فمینیسم در جاده کژروی

زنان و حقوق مربوط به آنان از جمله دغدغه هایی است که پس از انقلاب کبیر فرانسه (۱۷۸۹) و جنگ جهانی دوم مورد توجه جنبش ها و سازمان های ملی و بین المللی قرار گرفته است. برابری حقوق زن …

زنان و حقوق مربوط به آنان از جمله دغدغه هایی است که پس از انقلاب کبیر فرانسه (۱۷۸۹) و جنگ جهانی دوم مورد توجه جنبش ها و سازمان های ملی و بین المللی قرار گرفته است. برابری حقوق زن و مرد، فرصت های یکسان، جایگاه اجتماعی مساوی و برخورداری برابر از امتیازات و منافع اجتماعی از بحث هایی است که در خلال این نظریات و بررسی ها بدان اعتنا و التفات گردیده است.

شواهد تاریخی حاکی از آن است که در برخی از دوران، زن از جایگاه اجتماعی متمایز و برتری نسبت به مردان برخوردار بوده است که از این ادوار تاریخی، می توان تحت عنوان "نظام مادر سالاری" یاد نمود. از دیدگاه افلاطون، استعدادها و قابلیت های انسانی به نحو متساوی بین زن و مرد تقسیم شده است. از این رو از لحاظ موقعیت اجتماعی نبایستی بین این دو جنس قائل به تفاوت گشت. بلکه جایگاه اجتماعی، صرفاً بر مبنای استعدادها مشخص می گردد نه بر بنای جنسیت. امّا ارسطو برخلاف افلاطون، تا اندازه ای صریح به دیده تحقیر و تضعیف به زنان می نگرد. و از این رو در زمینه برخورداری از نظام تعلیم و تربیت، قائل به افتراق و برتری مردان نسبت به زنان می باشد.

بی تردید زن و مرد در ساختار روحی و جسمی دارای تفاوت های محسوسی می باشند. مهربانی، احساس گرایی، ملاحظه کاری و پایبندی به سنت ها در زنان بیشتر از مردان نمود عینی پیدا می کند. بدین جهت برابری یا تفاوت از دغد غه های اصلی در حقوقِ مربوط به زنان می باشد. تا جایی که گسترش حقوق و افزایش نقش اجتماعی زنان در جامعه، شالوده فکری جنبشی به نام فمینیسم گردید. که البته این جنبش گرفتار افراط و تفریط هایی نیز گشته است. در این بین برخی تفکیک بین زن و مرد را ناشی از روابط اجتماعی نابرابر می دانند و قائلند تفاوت های بیولوژیکی و زیستی نبایستی در تقسیم کار و اعطای حقوق اجتماعی دخالت داده شود.‏

باید گفت اغلب اندیشه های به ظاهر مدافع حقوق زن، خود بر تبعیض نژادی دامن زده و در راستای اهداف سیاسی گام بر می دارد. تا اندازه ای که کارکرد زیستی زن در تولید نسل به دیده تحقیر نگریسته می شود. حال آنکه تربیت نسل بعدی به نقش سازنده و خطیر زن در اجتماع تأکید می کند و تربیت نسل آینده کاری بس مهم و در خور ستایش می باشد نه وظیفه ای انقیادی و پیش پا افتاده. افراط گرایی در اندیشه های مدافع زن در غرب، در واقع زنان را از محیط خانه رانده ودر محیط زمخت کارخانه ها اسیر نموده است. متأسفانه زنان در کشورهای غربی به کارگران ارزان قیمتی مبدل شده و متصدی اموری گشته اند که به یقین نه با ویژگی های بیولوژیکی آنان تناسبی داشته و نه با حیثیت و شأن آنان سر سازگاری دارد.

در این بین دین اسلام برای زنان حقوقی واقع گرایانه و برمبنای ساختار روحی و جسمی آنان قائل شده است.

از دیدگاه اسلام زن و مرد از حیث کرامت و ارزش انسانی در یک سطح بوده و به عبارتی مشترک می باشند. امّا در زمینه برخورداری از حقوق، به تشابه حقوقی قائل نشده بلکه به تساوی حقوق اشاره دارد. از این رو پاره ای از حقوق، تکالیف و حتی مجازات ها را برای مردان مناسب دانسته و برخی دیگر را برای زنان در نظر گرفته است. برخی تفاوت ها در دین اسلام چون امر "گواهی و شهادت" به منزله تبعیض برای زنان نبوده بلکه عدم تحمیل تکلیف بیشتر برای زنان محسوب می شود. علامه مطهری در این زمینه بیان می دارند: " اسلام حقوق یکنواختی برای زن و مرد قائل نشده ولی هرگز امتیاز و ترجیح حقوقی برای مردان نسبت به زنان قائل نیست". در واقع تشابه در حقوق سرمنشأ اعوجاج ذهنی اندیشه های به ظاهر زن گرایانه در غرب است که در نهایت تالی فاسد داشته و به کج راهه سوق پیدا می کند.

شیرین عزیزی