صرع و مدرسه

برای دانستن آنچه در صرع رخ می دهد می بایستی اول مغز را شناخت و با نحوه كار آن آشنا شد مغز را می توان به صورت یك كامپیوتر پیچیده و یا جعبه ای از سیمهای درهم پیچیده شبكه تلفنی تصور كرد در مغز هزاران میلیون سلول عصبی بنام نورون فعالیت می كنند كه وظیفه كنترل اعمال تمامی قسمتهای بدن را بعهده دارند اعمالی مانند دیدن, شنیدن, صحبت كردن, راه رفتن, فكر كردن و غیره همانطور كه در شبكه ارتباط تلفنی یا كامپیوتر پیامهای الكتریكی در رفت و آمد است, در مغز نیز این پیامها در عبور و مرور هستند و از یك سلول عصبی به سلول عصبی دیگر منتقل می شوند

صرع چیست؟

برای دانستن آنچه در صرع رخ می دهد می بایستی اول مغز را شناخت و با نحوه كار آن آشنا شد. مغز را می توان به صورت یك كامپیوتر پیچیده و یا جعبه ای از سیمهای درهم پیچیده شبكه تلفنی تصور كرد. در مغز هزاران میلیون سلول عصبی بنام نورون فعالیت می كنند كه وظیفه كنترل اعمال تمامی قسمتهای بدن را بعهده دارند. اعمالی مانند دیدن، شنیدن، صحبت كردن، راه رفتن، فكر كردن و غیره.همانطور كه در شبكه ارتباط تلفنی یا كامپیوتر پیامهای الكتریكی در رفت و آمد است، در مغز نیز این پیامها در عبور و مرور هستند و از یك سلول عصبی به سلول عصبی دیگر منتقل می شوند. این پیامهای الكتریكی توسط مواد شیمیایی از یك سلول به سلول دیگر عصبی منتقل می شوند. گروهی از این مواد مهار كننده و تخفیف دهنده پیامها و دستورات و گروهی دیگر تحریك كننده و تشدید كننده دستورات هستند. فعالیت صحیح و مناسب مغز ما در گرو بالانس و تنظیم و تعادل این انتقال پیامهاست.هرگاه این بالانس و تعادل و نظم بهم بخورد، مغز دستورات خود را درست منتقل نكرده و موجب انتقال پیام اضافی و یا نادرست و در نتیجه تشنج یا صرع می شود. داروها در واقع نقش تنظیم كننده و اصلاح این بهم خوردگی را در مغز بعهده دارند.

انواع صرع

صرع انواع گوناگون دارد و هر كس دچار صرع شود ممكن است صرع او با دیگران تفاوت داشته باشد. بطور كلی صرع را به دو دسته تقسیم می كنند. صرع ژنرالیزه یا عمومی و صرع پارشیل یا موضعی. در صرع عمومی فعالیت الكتریكی غیر طبیعی موجب تشنج در دو نیمكره مغز می گردد.صرع نوع آبسنس یا مات شدن از انواع صرع عمومی است كه موجب توقف هوشیاری و آگاهی بطور لحظه ای و كوتاه می شود.همچنین صرع نوع تونیك و كلونیك كه با حركات دست و پا و سفتی اندامها و به زمین افتادن فرد همراه است نیز انواع صرع عمومی است.در صرع نوع موضعی یا پارشیل قسمت كوچكی از مغز دچار اختلال عملكرد می گردد و بسته به محل اختلال، علائم آن فرق می كند، این نوع صرع می تواند همراه علائم گوارشی، روانی، رفتاری یا اختلال حس و حركت باشد.

سوال: آیا ممكن است كسی دچار تشنج شود بدون آنكه مبتلا به صرع شده باشد؟

جواب: بله. بسیاری از مردم ممكن است در طول عمر خود یكبار دچار حمله تشنجی شوند ولی زمانی آنها مبتلا به صرع می شوند كه این حملات بدون علت خاصی بارها تكرار شود.

مدرسه و تحصیل

می دانیم مدرسه در زندگی بچه ها نقش حساس و مهمی دارد و این عجیب نیست كه خانواده های دارای فرزند مبتلا به صرع راجع به آن سوالات فراوانی داشته باشند. همچنین اولیای مدرسه كه در زمان عدم حضور والدین مسئولیت این بچه ها را بعهده دارند.هر كس با فرزند شما سر و كار دارد، از راننده سرویس گرفته تا معلم و ناظم مدرسه می بایستی اطلاعاتی راجع به مشكل فرزند شما داشته باشد.سوال این است كه آیا مدرسه باید راجع به صرع دانش آموز مبتلا اطلاع داشته باشد؟اگر به سلامت فرزند خود اهمیت می دهیم حتما بایستی اطلاعات درستی را به اولیای مدرسه بدهیم. بی توجهی به این موضوع یا عدم اهمیت اولیای مدرسه به مشكل صرع دانش آموز مبتلا می تواند خطرساز باشد. بدیهی است اطلاعات درست و علمی اولیای مدرسه راجع به صرع در عكس العمل آنها در زمان حمله می تواند كمك موثری باشد. چه در جهت درمان و كمكهای اولیه و چه در جهت تشخیص به موقع و جلوگیری از عوارض بعدی.در اینجا ضمن تاكید بر آموزشهای اولیه اولیای مدرسه راجع به اختلال صرع توضیح مختصری راجع به نحوه اطلاع رسانی والدین به مدرسه و گزارش مشكلات دانش آموز مبتلا به صرع را ارائه می دهیم:دقیقا چه نكاتی را مدرسه باید راجع به دانش آموز مبتلا به صرع بداند؟ابتدا می بایستی سطح اطلاعات اولیای مدرسه را راجع به این اختلال ارزیابی كرد. اگر اطلاعات در سطح قابل قبولی نیست، بهتر است از پایه نكات اصلی با بطور كلی در مورد اختلال صرع توضیح و آموزش داد و سپس راجع به مشكل خاص دانش آموزان مبتلا، خانواده بیمار می بایستی اطلاعات ذیل را در اختیار مدرسه بگذارند یا به عبارتی مدرسه باید این اطلاعات را از والدین هر دانش آموز مبتلا به صرع به دست آورد.صرع دانش آموز مبتلا به حمله تشنجی چگونه است؟ (چگونگی حملات فرد مبتلا را باید پرسید)آیا حمله صرع این دانش آموز قبل از اینكه آغاز شود علائم هشدار دهنده دارد؟ اگر دارد آن علائم چیست؟

حمله تشنجی چه مدت طول می كشد؟

فرد مبتلا چه مدت زمانی برای برگشت به حال عادی پس از حمله نیاز دارد به عبارتی چه مدت بعد از حمله باید استراحت كند تا به حال طبیعی برگردد؟

چه اقدامات كمكی اولیه هنگام حمله نیاز دارد؟

حمله چند بار در هفته یا ماه رخ می دهد؟

عوامل مستعد كننده یا ایجاد كننده ای كه احتمالا موجب حمله می شوند در مورد دانش آموز مذكور كدامند؟

آیا دانش آموز مبتلا، داروئی مصرف می كند؟ یا در روز چند قرص باید بخورد؟ اطلاعات كافی راجع به چگونگی مصرف دارو در مدرسه را بایستی اولیای مدرسه بدانند.همچنین بهتر است عوارض داروهای مصرفی را به اولیای مدرسه هشدار داد و آنان را از چگونگی عوارض داروهای صرع مطلع ساخت.چه عكس العملی را والدین هنگام حمله فرزند خود از اولیای مدرسه انتظار دارند؟ آیا دانش آموز را به خانه برگردانند، به اورژانس انتقال دهند، با پزشك تماس بگیرند و یا صبر كنند تا به حال اولیه برگشته و سپس به كار خود ادامه دهد؟همچنین لازم است والدین اگر اطلاعاتی راجع به نحوه تحصیل فرزند خود دارند و به توصیه پزشك معالج محدودیتهایی برای نوع درس و فعالیت فیزیكی بایستی انجام گیرد باید در اختیار مدرسه گذارند. در واقع هر گونه مراقبت و نظارتی كه توصیه شده است در اختیار اولیای مدرسه قرار دهند.اطلاعات لازم راجع به صرع را والدین یا اولیای مدرسه از كجا به دست آورند؟در تمام دنیا دادن این اطلاعات به عهده انجمن صرع است. خوشبختانه در كشور ما نیز پس از تاسیس انجمن صرع می تواند اطلاعات لازم را از انجمن به طریق مشاوره، مكاتبه ای و پستی بدست آورد. بدیهی است انجمن صرع ایران وظیفه دارد به پرسشهای شما پاسخ دهد و در یافتن پاسخ آنها به شما كمك نماید.

دارو و مدرسه

اگر دانش آموزی می بایست در بین روز دارو مصرف كند چه تصمیمی می گیرید؟ مسئولیت مصرف دارو را به عهده خود دانش آموز باید گذاشت و یا به عهده مدرسه یا والدین؟در مواردی دانش آموز از هر نظر توان پذیرش مسئولیت مصرف داروی خود را دارد كه در این صورت به عهده خود اوست و گاه مدرسه مانند والدین این مسئولیت را می پذیرد و محلی برای نگهداری داروها داشته و سر وقت دارو را به دانش آموز می دهد. اما در هر حال امكان فراموش شدن دوز مصرفی میان روز وجود دارد و گاه ممكن است دانش آموز داروی خود را نخورد. بهترین راه در این موارد مشاوره با پزشك مربوطه است تا شاید داروها را طوری تنظیم نماید كه نیازی به مصرف دارو در بین روز و در مدرسه نباشد و یا احیانا بتوان پس از برگشت از مدرسه دارو را مصرف نمود.

ورزش در مدرسه

برای آنكه بخواهیم فرزند ما فعالیتهای ورزش را بخوبی و كامل انجام دهد می بایستی به سه عامل اصلی توجه كنیم. این عوامل برای همه فعالیتهای دانش آموزان در مدرسه و در خانه اهمیت دارد.

طبیعت و فرم نوع فعالیت ورزشی

طبیعت و نوع صرع دانش آموز

مراقبت در دسترس و امكانات موجود در حین ورزش كردن

توجه به میزان خطرات فعالیتهای ورزشی در اینكه تا چه حد صرع فرزند شما می تواند آن خطرات را افزایش دهد و همچنین توجه به میزان و سطح مراقبت می تواند این خطرات را كاهش دهد.اگر به موارد فوق توجه شود و به مورد اجرا گذاشته شود در واقع شما به حل مسئله به طور علمی پرداخته اید.برای مثال ممكن است شما تصمیم بگیرید كه ورزش ژیمیناستیك در ارتفاع بالا برای فرزند شما مناسب نیست امام همین ورزش در روی زمین و در یك سطح و با حضور مراقبین مخصوص برای فرد مصروع اشكالی ندارد و یا مثلا همه ورزشها بطور تنها و با مراقبت قابل اجرا می باشند.اما باید به یاد داشته باشید كه اگر فرزند شما تنها در جایی باشد كه عده ای مراقب او باشند احتمال حمله برایش بیشتر از زمانی است كه در كنار دیگر دانش آموزان و در جمع باشد.این نكات را می توان برای دیگر فعالیتهای غیر ورزشی نیز به كار برد. انشاا... در جزوه دیگری كه درباره صرع و ورزش منتشر خواهد شد این نكات به طور مفصل شرح داده خواهد شد.

صرع و ضعف تحصیلی

علل متفاوتی برای ضعیف بودن درس یك دانش آموز مصروع وجود دارد و همه آنها مربوط به مشكل صرع آنها نیست. برای اطمینان از علت افت تحصیلی فرزند خود باید به دقت به نكات بسیاری توجه كرد.

اگر مطمئن هستید كه صرع عامل افت تحصیلی فرزند شماست، پس نكات زیر را بدقت بررسی و مورد مطالعه قرار دهید:تنفر از مدرسه بعلت رنج و مشكلی كه دانش آموز مصروع در بین بچه های دیگر احساس می كند.تصور خانواده و اولیای مدرسه از اینكه دانش آموز مصروع بعلت حمله صرع نمی تواند پیشرفت تحصیلی داشته باشد.حملات صرع متناوب و زیاد از هر نوع. بخصوص صرع نوع ابسنس كه اغلب تشخیص داده نمی شود یا توقف شناخت موقتی كه بعلت اختلال الكتریكی گذرا در مغز رخ می دهد و فقط با M.B یا E.E.G (نقشه برداری مغز) مشخص می شود كه خوشبختانه نویسنده در این مورد تحقیقات مفصلی راجع به اختلالات ناپیدا در كار مغز انجام داده است و از طریق نقشه برداری مغز بسیاری از مشكلات تحصیلی دانش آموزان تشخیص داده شده و درمان شده اند.آسیب به مغز حتی خیلی جزئی كه ممكن است فقط بخش مربوط به یادگیری را تحت تاثیر قرار دهد. مانند بخش مربوط به خواندن (اشاره به مقالات مربوط به اختلال یادگیری و خواندن و ارزیابی نقشه برداری مغز B.M مربوط به نویسنده).عوارض دارویی ضد صرع (كه البته خیلی شایع نیست) و بیشتر به صورت منگی و گیجی، كاهش حافظه و ضعف تمركز خود را نشان می دهد. شما می بایستی تمامی این موارد را با اولیای مدرسه در میان بگذارید تا موردی كه بیشتر اهمیت دارد و در ضعف تحصیلی فرزند شما تاثیر دارد بیابید. ممكن است بیشتر از یكی از موارد بالا در افت تحصیلی فرزند شما مطرح باشد اما خوشبختانه همه آنها قابل حل است و بخشی از آنها را با مشورت تخصصی با پزشك مربوطه می بایستی حل كنید.

---