تل آویو و مهندسی سیاست خارجی اوباما

آیا می توان بین پیروزی باراک اوباما در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا و حملات مرگبار اسرائیل به نوار غزه ارتباطی یافت اکنون دو هفته است که اسرائیل عملیاتی را تحت عنوان سرب گداخته در نوار غزه آغاز کرده که در نتیجه تاکنون بیش از هفتصد و هفتاد و نه نفر از فلسطینیان ساکن در این منطقه کشته و هزاران نفر دیگر نیز زخمی شده اند

آیا می‌‌توان بین پیروزی باراک اوباما در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا و حملات مرگبار اسرائیل به نوار غزه ارتباطی‌یافت؟ اکنون دو هفته است که اسرائیل عملیاتی‌را تحت عنوان <سرب گداخته> در نوار غزه آغاز کرده که در نتیجه تاکنون بیش از هفتصد و هفتاد و نه نفر از فلسطینیان ساکن در ‌این منطقه کشته و هزاران نفر دیگر نیز زخمی ‌شده‌اند. به موازات انعکاس ‌این حملات در رسانه‌های‌جمعی‌جهان، جستارها و گمانه‌زنی‌‌ها پیرامون انگیزه و اهداف پیدا و پنهان اسرائیل در ‌این تهاجم نیز مورد کنکاش قرار گرفته است. به نظر می‌رسد که نگرانی‌مقامات و تصمیم‌گیران دولت عبری‌از نگاه متفاوت جانشین بوش در کاخ سفید، موجب شده است تا تل‌آویو خود دست به کار شود و با اتخاذ تدابیری‌ازجمله شروع یک تهاجم بزرگ و بی‌سابقه طی‌چهل سال اخیر به غزه، اجازه ندهد تا باراک اوباما و مشاوران او برنامه‌های‌خود را در عرصه سیاست خارجی‌محقق کنند. به بیانی‌دیگر <برنامه‌ریزان> و <طراحان> سیاست‌های‌امنیتی- دفاعی‌اسرائیل قصد دارند تا سیاست خارجی‌کابینه اوباما را مهندسی‌کنند.

بر ‌این گفته حداقل تاکنون دو گواه موجود است؛ اول آنکه هم شخص رئیس‌جمهور منتخب آمریکا و هم تیم مشاوران او بارها اعلام کرده‌اند که اولویت سیاست خارجی‌دولت جدید واشنگتن مسائل <شبه‌قاره> و خصوصا تحولات داخلی‌پاکستان خواهد بود، زیرا اوباما اعتقاد دارد که پاکستان مهد و پناهگاه امن پیکارجویان القاعده و <تروریسم> است و اگر واشنگتن می‌خواهد در جنگی‌که تقریبا از ۸ سال پیش تاکنون و در پی‌حادثه ۱۱ سپتامبر آغاز کرده است، پیروز شود باید توجه بیشتری‌را به اسلام‌آباد و مناطق مرزی‌شمال پاکستان مبذول دارد.

تغییر اولویت آمریکا از اسرائیل به پاکستان، بی‌شک موجب کاهش توجه و حمایت‌های‌دولت آمریکا از اسرائیل خواهد شد و تل‌آویو خواهان آن است تا همواره بحران اعراب و اسرائیل در کانون توجه کاخ سفید باقی‌بماند.

اما نکته مهم‌تر، تغییر رویکرد دولت جدید آمریکا نسبت به بحران و مناقشه اسرائیل و فلسطینی‌‌ها است. از هنگامی‌که خبر ارسال پیام محرمانه‌ای‌از سوی‌باراک اوباما به مقامات دولت حماس انتشار یافت، نگرانی‌اسرائیل از مشروعیت بخشیدن آمریکا به دولت اسماعیل هنیه فزونی‌گرفت.

کمتر از دوماه پیش احمد یوسف، مشاور سیاسی‌اسماعیل هنیه نخست وزیر دولت حماس، در غزه در گفت‌وگویی‌که با روزنامه الحیات داشت خبر از دیدار مشاوران اوباما با مقامات جنبش حماس در نوار غزه، پیش از انتخاب رئیس‌جمهور جدید در آمریکا را داد. همچنین چند روز پس از افشای ‌‌این خبر، محمود الزهار یکی از رهبران جنبش حماس اعلام کرد:‌ این جنبش پیام شفاهی وزیر خارجه آمریکا را از طریق یکی از وزرای کشورهای عربی (سوریه) دریافت کرده است که البته خبر ارسال پیام آمریکا به حماس پیش از ‌این در رسانه‌های غرب منتشر شد اما منابع کاخ سفید از تأیید آن خودداری می‌کردند. الزهار در روزنامه القدس فلسطین نوشت که رایس از طریق ‌این وزیر عربی از حماس خواسته است که به تحولات اطراف خود توجه داشته باشد.

نمی‌توان بی‌‌تامل و به سادگی‌از کنار ‌این خبر گذشت زیرا ‌این نخستین بار پس از انتخابات ژانویه ۲۰۰۶ در سرزمین‌های‌فلسطینی‌و پیروزی‌حماس است که دولت آمریکا برای‌گشودن باب تماس با ‌این جنبش تلاش می‌‌کند.

اسرائیل از ‌این موضوع واهمه دارد که آمریکای‌ به رهبری‌اوباما نظام دو دولت در یک سرزمین را به رسمیت بشناسد و از همه سهمگین‌تر ‌اینکه تمام تلاش‌های‌اسرائیل برای‌انزوای‌دولت منتخب فلسطینیان و حماس به یکباره از هم بپاشد.

آنچه که روزنامه دی‌‌ولت چاپ آلمان به نقل از رسانه‌های‌اسرائیل منتشر کرد نیز کمتر از خبر ارسال پیام دولت آمریکا به حماس نیست. روزنامه‌های‌اسرائیل خبر داده‌اند که باراک اوباما از دولت یهودی‌خواسته تا به حملات خود در غزه پایان بخشد؛ خواسته‌ای‌که موجب شکاف در بین دولتمردان تل‌آویو شد؛ از یکسو ایهود باراک وزیر جنگ ‌این رژیم خواستار پایان تهاجم شده است و از سویی‌پیشنهاد باراک اوباما با مخالفت شدید ایهود اولمرت نخست وزیر اسرائیل مواجه شده است. اختلاف‌هایی‌که شکافی‌بزرگ در کابینه اسرائیل ‌ایجاد کرد، درواقع در روزنامه‌های‌اسرائیلی‌نمود پیدا کرد.

این خبر نیز تاییدی‌بر نگرانی‌های‌رهبران اسرائیل از حاکمیت و قدرت جدید آمریکا است.

از همین رو در حالی‌که مشاوران دولت جدید آمریکا در حال آمادگی‌برای‌به دست گرفتن قدرت و اجرای‌برنامه‌های‌خود هستند، اسرائیل با یورش کم‌نظیری‌به غزه قصد مهندسی و کنترل تغییر سیاست خارجی‌دولت اوباما را دارد تا ساکنان جدید کاخ سفید به ناچار و با توجه به واکنش گسترده‌ای‌که انتظار می‌رفت توده‌های‌خاورمیانه و دولت ‌ایران علیه سیاست‌های‌آمریکا اعلام دارند، بار دیگر جانب حمایت از سیاست‌های‌تل‌آویو را در پیش گیرد و از فکر سازش و مشروعیت بخشی‌حماس بیرون بیاید.

فرهمند علیپور