فوتبال و سیاست

این روزها و شب ها تب جام جهانی فوتبال همه دنیا را فراگرفته است میلیون ها نفر از قاب جادویی تلویزیون و سایر رسانه های مکمل به تماشای مسابقات تیم های برتر در سطح جهانی چشم دوخته اند

این روزها و شب‌ها تب جام جهانی فوتبال همه دنیا را فراگرفته است. میلیون‌ها نفر از قاب جادویی تلویزیون و سایر رسانه‌های مکمل به تماشای مسابقات تیم‌های برتر در سطح جهانی چشم دوخته‌اند.

بی‌شک کمتر رخدادی مشابه جام جهانی فوتبال، توجه همگان را به سمت خود جلب می‌کند، چراکه امروز ورزش و به‌طور مشخص فوتبال خود به مثابه یک رسانه است. کوفی عنان، دبیرکل سابق سازمان ملل متحد رسما اعلام کرد که توجه افکار عمومی جهانی به فوتبال بیش از تحولات و مواضع سازمان ملل متحد است و این خود دلیل دیگری بر اهمیت و تاثیرگذاری این ورزش با قدمت از سال ۱۹۳۰میلادی تاکنون است.

اهمیت و اعتبار ورزش و فوتبال علاوه بر هیجان و جذابیت حاکم بر آن، متکی بر حاکمیت قواعد بازی است. اصول، ضوابط، معیارهای مدون و قابل اجماع در سطح جهانی، وجود مراجع و داوران و ناظران صلاحیت دار برای حکمیت و فصل‌الخطاب بودن، وجه ممیزه این بازی است. اما چرا عرصه ورزش اینقدر شفاف است و عرصه سیاست پرراز و رمز! دلیل اصلی آن است که ما در هر دو حوزه مبتدی هستیم.

ورزش؛ علم، فن، هنر و حرفه است. سیاست هم علم، فن، هنر و حرفه است. هر کدام قواعد خاص خود را دارند اما هر دو از یک اصل مشترک تبعیت می‌کنند و آن قاعده بازی است.

اگر انتظار داریم که عرصه سیاست همچون عرصه ورزش فوتبال جذاب، پربیننده و دارای تیم‌های فراوان و بازیکنان متعدد و دستمزدهای کلان باشد، باید سیاست ورزی را حرفه‌ای و کم هزینه کنیم: نهادینه شدن پرسشگری و نظارت عمومی مردم، الزام به پاسخگو بودن مسوولان، نقد مشفقانه به جای تخریب و سیاه‌نمایی، وجود فرهنگ تسامح و مدارای سیاسی، شرح صدر و بالا‌بودن آستانه انتقادپذیری مسوولان، به رسمیت شناختن و حمایت‌های قانونی از احزاب و تشکل‌های سیاسی به‌عنوان بازیگران اصلی عرصه سیاست به جای خط و نشان کشیدن و حق قائل نشدن حتی برای اظهار نظر آنها، جذب حداکثری و دفع حداقلی برای بازیگران عرصه سیاست و کاهش قلمرو خطوط قرمز برای فعالیت جدی آنها، حمایت دولت، مجلس و قوه قضاییه از رسانه‌ها و مطبوعات به مثابه ابزارهای مکمل برای شفاف‌سازی و جریان آزاد اطلاع‌رسانی، قبول و باور همگانی به بهره گیری از ابزارهای قوه‌قهریه در شرایط اجتناب‌ناپذیر نه آن که یک رویه و سنت معمول گردد، چشم‌پوشی و عفو از خطاهای کم هزینه و قابل تحمل توسط مراجع داوری از جمله سازوکارهای حرفه‌ای کردن سیاست و کم هزینه کردن آن است.

ورزش و فوتبال ، آموزه‌ها و عبرت‌های بزرگی برای یادگیری و تعمیم آن به سایر عرصه‌ها از جمله سیاست دارد. اگر مسابقات فوتبال و قهرمانی آن دائمی نیست و جام دست‌به‌دست می‌شود، عرصه قدرت و حضور در مسوولیت‌ها نیز مادام العمری نیست. همان طور که عرصه قهرمانی در فوتبال آمد و شد دارد، عرصه سیاست هم فراز و فرود دارد.

ما همان‌طور که در عرصه ورزش و فوتبال حرفه‌ای نیستیم، با کمال تأسف در عرصه سیاست هم همین‌طور هستیم و این برای ملت بزرگی مثل ایران با انقلابی به‌عظمت انقلاب اسلامی، یک ضایعه است.

آیا دولت یا نظامی می‌تواند بگوید ورزش و فوتبال را قبول ندارد؟

پس سخن گفتن از عدم نیاز به سیاست و احزاب به همین میزان سست و بی پایه است.

مادرعرصه ورزش و سیاست نیازمند خانه تکانی، سازمانی مستحکم، قواعد و دستورالعمل‌های مدون و جامع، بازیگران‌و تیم‌های حرفه‌ای و قوانین حمایتی هستیم.

اینها فصول مشترک فوتبال و سیاست است.

دکتر علی دارابی