بوده، پس از پیروزی انقلاب به ایران برمی‌گردد و در زمان جنگ به‌عنوان یک رزمنده در بخش فنی و مهندسی مشغول به کار می‌شود و... . هدایت هاشمی، محمود عزیزی، امیرعلی نبویان، رز رضوی، مینا دلشاد و نیلوفر شهیدی بازیگران اصلی این سریال هستند.

● ستاره حیات

سری دوم سریال «ستاره حیات» به‌عنوان یک مجموعه اکشن پزشکی در تلویزیون ایران به کارگردانی جواد ارشاد با توجه به رضایتمندی مرکز اورژانس کشور از سری اول آن ساخته می‌شود.

این سریال ۱۳ قسمتی شبکه سه سیما ـ که با مشارکت مرکز مدیریت حوادث و فوریت‌های پزشکی کشور ساخته شده ـ ۸۰ لوکیشن داشت که ۱۵ مکان اصلی و بقیه فرعی بودند. حسین محجوب، بهزاد فراهانی، ثریا قاسمی، نیما رئیسی، کامران تفتی، نسیم ادبی، فریبا متخصص، هما ارشاد، سوگل طهماسبی، الهام جعفرنژاد و فرخ نعمتی از بازیگران اصلی این سریال بودند و ملیکا محجوب نیز بازیگر خردسال ستاره حیات بود.

● نفوذ

فصل دوم سریال اینترنتی «نفوذ» مرحله ‌تولید را سپری کرده است. داستان نفوذ‌ در ادامه فصل گذشته آن، یعنی جوانان و اینترنت است. به لحاظ ساختار و دسترسی بهتر مخاطبان برای دانلود سریال اینترنتی سایت WWW.۳rial.tv تغییراتی داشته است. در بازیگران اصلی تغییری ایجاد نشده و بازیگرهای‌ جدیدی به کار اضافه شده‌اند.

این اثر به صورت یک سریال ۳۰ دقیقه‌ای هر شب از شبکه سه سیما روی آنتن می‌رود. فصل دوم سریال اینترنتی نفوذ‌ به نویسندگی و کارگردانی آرش تیمورنژاد‌ و تهیه‌کنندگی امیر‌عطرچی است.

● هوش سیاه

«هوش سیاه» به کارگردانی مسعود آب‌پرور مجموعه موفقی بود که سال ۸۸ پخش شد. استقبال خوب از آن سبب شد، عوامل تولید، ساخت سری دوم را در دستور کار خود قرار دهند.

حسین یاری، کیکاووس یاکیده، ارسلان قاسمی، افشین کتانچی، روح‌الله کمانی، کمند امیرسلیمانی، سودابه بیضایی و... بازیگران این اثر بودند. سیدعباس فاطمی‌نویس، تهیه‌کنندگی آن را به عهده داشت. فیلمنامه مجموعه ۲۶ قسمتی «هوش سیاه ۲» را آرش قادری نوشت و فضای مجموعه و خط کلی قصه مشابه سری اول بود. این مجموعه به‌عنوان دنباله‌ای بر سری نخست آن با شخصیت‌های اصلی، قصه‌های پیچیده‌تر با گره‌های بیشتر جذابیت داستانی خود را حفظ کرد.

● مادرانه

مجید زین‌العابدین، مدیر شبکه سه سیما مرداد در مراسم تقدیر از عوامل سریال «مادرانه»، از نویسنده آن خواست ایده‌های خود را برای ساخت سری دوم این سریال ارائه کند. در سریال مناسبتی مادرانه، اردلان از همسر خود جدا شده و پسر و دختر خود را سرپرستی می‌کند، اما در می‌یابد فاصله زیادی از لحاظ اجتماعی با دخترش رها پیدا کرده و... این اثر در ماه رمضان از شبکه سه سیما به نمایش گذاشته شد و مخاطبان زیادی را با خود همراه کرد.

مریم احمدی