کاتا چیست

کاتا (Kata) شاخه ای از وزرش کاراته است که برای مقابله با حریف کاربردهای زیادی دارد. کاتا در مجموع اهداف جالب و بسیاری دارد اما اغلب مردم تصور میکنند که این ورزش به نوعی دفاع شخصی است و در زندگی روزمره کاربرد بسیاری دارد.اما واقعیت این است که کاتا در ورزش های رزمی شاخه معتبری از کاراته است و از نگاهی دیگر رشته ای با قابلیتهای تهاجمی و تدافعی در برابر حریف ذهنی! (به این معنا که مهارتهای فردی در آن مورد توجه قرار می گیرند). استفاده از مشت و ضربات پا و حتی ایستادن در حالتهای مختلف همگی از شاخصه های کاتا هستند.کاتا کلمه ای ژاپنی است و در لغت به معنی شکل و فرم (form) می باشد. کاتا در واقع الگوهای حرکات تهاجمی و تدافعی را به صورت جزیی در حرکت تکی و یا گروهی تعریف می کند.این ورزش، در زمانهای بسیار دور ورزشی زیر مجموعه کاراته بوده. استادان کاراته، کاتا را به عنوان شیوه ای برای بالا بردن توانایی، قدرت و تکنیک شاگردانشان به آنها یاد می دادند. شیوه ا ی که با آن بتوانند در برابر دیگران از خود دفاع کنند. اما معنای تکنیک در این ورزش به طور کامل آشکار و بدیهی نیست. سطوح بالای تکنیک فقط پس از گذشت سالها و مهارتهای فراوان فرد مشخص و آشکار می شود و گاهی اوقات هم پس از سپری شدن دوره های تحت آموزش!

اما از مدتها پیش و در دوران کهن کاتا از شیوه های اصولی و حتی زیر بنایی یادگیری و آموزشی کاراته بود. بعضی مواقع فرد سالها باید تمرین می کرد تا به طور کامل آن را یاد بگیرد. متاسفانه امروزه مردم درک درستی از کاتا ندارند و آن را به غلط تعبیر می کنند، بسیاری از اساتید فن هنوز همان شیوه های قدیمی و سنتی را آموزش می دهند. تمرینات خوب اما از نظر ارزشی و طبقه بندی ضعیف. واقعا" جای تاسف دارد! این موضوع مانند آن می ماند که شما یک کتاب عالی و معرکه داشته باشید اما نتوانید آن را بخوانید. با کار و تمرین کاتا مثل یک موجود زنده زندگی میکند. یادگیری تکنیک و فنون، دانستن استخوان بندی و فیزیک انسان، آشنایی با سیستم عصبی و دانستن کمی روانشناسی همگی به پیشرفت در این ورزش کمک میکنند.

soloهر شاخه ای در کاتا اسم مخصوص خودش را دارد. بعضی از آنها نام مبدع خود را دارند، بعضی تصویر کلی آن شاخه کاتا را منتقل می کنند، بسیاری از شاخه های کاتا از "اوکیناوا (Okinanwa)" از اسامی ژاپنی برگرفته شده.

مراحل یادگیری

در هر سطح از یادگیری شما باید شیوه جدیدی از کاتا آشنا میشوید، آغاز یادگیری کاتا با آموزش حرکات به همراه تکنیک ها و تمرینات است. در ابتدا باید هر تکنیکی را به درستی یاد بگیرید، سپس نوبت به تکنیک بعدی میرسد، ذهن شما باید مملو از چیزهای باشد که می بایست یاد بگیرید، این مرحله فیزیکی کاتاست.

سرانجام تمرینات بیش از گذشته اتوماتیک (خودکار) می شوند، با جزییات بیشتر و ریتمیک تر، در این مرحله باید قدرت اصلی و واقعی خود را در تکنیکهایی که یاد گرفته اید را نشان دهید.

مرحله میانی زمانی کامل می شود که یادگیری کاتا تبدیل شود به یک قالب فنی صحیح با قدرت بالا که بدون هیچ دغدغه فکری انجام گیرد. این مرحله، نخست یادگیری کاتای ذهنی است. شاید بتوان کاتا را وجهی از مدیتیشن (Meditation) دانست.

در سطح کمربند مشکی نبرد و پپکار واقعی جلوی چشم ظاهر می شود. باید بتوانید با کاتا زندگی کنید. در ذهنتان باید تجربه کنید که چطور حمله کنید. (البته این امر فقط باید در ذهنتان صورت بگیرد) در این مرحله کاتا جزیی از وجود شماست.

ارتباط کاتا با شاخه های دیگر رزمی

در کاراته اکثر فنون و تکنیکهای کاتا شما را با فنون دیگر نیز آشنا می کند. یادگیری اولیه این ورزش بسیار خیلی و مهم است و به مانند پیش زمینه و الگویی ابتدایی برای آموختن اصولی کاراته است. گروه شاخه های کاتا همه با هم در یک دایره مرتبط هستند، یک نوع کاتا شما را به نوع دیگر ارجاع میدهد که از نظر سطح تکنیکی بالاتر و فنی تر است و هر یک دانش علمی را درباره این ورزش بالا میبرد.