شنبه, ۲۹ دی, ۱۴۰۳ / 18 January, 2025
تاریخچه ی روز جهانی محو فقر و خشونت و جهل ۱۷ اکتبر
در روز ۱۷ اکتبر ۱۹۸۷، در پاسخ به فراخوان «پدر ژوزف ورسینسکی» حدود ۱۰۰ هزار نفر مدافع حقوق بشر در میدان «تروکادرو» پاریس جمع شدند تا به یاد قربانیان گرسنگی، فقر، خشونت و جهل اعتراض خود را نسبت به فقر مطلق نشان دهند. به این مناسبت در میدان حقوق بشر و آزادیها «میدان تروکادروی سابق» و در محل امضای اعلامیهی جهانی حقوق بشر «سال ۱۹۴۸»، مجسمهی یادبود قربانیان فقر و گرسنگی نصب شد. ۱۰۰ هزار نفر شرکت کننده در این مراسم، از خانوادههای تهیدست و فقیر و نیز از مقامات بینالمللی، ملی و محلی بودند.در آوریل ۱۹۸۹، آقای خاویر پرزدکویار، دبیر سابق سازمان ملل متحد، با خانوادههای فقیر در کنار مجسمهی یادبود ملاقات کرد. از آن زمان به بعد، هر سال در ۱۷ اکتبر مردم فقیر و کسانی که مخالف وجود فقر و تنگدستی در سراسر جهان هستند، با اعلام همبستگی با قربانیان فقر، گرسنگی، خشونت و جهل، خواستار ریشهکن شدن فقر، تضمین آزادی، کرامت و شرافت انسانی هستند.روز جهانی محو فقر در ۱۷ اکتبر ۱۹۹۲، به درخواست آقای پرزدکویار به نمایندگیِ مجامع بینالمللی که در کمیتهی روز جهانی محو فقر گردهم آمده بودند، به رسمیت شناخته شد. از آن پس در ۲۲ دسامبر ۱۹۹۲، مجمع عمومی سازمان ملل متحد به طور رسمی روز ۱۷ اکتبر را به عنوان روز جهانی ریشهکنی فقر اعلام کرد. ما نیز در شرایط کنونی با توجه به افزایش روز افزون فقر، برای ریشهکنی فقر، خواهان ایجاد تشکلهای مستقل کارگران، زحمتکشان و زنان و بالا بردن سطح آگاهی عمومی مردم نسبت به ریشهی فقر در جامعه هستیم.
▪ بزهکاری کودکان و نوجوانان
▪ تنفروشی و قاچاق انسان به قصد سوء استفاده از آن
▪ خیابانخوابی و انواع حاشیهنشینی و مهاجرت که همراه با مسایل و مشکلات اجتماعی و بهداشتی و... است.
▪ انحرافهای گستردهی جنسی
▪ شیوع برخی از بزهها مانند سرقت، دزدی، قاپزنی و....
▪ وجود کودکان خیابانی و کودکان کار
▪ خودکشی و خودسوزی
▪ فساد اداری و مالی و شیوع ارتشا و اختلاسهمهی اینها ریشه در فقر دارند، فقر اقتصادی و فقر فرهنگی فقر در ایران۱۵ میلیون ایرانی زیرخط فقرند.
حدود ۵۰ درصد جامعه فقیرند و بیش از ۶۰ درصد درآمد اقتصادی در دست ۲۰ تا ۳۰ درصد جمعیت است. (معاون اقتصادی معاونت برنامهریزی ریاست جمهوری)· این فقر از کجا میآید؟در یک نگاه، بیکاری مهمترین عامل فقر در ایران است. بحران بیکاری گسترده در ایران۴۰، درصد مردم (۲۸میلیوننفر) را به زیر خط فقر مطلق یا نسبی برده است. (نشریه تحقیقات اقتصادی خاورمیانه/MIS/)و در نگاهی دیگر، تورم. نرخ تورم بنابر اعلام مرکز پژوهشهای مجلس ۷/۲۶ درصد است.ایران بعد از زیمباوه، میانمار، برمه، گینه و اریتره در رتبهی پنجم بیشترین نرخ تورم در جهان است. (مجله اقتصادی شونیکس)به گونهای که:افزایش قیمت مواد غذایی ۱/۳۳ درصد و میانگین افزایش قیمت مواد غذایی در تابستان امسال ۴۰ درصد بوده است (بانک مرکزی). بنابر آمار منتشر شده توسط مرکز آمار ایران در دورهی دوازده سالهی ۱۳۶۰ تا ۱۳۸۲ مصرف گوشت ۵۰ درصد و مصرف میوه و سبزیجات ۵۵ درصد کاهش داشته است و روشن است که با افزایش تصاعدی تورم به ویژه از ۱۳۸۴ تا ۱۳۸۷، میانگین مصرف مواد غذایی کاهش بیشتری داشته است.شاخص بهای گروه بهداشت و درمان نسبت به سال قبل ۳/۲۲ درصد افزایش داشته است (بانک مرکزی) و در نتیجه سرانهی بهداشت در کشورهای پیشرفته ۴۰ برابر ایران است.
(شبکه خبری ورلد نیوز و رئیس انجمن پزشکان عمومی ایران) سرانهی بهداشت و درمان ایرانیها از سرانهی بهداشت و درمان در افغانستان کمتر است. (جامعه پزشکان متخصص داخلی ایران) سرانهی بهداشت روانی برای هر فرد ایرانی ۱۳ ریال است. (ایلنا)سرانهی بهداشت هر دانشآموز ایرانی فقط ۵۵۰ تومان است. (مدیرکل سلامت و پیشگیری از آسیبهای اجتماعی وزارت آموزشو پرورش)شاخص بهای گروه آموزش نسبت به سال گذشته ۱۳درصد افزایش داشته است. (بانک مرکزی) در نتیجه میانگین سرانهی آموزش در دنیا ۱۰ برابر ایران است. (رئیس سازمان آموزش فنی و حرفهای کشور)شاخص بهای گروه اثاث، لوازم و خدمات خانه در یکسال گذشته ۲/۲۶ درصد افزایش داشته است. (بانک مرکزی)شاخص بهای گروه حمل و نقل نسبت به سال پیش ۹/۱۷ درصد افزایش داشته است. (بانک مرکزی)رشد ۳/۲۱ درصدی شاخص بهای پوشاک و کفش در طی یکسال گذشته. (بانک مرکزی)افزایش ۳۰۰ درصدی قیمت پودر شوینده در طی ۳ ماه. (ایسنا)بالاترین رشد قیمت مسکن ۱۸۴ درصد و کمترین رشد آن ۴۶ درصد بوده است. (وزارت مسکن)با سه میلیون تومان پسانداز در سال، خرید مسکن ۷۰ متری در تهران حداقل ۳۰ سال، با پنج میلیون تومان پسانداز در سال، حداقل نوزده سال، و با دوازده میلیون تومان پسانداز در سال، حداقل ۸ سال طول خواهد کشید. (در صورتی که قیمتها ثابت بماند)البته به گفته کارشناسان، ایران سالهاست که به رکود تورمی دچار است و این به معنای افزایش بیکاری، همراه با بالا رفتن نرخ تورم است. (صدای آلمان)اما بیکاری و تورم خود نیز معلولاند و نه علت.
علت، شکاف ثروت و فقر است که حاصل مناسبات اجتماعی و نظام اقتصادی ناعادلانه و غیر انسانی است:دهک دهم (ثروتمندها) معادل شش دهک اول درآمدی (اقشار کم درآمد) هزینه و مصرف میکنند. (مرکز پژوهشهای مجلس)دهک دهم (ثروتمندترینها) ۱۵ برابر دهک اول (فقیرترینها) مصرف میکنند. (مرکز پژوهشهای مجلس)در این مناسبات اجتماعی و نظام اقتصادی ناعادلانه، حقوق کارگر در بهترین حالت یک سوم خط فقر شهری است و البته بسیاری از کارگاهها و کارخانهها، ماهها به کارگران خود حقوق نمیدهند. (به بهانة زیانده بودن و ورشکستگی که معمولا هنگام خصوصی شدن کارخانهها و برای به جیب زدن وام و داراییهای کارخانه توسط کارفرما/سرمایه دار عنوان میشود و یا ورشکستگی واقعی که بر اثر سیاستهای انبساطی (آزادسازی واردات کالاها) توسط دولت و فعالیتهای مافیاهای اقتصادی رخ میدهد که به عنوان نمونه میتوان به مجتمع کشت و صنعت هفتتپه اشاره کرد) کارگران با قراردادهای موقت و یا سفید امضا در هر شرایطی و با هر دستمزدی به کار مجبور میشوند و البته این وضعیت تنها شامل حال کارگران نیست بلکه معلمان و پرستاران را نیز در برمیگیرد و البته در این میان مستضعفنوازی دروغین حکومت نیز افاقهای نمیکند:در حال حاضر ۶ میلیون نفر از افرادِ تحت پوشش کمیته امداد و سازمان بهزیستی به طور متوسط ماهانه ۳۷ هزار تومان دریافت میکنند، یعنی حقوقی معادل نصف خط فقر شدید (فقر خشن یا خط بقا) دارند. (موسی الرضا ثروتی، نماینده مجلس)و البته نه تنها حکومت ایران که نظام سرمایهداری جهانی که حکومت ایران نیز از اجزای آن است، مسئول این فقر و فلاکت است زیرا سیاستهای اقتصادی حکومت ایران در طی این سالها (تعدیل ساختاری در اقتصاد، تفسیر اصل ۴۴ قانون اساسی و خصوصی سازی، سهام عدالت و طرح تحول اقتصادی) همه نسخههای بانک جهانی و صندوق بینالمللی پول بودهاند و البته در منازعات بین دولتها در این نظام است که معیشت مردم با اعمال تحریمهای اقتصادی شورای امنیت سازمان ملل، اتحادیه اروپا و آمریکا به گرو گذاشته میشود تا بهطور کامل غارت گردد.حاصل این فقر و فلاکت گسترش آسیبهای اجتماعی به گونهای است که برای نمونه روزانه ۳۰۰ نوجوان معتاد میشوند و به جای سیر کردن شکم خود، مجبور میشوند که از کراک و شیشه (دو ماده مخدری که چندسالی است بسیار رواج یافتهاست) تغذیه کنند.
ـ یک اگر با یک برابر بودپس که پشتش زیر بار فقر خم میشد؟
فقر و تبعیض علیه زنان فقیر، تنها پدیدهای اقتصادی نیست بلکه پایهی مادی نابرابری و ستم در جامعه در ابعاد حقوقی، فرهنگی، سیاسی و اجتماعی است. از جمله حوزههای تاثیرگذار، که فقر و به ویژه پدیدهی زنانه شدن فقر، در آن نقش مهمی را ایفا میکند، تبعیض علیه زنان است و پیامدهای آن یعنی آسیبهای اجتماعی نظیر خودسوزی، خودکشی، اعتیاد، تنفروشی، همسرکشی، خشونت علیه زنان، کودک آزاری و ... . این بدان معناست که تبعیض علیه زنان صرفا پدیدهای فرهنگی و حقوقی نیست و علل اقتصادی مهمترین علت آن است .
براساس گزارش سازمان ملل ۷۰ درصد فقرا زن هستند. ۷۰ درصد زنان مورد خشونت واقع شده اند. ۷۰ درصد زنانی که مورد خشونت یا سوء استفاده واقع شده اند این امر را گزارش نکرده اند. با نگاهی به همپوشانی آمار فقر و خشونت علیه زنان به پیوستگی آنها پی میبریم.۸۸ درصد درآمد کشور در دوره زمانی ۱۳۷۵ تا ۱۳۸۵ متعلق به مردان بوده است. (دفتر امور فرهنگ و جوانان معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی ریاست جموری)از سال ۱۳۷۵ تا ۱۳۸۵ بیکاری مردان ۲۸درصد کاهش داشته، درحالی که بیکاری زنان ۵/۱درصد رشد کرده است. (همان منبع)نرخ بیکاری زنان ایران ۵۰ درصد بیشتر از مردان است.۷/۸۸ درصد نرخ بیکاری در شهرها و ۴/۵۹ درصد نرخ بیکاری در روستاهای ایران متعلق به زنان با تحصیلات عالی یا متوسط است. (مرکز آمار ایران)۶۰ درصد خودکشیها در ایران به طور مستقیم با مساله بیکاری در ارتباط است (نشریه تحقیقات اقتصادی خاورمیانه/MIS)ایران رتبهی اول در خودسوزی زنان و رتبهی سوم در خودکشی زنان در جهان را دارد. (صدای آلمان)۱۲ میلیون و ۵۰۰ هزار زن خانهدار در کشور با انجام کارهای سخت خانگی و ساعات کار طولانی بدون مزد، نه بیمه هستند و نه پساندازی دارند.مقرری ماهانهی کمیتهی امداد برای زنان بیسرپرست و سرپرست خانوار ۱۵ هزار تومان است که در صورت کار در خانه (کارهایی از قبیل تهیهترشی و مربا، بستهبندی سبزی، دگمهسازی و ...) در نهایت به ۶۰ هزار تومان میرسد و این درحالی است که خط فقر شهری بین ۵۰۰ تا۷۰۰هزار تومان است.به زنان حق عایلهمندی تعلق نمیگیرد.کارگاههای کوچک که عمدتا زنان در آن شاغلاند مشمول قانون کار نیستند.زنان در قبال کار مساوی، مزد مساوی نمیگیرند.سهم ارث زنان نصف مردان است.در استخدام برای مشاغل تبعیض براساس جنسیت وجود دارد.در نتیجه این فقر که عامل تبعیض علیه زنان است آسیبهای اجتماعی در بین زنان افزایش چشمگیر یافته است:
- سن تن فروشی به ۱۳ سال رسیده است.
- روزانه ۵۴ دختر ایرانی ۱۶ تا ۲۵ ساله در بازارهای کراچی خرید و فروش میشوند. (بازارهای دیگری نظیر فجیره را نیز باید به این آمار افزود.)این گونه است که زنان در دور باطل فقر و تبعیض گرفتار میآیند، فقر تبعیض میآفریند و تبعیض بر شدت فقر میافزاید. با وجود فقر، حقوق برابرنابرابر میشود.
جهان سرشار از ثروت و مردم فقیر
- بیش از یک میلیارد نفر در فقر مطلق به سر میبرند و با کمتر از یک دلار در روز زندگی میکنند و قریب یک سوم جمعیت جهان زندگی روزانه خود را با کمتر از ۲ دلار میگذرانند. (صندوق بین المللی پول)
- طبق آمار سازمان ملل، روزانه ۲۰ هزار نفر از گرسنگی میمیرند.
-گرسنگی و بحران تامین مواد غذایی، ۳۳ کشور جهان را تهدید میکند. ۸۵۰ میلیون نفر پیش از بحران اخیر اقتصادی در گرسنگی بهسر میبردند و اکنون ۱۰۰ میلیون نفر به آنها افزوده شده است. ۸۰۰ میلیون جوان محروم از امکانات آموزشی، اجتماعی و اقتصادی هستند. (رئیس بانک جهانی)
-حدود یک میلیارد نفر از جمعیت جهان به آب آشامیدنی بهداشتی دسترسی ندارند. (سازمان ملل)- دو میلیارد نفر به برق دسترسی ندارند. (سازمان ملل)
- پنج میلیارد و دویست میلیون نفر به امکانات بهداشتی دسترسی ندارند. (سازمان ملل)
- از میان سه میلیارد ساکنان شهرهای جهان، یک میلیارد نفر آنها در محلههای فقیر نشین زندگی میکنند. تخمین زده میشود که در طول پنجاه سال آینده، تعداد زاغهنشینهای دنیا، ۳۰۰ درصد افزایش یابد. (تحقیق«چالش زاغهنشینها»، برنامهی اسکان انسانی سازمان ملل متحد، ۲۰۰۳)
- بهای غلات در یمن در مدت دو ماه به دو برابر افزایش یافت. بهای مواد غذایی در لبنان در یک فاصلهی ۴ ماهه، ۱۴۵درصد بالا رفت، در مصر قیمت برخی از مواد مصرفی غذایی در مدت یک سال سه برابر شده است و این در حالی است که درآمد روزانهی قریب به یک سوم جمعیت ۸۰ میلیونی این کشور یعنی ۳۲میلیون نفر، فقط یک دلار است. در الجزایر بهای روغن غذایی، روغن ذرت، آرد و شکر در مدت شش ماه دوبرابر شد. در تایلند قیمت یک تن برنج در مدت ۵ هفته از ۴۶۰ دلار به ۷۸۰ دلار رسید.
- ۳ میلیون کارگر در آلمان زیر خط فقرند. (انستیتو تحقیقات اقتصادی آلمان)
- نرخ بیکاری در آلمان به مرز ۸ درصد رسید و نرخ تورم به ۴/۳ درصد. (مجله اشپیگل)
- به تعبیر جان ادواردز، سناتور دموکرات آمریکایی و کاندیدای مقدماتی انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، در آمریکا ده درصد جمعیت، صاحب ۷۰ درصد ثروت کشورند و ۲۰ درصد جمعیت، نیمی از کل مزد وحقوق پرداختی در کشور را دریافت میکنند، میلیونها انسان در فقر و بیکاری و محرومیت از پوشش اجتماعی و خدمات بهداشتی به سر میبرند. پایین آمدن دستمزد، بدهی خانوادهها به بانک، ترس مدام از بیکار شدن و رکود اقتصادی، مشکل و نگرانی میلیونها نفر از زحمتکشان این کشور است.
«کارگران با ۲۰ تا ۳۰ سال سابقه کار، به آسانی از کار اخراج میشوند و نتیجهی اخراج غالبا پیوستن به اردوی فقیران است(مجله اشپیگل)». در ۷ سال گذشته تنها در بخش صنایع در آمریکا ۳ میلیون نفر از کار اخراج شدند. در سالهای حکومت بوش، ۹ میلیون نفر از مردم آمریکا از بیمهی درمانی محروم شدند. هم اکنون قریب ۴۷ میلیون نفر از مردم آمریکا فاقد بیمهی درمانی هستند. بنابر محاسبه و پیش بینی«آلن بلیندر»، معاون بانک مرکزی امریکا در سالهای دهه ۹۰ و استاد کنونی دانشگاه پریستون، در فاصلهی ۱۰ تا ۲۰سال آینده، حدود ۴۰ میلیون نفر، از جمله کارگران و کارمندانِ دارای حقوق خوب، از کار بیکار خواهند شد. دوازده میلیون خانوار آمریکایی از لحاظ غذایی ناامن هستند و میان چهار میلیون خانواده که حدود ۹ میلیون نفر را شامل میشود، گرسنگی وجود دارد. کنفرانس شهرداران ایالات متحده گزارش داد که در طول سال ۲۰۰۲، درخواست کمکهای غذایی اضطراری، به طور متوسط ۱۹ درصد افزایش یافته است. (مسلم است که با تشدید بحران اقتصادی آمریکا این آمار بالاتر رفته است.) این فقر و بحران غذایی در حالی است که:
- ثروت ۲۰۰ موسسهی خصوصی، معادل ثروت ۴۰ درصد مردم جهان است.
- «با مصرف یک درصد پولی که سالانه صرف هزینههای نظامی میشود، میتوان به فاجعه گرسنگی در جهان پایان داد» (سخنرانی البرادعی در کنفرانس جهانی امنیت، ژانویه ۲۰۰۸)
- اکنون سه برابر سال ۱۹۶۰ مواد غذایی تولید میشود در حالی که جمعیت تنها دو برابر شده است. (یعنی مشکل در کمبود مواد غذایی نیست، بلکه در فقر مردم و توزیع ناعادلانهی ثروت است.)برای نمونه:
- «فقرای هند، به اندازهی مازاد محصول گندم، گرسنگی میکشند.» (نیویورک تایمز)
- سوداگران بازار بورس برنج از طریق بالا بردن قیمتها در طول سه هفته، ۲۰ درصد سود به دست آوردند. (مجله اشپیگل)
- کمپانیهای بزرگ تولیدکنندهی بذر (Monsato، Dupont، Syngenta)، کمپانیهای فرآوری غذا (Nestle، Unilever) و کمپانیهای توزیع مواد غذایی (Wal-mart، Tesco، Carrefour) بنابر اعلام رسمی خودشان، در این بحران غذایی به سودهای هنگفتی دست یافتهاند.
خواستههای کنونی برای مبارزه با فقر- افزایش دستمزدها متناسب با نرخ تورم و هزینهی تامین معیشت مناسب خانوار. (شامل مسکن، پوشاک، خوراک، بهداشت)
- بیمهی بیکاری مکفی برپایه حداقل دستمزد برای هر فردِ بیکارِ بالای ۱۸ سال.
- تامین کار مناسب برای تمام افراد.
- نظارت بر قیمت کالاهای اساسی (مایحتاج زندگی) برای جلوگیری از افزایش بیرویه قیمتها، گرانفروشی و ... .
- ارائه حمایتهای خاص (یارانه، بن و ...) به کارگران، زحمتکشان و تهیدستان.
-توزیع عادلانه و منصفانه منابع و درآمد ملی و خدمات اجتماعی بین تمام طبقات زحمتکش.
-ایجاد تسهیلات فرهنگی و رفاهی در مناطق محروم شهری و روستایی.
- جلوگیری از تعطیلی کارگاهها و کارخانهها و مراکز تولیدی.
- کمک به کشاورزان برای فروش محصولات خود به قیمت بازار و خلع ید از واسطهها و سلفخران با ایجاد تشکلهای مردمنهاد.
- تامین مسکن مناسب (از نظر فضا، بهداشت و خدمات شهری)
- ایجاد بهداشت و درمان عمومی رایگان و مناسب.
- ایجاد آموزش رایگان. (در کلیه سطوح آموزشی از پیش دبستانی تا تحصیلات عالی)
- قرار گرفتن کلیه کودکان و نوجوانان زیر ۱۸ سال که فاقد تامین معیشتی و امکانات خانوادگی میباشند تحت تکفل دولت (برای حل مساله کودکان کار و خیابان)
- تامین رفاه و امکانات زندگی مساعد برای معلولان و سالخوردگان.
- ایجاد امکانات اجتماعی و خانوادگی برای کودکان زیر ۱۸ سال فاقد تامین اجتماعی.
- تغذیه رایگان و مناسب در مدارس برای همهی دانش آموزان. (برای مقابله با فقر غذایی و سوء تغذیه)- توجه به آموزش مهارتهای شغلی در تمام مقاطع تحصیلی.
- حمایتهای اجتماعی خاص از مهاجرین.
- تامین اجتماعی خاص برای بیماران خاص.
- کاهش هزینههای نظامی، دستگاههای تبلیغاتی غیر ضرور، بوروکراسی دولتی و اختصاص بودجهی آنها به مبارزه با فقر.
- آزادی تشکلهای صنفی مستقل کارگران، کارمندان، معلمان، پرستاران، کشاورزان و همهی طبقات زحمتکش.
- ممنوعیت قراردادهای موقت و سفید امضا و کار کنتراتی و قطعهکاری.
- تامین امنیت شغلی کامل برای کارگران، کارمندان و زحمتکشان.
- ممنوعیت اخراج کارگران توسط کارفرما و واگذاری آن به هیئتهای منتخب کارگران.
- بیمه کامل کارگران در مقابل صدمات و خسارات ناشی از کار چه در محیط کار و چه بیرون از محیط کار.
- تامین بهداشت و ایمنی کار.
- تعیین دقیق مشاغل سخت و پرداخت دستمزد ویژه به این مشاغل.
▪ در پیش گرفتن راهکارهای مناسب برای مقابله با زنانه شدن فقر:
- مزد مساوی در برابر کار مساوی.
- ممنوعیت تبعیض در استخدام براساس جنسیت.
- ممنوعیت اخراج زنان باردار.
- ممنوعیت خودداری از استخدام زنان باردار یا دارای فرزند.
- پرداخت مستمری برای کار خانگی زنان.
- تامین اجتماعی خاص برای زنان سرپرست خانوار.
- تاسیس موسسات خدماتی ویژه و رایگان به منظور کاهش بار کار خانگی زنان از قبیل رختشویخانه، مهدکودک و رستورانهای عمومی و ... در محلات مسکونی.
کلید مبارزه با فقر در دست فُقراستنه دولت یا سرمایهدار
ایران مسعود پزشکیان دولت چهاردهم پزشکیان مجلس شورای اسلامی محمدرضا عارف دولت مجلس کابینه دولت چهاردهم اسماعیل هنیه کابینه پزشکیان محمدجواد ظریف
پیاده روی اربعین تهران عراق پلیس تصادف هواشناسی شهرداری تهران سرقت بازنشستگان قتل آموزش و پرورش دستگیری
ایران خودرو خودرو وام قیمت طلا قیمت دلار قیمت خودرو بانک مرکزی برق بازار خودرو بورس بازار سرمایه قیمت سکه
میراث فرهنگی میدان آزادی سینما رهبر انقلاب بیتا فرهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سینمای ایران تلویزیون کتاب تئاتر موسیقی
وزارت علوم تحقیقات و فناوری آزمون
رژیم صهیونیستی غزه روسیه حماس آمریکا فلسطین جنگ غزه اوکراین حزب الله لبنان دونالد ترامپ طوفان الاقصی ترکیه
پرسپولیس فوتبال ذوب آهن لیگ برتر استقلال لیگ برتر ایران المپیک المپیک 2024 پاریس رئال مادرید لیگ برتر فوتبال ایران مهدی تاج باشگاه پرسپولیس
هوش مصنوعی فناوری سامسونگ ایلان ماسک گوگل تلگرام گوشی ستار هاشمی مریخ روزنامه
فشار خون آلزایمر رژیم غذایی مغز دیابت چاقی افسردگی سلامت پوست