یک هشدار جدی به خانم های جوان

چقدر مراقب چشم های تان هستید برای بهداشت پلک ها و مراقبت از آن ها چقدر زمان می گذارید به عینک آفتابی به عنوان یک وسیله زیبایی نگاه می کنید یا راهی برای مراقبت از آسیب های چشمی

چقدر مراقب چشم‌های‌تان هستید؟ برای بهداشت پلک‌ها و مراقبت از آن‌ها چقدر زمان می‌گذارید؟ به عینک آفتابی به‌عنوان یک وسیله زیبایی نگاه می‌کنید یا راهی برای مراقبت از آسیب‌های چشمی... اگر شما هم نگران سلامت چشم‌تان هستید و دنبال راهی برای مراقبت از این عضو‌های حیاتی، پیشنهاد می‌کنیم در این گزارش همراه ما باشید. دکتر سید محمدمیر آفتاب، فوق‌تخصص قرنیه و سگمان قدامی در این گزارش همه ریزه‌کاری‌های مربوط به مراقبت از چشم‌ها را به شما گوشزد می‌کند؛ از دقت در انتخاب لوازم آرایشی گرفته تا حتی ضرورت معاینه‌های چشمی و تغذیه مناسب.

● به‌خاطر چشم‌های‌تان

«هوا گرم است، مراقب پوست و موی خود باشید...» احتمالا این جمله را بارها از پزشکان خود و حتی دوستان و اعضای خانواده شنیده‌اید، اما یادتان باشد که شاید به همان اندازه پوست و مو باید مراقب چشم‌های‌تان هم باشید. همه ما می‌دانیم چشمان‌مان چه اهمیتی در زندگی روزمره ما دارند و بدون آن‌ها در بسیاری از کارها و فعالیت‌های‌مان دچار مشکل می‌شویم‌ اما قدر این ۲ چشم بسیار مهم را نمی‌دانیم و با خیلی از عادت‌ها و رفتارهای‌مان به چشم‌های‌مان آسیب می‌رسانیم.

مصاحبه این شماره بخش زنان، به سلامت چشم در بانوان اختصاص دارد. دکتر سیدمحمود میرآفتاب، فوق تخصص قرنیه در این مورد تمام توضیحات لازم در مورد مراقبت از چشم‌ها را داده است؛ توصیه‌هایی در مورد ویژگی‌های یک عینک آفتابی مناسب، چگونگی برطرف کردن قرمزی چشم‌ها پس از شنا مراقبت از چشم‌ها در قبال لوازم آرایش و انجام معاینه‌های چشمی، این مصاحبه را پر از نکات خواندنی کرده است پس این مطلب را از دست ندهید و آن را با دقت بخوانید. اما در سایر مطالب این بخش هم می‌توانید مطالب جالبی را پیدا کنید. یک مطلب پر از نکته در مورد چگونگی تاثیر رژیم غذایی روی قدرت باروری زنان یکی از پیشنهادات دیگر من به شماست که توصیه می‌کنم آن را با دقت مطالعه کنید اما پیشنهاد ویژه‌ام برای این شماره مطلبی است در مورد ۳ بیماری در زنان که ممکن است حتی پزشکان هم متوجه آن‌ها نشوند. درواقع در این مطلب شما با ۳ بیماری روبه‌رو می‌شوید که علائم آن‌ها در زنان مبهم و دوپهلو هستند و برای همین تشخیص آن‌ها برای پزشکان مشکل است. شما باید علامت‌های این بیماری‌ها را بشناسید و بدانید هرکدام از این بیماری‌ها چه علامت‌ها ‌و نشانه‌هایی دارند تا با دیدن علائم مشکوک به آن‌ها، زنگ هشدار ذهنی‌تان به صدا دربیاید. در آخر هم یک توصیه عمومی برای تمامی خانواده‌ها: فصل تابستان، فصل تعطیلی دانش‌آموزان، فصل تفریح و سفر است، در چنین اوقاتی استفاده از مواد غذایی آماده، تنقلات، میان‌وعده‌های مختلف و خوراکی‌های خوشمزه بیرون‌پز رواج بیشتری می‌گیرد و برای همین لازم است دقت خود را برای پرهیز از بیمار شدن بیشتر کنید. سعی کنید تا نسبت به سلامت مواد غذایی و بهداشت کارمندان مغازه‌ها مطمئن نشده‌اید به خرید این گونه مواد غذایی اقدام نکنید.

● چطور یک عینک آفتابی انتخاب کنیم؟

با شروع فصل تابستان، بحث عینک‌های آفتابی هم داغ‌تر می‌شود و درمیان بازار گسترده این عینک‌ها، همیشه یک سوال مهم مطرح است و آن این‌که چطور باید عینک مناسب را انتخاب کنیم. نکته مهم اینجاست که عینک‌های آفتابی غیر از راحتی بیشتر در مقابل نور شدید تامین‌کننده سلامت چشم‌های ما در برابر تشعشعات نور آفتاب هم هستند، چون تماس مستقیم با نور آفتاب در ساعات طولانی و بدون محافظت کافی احتمال ابتلا به بیماری‌های چشمی را افزایش می‌دهد. بنابراین توصیه تاکید ما چشم‌پزشکان این است که اگر قرار است مدت طولانی در معرض آفتاب قرار بگیرید حتما از عینک‌های جاذب اشعه ماورای بنفش استفاده کنید. اما سوال اصلی اینجاست، یک عینک مناسب را چطور انتخاب کنیم. بهترین عینک‌های آفتابی آنهایی هستند که ۱۰۰درصد شعاع UV را جذب می‌کنند، بهترین کیفیت اپتیکی و کمترین احتمال شکسته‌شدن را دارند.

● پلاریزه بودن کافی نیست!

یکی از انواع عینک‌هایی که شما هم راجع‌به آن شنیدید عینک‌های پلاریزه هستند. ویژگی این عینک‌ها این است که خیرگی نور خورشید را از سطوح صافی مثل سطح خیابان‌ها از بین می‌برند، بنابراین این عینک‌ها در رانندگی انتخاب‌های مناسبی هستند. ولی باید دقت کرد پلاریزاسیون بودن عدسی عینک هیچ تاثیری در جذب اشعه UV ندارد. بنابراین در خرید عینک باید حواس‌تان باشد، عدسی عینک انتخابی شما این ۲ ویژگی را همزمان داشته باشد. بد نیست برای محافظت بیشتر از چشم در برابر اشعه UV از عینک‌هایی با قاب بزرگ استفاده کنید. چون مطالعات نشان داده‌اند، آنقدر شعاع UV از اطراف قاب عینک‌های معمولی وارد چشم می‌شوند که می‌توانند اثر سودبخش عدسی‌های حفاظت‌کننده را هم کاهش بدهند.

از این نظر عینک‌های آفتابی که قاب بزرگی دارند و چشم را از تمامی زاویه‌ها حفاظت می‌کنند انتخاب‌های مناسب‌تری هستند.

● با قرمزی چشم‌ها بعد از شنا چه کنیم؟

برای درمان این عارضه نکته مهم استفاده از اشک‌های مصنوعی است و برخلاف تصوری که بین همه جا افتاده، استفاده از قطره‌هایی که قرمزی چشم را کم‌ می‌کنند راه مناسبی برای درمان نیست. این درحالی است که اشک مصنوعی لایه‌ای روی قرنیه ایجاد می‌کند و به قرنیه فرصت می‌دهد که التیام پیدا کند. در حقیقت مکانیسم اثر ترکیباتی که قرمزی چشم را کم می‌کنند، منقبض کردن عروق خونی است و ایراد وارد بر این داروها این است که با قطع‌شان این مشکل شدیدتر می‌شود. به‌طور کلی، رعایت یک‌سری نکات تا حدود زیادی مانع از مشکلات چشمی که به‌دنبال شنا در استخر برای شما به‌وجود می‌آید، می‌شود. اول این‌که بلافاصله بعد از بیرون آمدن از آب دوش بگیرد. دوش گرفتن باعث می‌شود کلرامین از پوست، مو و چشم شما شسته شود. بعد از شنا از قطره‌های اشک مصنوعی استفاده کنید و بالاخره این‌که عینک شنا را فراموش نکنید.

● چرا بعد از استخر چشم‌‌مان قرمز می‌شود؟

یکی از بهترین سرگرمی‌های روزهای گرم تابستان استخر و شنا کردن است. لذت شنا کردن و مفرح بودن این ورزش به جای خود اما قرمزی و سوزش چشم بعد از شنا کردن به‌خصوص در استخر یکی از مسائلی است که به هر حال همه آن را به نوعی تجربه کردند، ولی سوال اینجاست که این حالت در درازمدت آسیب به چشم وارد می‌کند یا نه و به عبارت دیگر چقدر نگران‌کننده است. جریان از این قرار است، کلری که برای ضد‌عفونی کردن و از بین بردن باکتری‌ها به آب استخر اضافه می‌شود به تنهایی مشکل‌ساز نیست. مشکل اصلی زمانی ایجاد می‌شود که کلر در مجاورت نیتروژن یا آمونیاکی که در آب وجود دارد قرار می‌‌گیرد و ترکیب این ۲ منجر به تشکیل کلرآمین می‌شود و در حقیقت علت اصلی قرمزی چشم هم همین کلرآمین است. عروق سطحی روی سفیدی چشم در اثر تماس با کلرآمین ملتهب شده و در نتیجه چشم قرمز می‌شود. کلرآمین علاوه بر این، لایه موقتی روی قرنیه ایجاد می‌کند که منجربه التهاب، حساسیت، خشکی و قرمزی چشم یا وضعیتی که در چشم پزشکی به آن وضعیت کراتیت می‌گویند می‌شود.

● چه بخوریم؟

اهمیت تغذیه در سلامت چشم بسیار زیاد است شاید عجیب به‌نظر بیاید اما تغذیه مناسب می‌تواند چشم‌های شما را از بسیاری مشکلات و بیماری‌های شایع چشمی دور نگه دارد. ویتامین A یکی از آنتی‌اکسیدان‌هایی است که در سلامت چشم‌ نقش بسیاری دارد، اما قرار نیست تمام ویتامین A مورد نیازتان را با خوردن هویج تامین کنید. به‌طور کلی آنتی‌اکسیدان‌ها مولکول‌هایی هستند که با خنثی کردن «رادیکال‌های آزاد» مانع اثر مخرب آن‌ها بر سلول‌های بدن می‌شوند. رادیکال‌های آزاد ترکیباتی هستند که بر اثر واکنش‌های شیمیایی در داخل بدن تولید می‌شوند. تحقیقات نشان داده است، بعضی از این آنتی‌اکسیدان‌ها خطر ابتلا به بسیاری از بیماری‌های چشم را نیز کاهش می‌دهند. ویتامین A یکی از همین آنتی‌اکسیدان‌هاست که در مواد‌غذایی حیوانی مثل جگر یا کره و مواد‌غذایی گیاهی دارای کاروتنوئیدها وجود دارد. کاروتنوئیدها رنگدانه‌های قرمز و زردی هستند که در گیاهان و حیوانات وجود دارند. این مواد به‌عنوان آنتی‌اکسیدان عمل می‌کنند و همچنین انواع خاصی از آن‌ها (که شایع‌ترین‌شان بتاکاروتن است) به ویتامین A تبدیل می‌شود. ویتامین A در حقیقت مانع شب‌کوری می‌شود. کمبود این ویتامین در شرایط حاد، غیراز شب کوری، خشکی چشم، زخم‌های قرنیه و تورم پلک‌ها را هم به‌دنبال دارد. حتی خود خشکی چشم هم درصورت ‌درمان نشدن می‌تواند به نابینایی منجر شود. طبق تحقیقات اخیر، متاسفانه کمبود ویتامین A یکی از علل اصلی نا‌بینایی در کشورهای در حال توسعه است. بالاخره این‌که یادتان باشد، اگر شما سیگاری هستید باید ویتامین A بیشتری دریافت کنید چون توتون مانع جذب این ویتامین می‌شود.

نکته : اگر پلک شما پوسته پوسته می‌شود هرازگاهی یک دستمال استریل را در آب گرم فرو ببرید، آب اضافی آن‌ را بگیرید و برای ۵ تا ۱۰ دقیقه روی پلک‌ها قرار دهید و تا پوست پلک‌تان نرم شده و پوسته پوسته‌های چسبیده به پلک آزاد شوند

● آنچه باید از معاینه چشم بدانید

۲ تصور غلط در مورد معاینه چشم وجود دارد؛ یکی اینکه اگر خوب می‌بینید نیازی به معاینه چشم ندارید و دیگری این‌که «تست بینایی» که شدت بینایی را با استفاده از تابلو‌های مخصوص اندازه‌گیری می‌کند، همان معاینه چشمی است. اما باید توجه داشت، مشکلات چشمی تنها به دامنه دید و قدرت بینایی مختص نمی‌شوند. در معاینه‌های چشم، پزشک در واقع علاوه‌بر تست بینایی، چشم شما را از نظر بیماری‌های دیگری که ممکن است علائم زودرس نداشته باشند ولی نیاز به درمان زودرس دارند، معاینه کند. بنابراین اهمیت معاینه کامل چشمی بسیار بیشتر از یک تست بینایی است. به دلیل همین، صرف‌نظر از سن و سلامت جسمانی، هر شخصی باید به‌صورت دوره‌ای و منظم مورد معاینه چشمی قرار بگیرد. در بزرگسالان معاینه چشمی از نظر درست بودن شماره عینک و تشخیص زوردس بیماری‌ها اهمیت دارد. اما در کودکان، معاینه چشمی نقش بسیار مهمی در تکامل بینایی کودک دارد. از آنجا که بینایی نقش مهمی در فرآیند یادگیری کودکان دارد، اهمیت معاینات دوره‌ای در کودکان بسیار زیاد است، چون در بسیاری از موارد مشکل بینایی کودک خود را به‌صورت افت تحصیلی و مشکل در انجام تکالیف مدرسه نشان می‌دهد. در بسیاری موارد، کودکان به این دلیل که نمی‌دانند «دید طبیعی» باید چگونه باشد شکایتی از بینایی خود ندارند. بنابراین اگر کودک شما از نظر درسی در مدرسه مشکل دارد یا در خواندن و یادگیری دچار مشکل است حتما باید برای اطمینان از نبود ‌مشکلات چشمی مورد معاینه قرار بگیرد.

● چند وقت یک‌بار؟

به‌طور کلی هر فردی بسته به داشتن ریسک فاکتور و سلامت جسمانی هر یک تا ۳ سال یک‌بار باید مورد معاینه کامل چشمی قرار بگیرد، البته به‌طور طبیعی این زمان در کودکان متفاوت است. کودکانی که علائم چشمی حادی ندارند و ریسک پایینی دارند باید در ۶ ماهگی، ۳ سالگی و قبل از ورود به مدرسه معاینه کامل چشمی شوند و بعد از آن باید هر ۲ سال یک‌بار مورد معاینه قرار بگیرند.‌ اما کودکانی که مشکلات بینایی داشته، نیاز به معاینات بیشتری دارند. بعضی از این ریسک فاکتورها عبارتند از، تولد زوردرس قبل از ۴۰ هفتگی، انحراف چشم و سابقه خانوادگی بیماری‌های چشمی. کودکانی هم که از عینک یا لنز استفاده می‌کنند اغلب نیاز به معاینات سالانه دارند تا درصورت تغییر در شماره چشم، عینک آن‌ها اصلاح شود. اما این شرایط در مورد بزرگسالان متفاوت است. به‌طور کلی، بسته به میزان تغییرات بینایی و سلامت جسمانی، بزرگسالان باید تا ۴۰ سالگی هر ۲ تا ۳ سال یک‌بار تحت معاینه کامل چشمی قرار بگیرند. در بیمارانی که به بیماری‌هایی مانند دیابت و فشار خون مبتلا هستند، معاینات بیشتری توصیه می‌شود چون این بیماری‌ها معمولا تاثیر سویی بر بینایی دارند. در افراد بالای ۴۰ سال بهتر است معاینه چشمی هر یک تا ۲ سال انجام بگیرد زیرا بیماری‌هایی مثل پیر چشمی، معمولا با افزایش سن اتفاق می‌افتند.

نکته : اهمیت معاینات دوره‌ای چشم در کودکان زیاد است، چون در بسیاری از موارد مشکل بینایی کودک خود را به‌صورت افت تحصیلی و مشکل در انجام تکالیف مدرسه نشان می‌دهد

● چشمی که مروارید‌دار می‌شود

آب مروارید عبارت است از، کدر شدن عدسی چشم که به‌صورت طبیعی شفاف است. مانند پنجره‌ای که بخار آب آن‌ را تار کرده باشد، آب مروارید نیز باعث تاری دید می‌شود. عقاید غلطی درباره آب مروارید وجود دارد اما باید گفت که آب‌مروارید، پرده‌ای به روی چشم نیست، بر اثر استفاده بیش‌ازحد از چشم به‌وجود نمی‌آید، از یک چشم به چشم دیگر سرایت نمی‌کند و سبب کوری قابل برگشت نمی‌شود. ولی اگر بدون هیچ احساس دردی دید چشم شما تار شد، به نور حساسیت پیدا کردید یا نمره عینک‌تان به‌صورت مکرر تغییر کرد ۲بینی در یک چشم پیدا کردید، دیدتان در شب کاهش پیدا کرد، برای مطالعه به نور بیشتری احتیاج داشتید و بالاخره اینکه رنگ‌ها را محو یا زرد دیدید حتما باید به چشم پزشک مراجعه کنید چون این نشانه‌ها همه از علائم ابتلا به آب مروارید هستند.

آب مروارید ممکن است موجب تاری یا وضوح دید نداشتن در شما شود اما به‌طور کلی مقدار و شکل کدر شدن عدسی متفاوت است. اگر کدر شدن عدسی نزدیک مرکز عدسی نباشد ممکن است شما از وجود آب مروارید آگاه نباشید. به‌طور کلی شایع‌ترین دلیل ابتلا به این بیماری چشمی، افزایش سن است اما علت‌های دیگری مثل سابقه خانوادگی، بیماری قند، ضربه به چشم و قرار گرفتن طولانی‌مدت و بدون محافظت در برابر نور آفتاب هم می‌تواند دلیلی این عارضه باشد.

● وقتی اشک‌تان نمی‌آید

سطح چشم مهم‌ترین قسمت بدن در تماس با جهان خارج است آن‌هم از این‌رو که عملکرد و ساختار طبیعی چشم باعث تنظیم کل بدن در محافظت از محیط خارج می‌شود. پلک و مژه‌ها جلوی ذرات خارجی کوچک را می‌گیرند و مانع ورود آن‌ها به چشم می‌شوند. در حقیقت مژه‌ها مانند یک صافی یا یک توری عمل می‌کنند و تا حدی جلوی ذرات خارجی را می‌گیرند و باعث پلک‌زدن رفلکسی می‌شوند. از طرف دیگر خود پلک زدن باعث تقویت پمپ‌اشکی می‌شود تا اشک با شست‌وشوی اجسام خارجی آن‌ها را از چشم خارج کند. لبه پلک در قسمت جلو شامل مژه‌ها و در قسمت عقب شامل غدد روغنی خاصی است که ترشحات این غدد در ساختار اشک بسیار مهم است. عملکرد نکردن درست این غدد و غدد دیگر عرق و چربی کنار مژه‌ها باعث علائمی مثل خشکی چشم، خارش، سوزش و احساس جسم خارجی می‌شود. در واقع آنچه تحت عنوان بهداشت پلک مطرح است و ما باید نسبت به آن حساس باشیم در واقع کمک به عملکرد صحیح همین غدد پلکی است.

● این نکات را جدی بگیرید

برای حفظ چشم و رعایت بهداشت آن باید یک‌سری مراقبت‌های ویژه را در برنامه خود قرار بدهید. به‌عنوان مثال، اگر پلک شما پوسته پوسته می‌شود باید به این شکل از آن مراقبت کنید: هرازگاهی یک دستمال استریل را در آب گرم فرو ببرید، آب اضافی آن‌ را بگیرید و برای ۵ تا ۱۰ دقیقه روی پلک‌ها قرار دهید و به آهستگی فشار دهید تا پوست پلک‌تان نرم شده و پوسته پوسته‌های چسبیده به پلک آزاد شوند.

هرازگاهی پلک‌های‌تان را ماساژ بدهید. برای ماساژ پلک‌ها کافی است به آرامی و با حرکت چرخشی، انگشت کوچک دست‌تان را روی پلک‌ها حرکت دهید تا ترشحات اضافی از غدد پلکی‌تان خارج شود‌.

پلک‌های‌تان را با گوش پاک‌کن، پاک کنید. بهتر است گوش پاک‌کن را با شامپو بچه رقیق شده، حدود ۳ تا ۴ قطره شامپو بچه در نصف فنجان آب گرم خیس کرده، آب اضافی آن‌ را گرفته و بعد پلک‌های‌تان را بشویید. اگر روی لبه پلک‌تان شوره و پوسته دارد یا مرتبا احساس سوزش و خارش چشم دارید باید این کار را روزی ۴ بار به‌مدت ۵ دقیقه انجام بدهید تا این مشکلات از بین برود.

● نه امانت بگیرید نه امانت بدهید!

یکی از نکات ضروری برای مراقبت از چشم، دقت در شیوه استفاده از لوازم آرایش است. یادتان باشد، امانت گرفتن لوازم آرایش از دیگران یا حتی امانت دادن آن‌ها به دیگران اصلا قابل توصیه نیست، چون ممکن است موجب عفونت‌های چشمی در شما شود. به‌طور کلی ردوبدل کردن لوازم آرایش چشمی احتمال عفونت‌های پلک و چشم را بالا می‌برد، بنابراین بهتر است برای جلوگیری از این عوارض، لوازم آرایشی را کاملا شخصی استفاده کنید به عبارت دیگر آن‌ها را نه قرض بدهید نه قرض بگیرید. نکته دیگر در مورد لوازم آرایش چشمی، دور ماندن آن‌ها از گرماست. یادتان باشد لوازم آرایش چشمی نباید در معرض گرما یا حتی داخل محفظه‌های بسته قرار بگیرند. نکته مهم دیگر این‌که خط چشم نباید تا گوشه‌های چشم یعنی نواحی که پلک بالا و پایین به هم بر می‌خورد ادامه پیدا کند، چون به این شکل به راحتی می‌تواند با رطوبت این ناحیه وارد چشم شوند. به همین دلیل بهتر است که خط چشم در پلک، بین مژه‌ها و کره چشم به کار نرود و بالاخره این‌که حتما بعد از استفاده از وسایل آرایش چشمی در آن را ببندید تا در معرض آلودگی‌های محیط قرار نگیرد.

سیب سبز

باز نشر اختصاصی: مجله اینترنتی Bartarinha.ir