دیدنی های مازندران

نگاهی به جاذبه های گردشگری مازندران به بهانه روز این شهر

مازندران مدت‌هاست که اولین مقصد ایرانیان برای سفر است. علاقه دیرینه ایرانیان به دریای خزر و البته طبیعت این منطقه بیشترین دلیل سفر آنهاست، اما بسیاری از جاذبه‌های دیگری هم وجود دارد که این استان را جزو مقاصد برتر سفر کرده است. مدتی است روز چهاردهم آبان به نام این استان نامگذاری شده، دلیل این نامگذاری تشکیل اولین حکومت علویان و شیعیان دوازده امامی در مازندران به مرکزیت شهر آمل است. همه اینها بهانه‌ای شد در این شماره نگاهی داشته باشیم به جاذبه‌های شگفت این استان.

● گردشگری تاریخی ـ خانه نیما یوشیج

خانه علی اسفندیاری ملقب به نیما یوشیج، شاعر نوآور عصر حاضر در روستای یوش واقع شده است. این خانه که سال ۱۲۰۷ هجری قمری و براساس معماری قاجاری ساخته شده است، با آجرکاری و گچ کاری های ظریف و زیبا تزیین شده است و به سبب نوع معماری، وسعت و گستردگی نقشه بنا و تزیینات خاص آن یکی از جاذبه های مازندران محسوب می شود. این بنا سال ۱۳۷۵ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. نیما یوشیج در این خانه چشم به جهان گشود و ۳۴ سال پس از مرگش، پیکر وی را طبق وصیتش در همین خانه به خاک سپردند.

● گردشگری هنر ـ صنایع دستی مازندران

نخستین صنعت دستی که با شنیدن نام مازندران در ذهن بسیاری نقش می بندد، صنایع چوبی است. سال های درازی است که مازندران یکی از اصلی ترین تولیدکنندگان صنایع دستی چوبی است.

از میان این صنایع چوبی، حصیربافی و سبدبافی شاید مهم ترین و پررونق ترین باشد، اما صنایع دستی مازندران به اینها محدود نمی شود؛ سفالگری و سرامیک، نمدمالی، پارچه بافی، موج بافی، گلیم و جاجیم بافی، دستبافت پشمی، معرق کاری و نقاشی مینیاتور از دیگر صنایع دستی مازندران است که متاسفانه هنوز نتوانسته در اقتصاد این استان جایگاه خاصی یافته و از رونق برخوردار شود. از دیگر ویژگی های صنایع دستی مازندران، منحصر به فرد بودن برخی از آنان است؛ برای مثال می توان به «چنته لفور» اشاره کرد که نوعی کیف دسته دار است. چنته لفور در روستای لفور از توابع سوادکوه تولید می شود.

● گردشگری تفریحی ـ تفرجگاه عباس آباد بهشهر

باغ تاریخی عباس آباد بهشهر در ۹ کیلومتری جاده بهشهر، در میان جنگل های البرز، در منطقه التپه قرار گرفته است. این تفرجگاه را باید اوج شکوفایی باغ سازی در ایران دانست. این مجموعه سال ۱۰۲۰ هجری قمری به دستور شاه عباس اول صفوی ساخته شد و عنوان مهم ترین باغ غیرکویری ایران را به دست آورد. تفریحگاه عباس آباد علاوه بر آن که باغی پلکانی است و عمارت، حمام، آسیاب و برج های آجری خاصی دارد و در مجموعه بزرگ تری به همین نام قرار می گیرد. مجموعه عباس آباد همچنین شامل همایون تپه، مجموعه باغ های فرح آباد، گلوگاه و مجموعه گردشگری ساحلی می شود. این باغ تاریخی و محوطه پیرامون آن با وسعتی معادل ۵۰۰ هکتار، روزانه پذیرای گردشگران بی شماری است.

● طبیعت گردی ـ دشت لار

دشت لار از شمال به کوه های شهرستان نور مازندران، از جنوب به آبعلی، از غرب به خاتون بارگاه و گرمابدر لواسان کوچک، از جنوب غربی به لواسان بزرگ، از شرق و شمال شرقی به کوه دماوند و از جنوب شرقی به پلور مازندران می رسد. بر این اساس در تقسیمات کشوری، بخشی از دشت لار که به نوعی در کوهپایه دماوند واقع شده، جزو بخش لاریجان شهرستان آمل استان مازندران محسوب شده و بخشی دیگر در لواسانات شهرستان شمیران استان تهران قرار گرفته است. وسعت دشت لار حدود ۷۳هزارو ۵۰۰ هکتار است. این دشت سال ۵۴ به پارک ملی تبدیل و سال ۶۱ براساس مصوبه شورای عالی حفاظت محیط زیست به عنوان منطقه حفاظت شده اعلام شد. به دلیل مشکلات زیست محیطی پیش آمده در دشت لار از سال ۷۰ برخی مناطق این دشت به عنوان مکان های شکار و تیراندازی ممنوع اعلام شد. از مهم ترین جاذبه های گردشگری دشت لار می توان به رود لار و دریاچه لار که در پشت سد لار پدید آمده اشاره کرد. این دریاچه ۲۰ کیلومتری، سالانه گردشگران بسیاری را به خود جذب می کند.

● ترین ها ـ بلندترین طاق طبیعی جهان

غار اسپهبد خورشید (دژ افسانه ای)، بر سینه کوه لردکمر، در راه تهران به فیروزکوه در ناحیه دوآب شهرستان سوادکوه قرار گرفته است. این غار به شکل تالاری ساده و دایره ای شکل است که طولی ۷۵ / ۱۹ متری، عرضی ۳۵ / ۱۴ متری و ارتفاعی ۱۵ متری دارد. با چنین مختصاتی، دهانه غار اسپهبد خورشید، بلندترین طاق طبیعی جهان محسوب می شود. این طاق در سال ۱۳۳۵ خورشیدی توسط غارشناسان کشف شد. طول قوس طاق طبیعی و عظیم غار ۴۰ متر و درون غار به صورت تالاری بیضی شکل به طول ۷۵ و عرض ۲۵ متر است. غار اسپهبد خورشیدی از سابقه تاریخی طولانی برخوردار است چراکه این غار از زمان ساسانیان به عنوان دژی طبیعی مورد استفاده قرار می گرفته و به دلیل وجود آب آشامیدنی در درون غار، امکان مقاومت طولانی را فراهم می کرده است.

● گردشگری ورزشی ـ کشتی لوچو

کشتی لوچو یکی از ورزش های محلی مازندرانی هاست. رقابت های لوچو در گذشته در بیشتر مراسم عروسی، اعیاد ملی و مذهبی و در زمان های فراغت پس از دروی شالی برگزار می شده است. این رقابت پرهیجان همچنان در تابستان ها برگزار می شود و مردم محلی و گردشگران را سرگرم می کند. برگزاری کشتی لوچو آداب و رسوم خاصی دارد. معمولا پیشکسوتان این رشته ورزشی به همراه ریش سفیدان و پهلوانان قدیمی، زمان و مکان مسابقه را تعیین می کنند. سپس به محلات مختلف و پهلوانان خبر می دهند. هزینه این رقابت ها از طریق یک یا چند روستای برگزارکننده تامین و جایزه برنده مسابقه نیز تعیین و تهیه می شود. برگزاری رقابت لوچو از ۵ تا ۱۴ روز طول می کشد. طی مسابقات یک تا سه پیشکسوت مسئولیت داوری را به عهده می گیرند. در آغاز هر مسابقه ساز و دهل نواخته شده و هر کشتی گیر اقدام به رجزخوانی، حریف خواهی و مبارزه طلبی می کند. در این کشتی هر گونه ضربه زدن به بدن یا سر حریف، گرفتن انگشت دست، ضربه زدن به کتف و گرفتن گوش، خطا محسوب می شود. کشتی گیری که در این دو هفته تمامی حریفان را شکست دهد، برنده مسابقه است و می تواند جایزه ای که به چوب لوچو بسته شده را به همراه این چوب به خانه برد.

● گردشگری فرهنگی ـ مراسم برف چال

مراسم برف چال قدمتی ششصد ساله دارد. هر ساله در فصل بهار در روزی از پیش تعیین شده مردان روستاهای اسک، نیاک و دیگر روستاهای مجاور این دو روستا براساس رسمی که شخصی به نام سیدحسن ولی بنیاد نهاده، به کوهستان رفته و بقایای برف های باقیمانده را در یخچال دفن می کنند. این مراسم علاوه بر این که سبب افزایش تعاون و همیاری میان مردان روستا می شود، کدورت هایی را که در طول سال به وجود آمده، برطرف می کند. در حین برگزاری مراسم برف چال، زنان نیز مراسم ویژه خود را دارند. زنان روستا روز قبل از مراسم در محوطه آرامگاه سیدحسن ولی (واقع در روستای نیاک) دور هم جمع شده و نان می پزند. زنان جوان و نوعروسان نیز وظیفه پخت چند نوع خوراک و شیرینی را برعهده می گیرند. در شب قبل از مراسم خوراک ها را بین مردان تقسیم می کنند. در روز اجرای مراسم برف چال تمامی مردان بجز سالخوردگان و بیماران از روستاها خارج می شوند و زنان روستا به جشن و انجام بازی های مفرح می پردازند و تمام روز را به شادمانی می گذرانند. مردان نیز سعی می کنند تا قبل از ظهر تمامی برف ها را چال کرده و پس از آن به تفریح و استراحت در طبیعت مشغول می شوند.

● گردشگر غذا ـ خوراک های سنتی مازندرانی ها

خوراک های محلی مازندرانی ها همچون تمامی خوراک های محلی برگرفته از اقلیم و شرایط زیستیشان است. بر این اساس بیشتر خوراک های مازندرانی ها گیاهی و وابسته به مواد طبیعی و سالم هستند. خوراک های معروف این خطه کم نیستند و بسیاری از گردشگرانی که به شمال سفر می کنند، با رغبت از آنها استقبال می کنند. باقالاقاتوق را می توان در صدر این خوراک های مشهور گذاشت. این خورش گیاهی که از باقالای سبز شمال به همراه تخم مرغ و شوید خشک تهیه می شود، به دلیل داشتن طرفداران بسیار در منوی بسیاری از رستوران های پایتخت نیز دیده می شود. از دیگر خوراک های سنتی مازندرانی ها می توان به ترشه تره، ترشه کباب، کدو بره، اسپنامرجی، کهی انار، خورش آلو و آش ترش اشاره کرد.

● گردشگری سلامت ـ آب های معدنی رامسر

آب های معدنی رامسر به دو گروه آب های معدنی گوگردی و آب های معدنی گازدار تقسیم می شود. آب های معدنی گوگردی برای تسکین و درمان امراض پوستی، ضعف اعصاب، بیماری های مفصلی و استخوان درد مفید است. این آب های گوگردی که در اطراف هتل رامسر و منطقه سادات شهر قرار گرفته است، قابل شرب نیست. آب های معدنی گازدار برای بیماران کلیوی بسیار مفید است. این چشمه های معدنی گازدار که در دو منطقه ییلاق لپاسر (آب سیاه) و روستای جواهرده قرار گرفته است، هر دو قابل شرب است. گردشگران با سفر به رامسر علاوه بر بهره گیری از این آب های معدنی شفابخش می توانند با حضور در مناطق ییلاقی و استراحت در مکان های طبیعی به بهبود شرایط بدنی و روحی خود کمک کنند. ییلاق گرسباسر، رستم سر، تله بن، راه کنار، دزکول و فولاد چشمه از مهم ترین این ییلاقات به حساب می آید.

● گردشگری روستایی ـ روستای فیلبند

روستای فیلبند در جنوب بابل، بخش بندپی غربی قرار گرفته است. فیلبند را سرزمین ابرها می نامند. علت این نامگذاری ارتفاع ۲۷۰۰ متری این روستا از سطح دریاست. به دلیل کوهستانی بودن، این روستا در زمستان تقریبا خالی از سکنه می شود. ولی در فصل گرما به یکی از مهم ترین ییلاقات مازندران تبدیل می شود که گردشگران و کوهنوردان بسیاری را به خود جلب می کند. چشمه های آب معدنی فلئوری این روستا سبب تنومندی و قوی هیکلی ساکنان فیلبند شده است. چشم اندازهای طبیعی روستا بی نظیر و شگفت آور است؛ تا جایی که برخی روستای فیلبند را بهشت عکاسان قلمداد می کنند. اگر در فصل پاییز یا بهار به این روستا وارد شوید امکان مشاهده تمامی پدیده های جوی از قبیل آفتاب، ابر و مه، باران و برف، تگرگ و رگبار و حتی رنگین کمان را در یک روز خواهید داشت.

آیسا اسدی