از ظروف یکبار مصرف استفاده کنیم یا نه؟

این روزها تب استفاده از ظروف یکبار مصرف به قدری فراگیر و گسترده شده که برخی از مردم حتی در مهمانی‌های دوستانه خود ترجیح می‌دهند برای صرفه‌جویی در وقت و انرژی خود از این ظروف استفاده کنند و در سال‌های اخیر شاهد افزایش روزافزون مغازه‌ها و فروشگاه‌های ظروف یکبار مصرف هستیم.

این روزها تب استفاده از ظروف یکبار مصرف به قدری فراگیر و گسترده شده که برخی از مردم حتی در مهمانی‌های دوستانه خود ترجیح می‌دهند برای صرفه‌جویی در وقت و انرژی خود از این ظروف استفاده کنند و در سال‌های اخیر شاهد افزایش روزافزون مغازه‌ها و فروشگاه‌های ظروف یکبار مصرف هستیم.

در صورت استفاده ناصحیح از ظروف یکبار مصرف خطر ابتلا به سرطان افزایش پیدا می کند. این ظروف علاوه بر سمی بودن به دلیل آزاد کردن «منومر استایرن» باعث ایجاد سرطان کبد می‌شوند. ظروف یکبار مصرف باید برای مواد غذایی سرد استفاده شوند و تحت هیچ شرایطی نباید برای توزیع مواد غذایی داغ از آنها استفاده کرد، چون مواد غذایی داغ در ظروف یکبار مصرف موجب آزادشدن مونومر می‌شود و این مونومرها چون شیمیایی هستند سلامت انسان‌ها را به مخاطره می‌اندازند و سرطان‌زا هستند.

زمانی که برای اولین بار ظروف یکبار مصرف وارد بازارها شدند، همه نفس راحتی کشیدند و به خود وعده زندگی سالم‌تر و البته راحت‌تری دادند. در حال حاضر سا‌ل‌هاست که این ظروف حتی در نذری‌ها و سفره‌های ما جای خود را باز کرده‌اند و از زمانی که نذری در سینی‌ها و ظروف فلزی در بین مردم پخش می‌شد زمان زیادی گذشته ‌است. کسانی که حداقل یک وعده غذای خود را در ادارات و سازمان‌ها می‌خورند از جمله کسانی هستند که هر روز در معرض خطرات این ظروف قرار دارند، اما به راستی این صرفه‌جویی‌ها در زمان و البته هزینه به چه بهایی انجام می‌شود؟ سلامتی مصرف کنندگان؟

استفاده مکرر و نادرست از این ظروف خطرات جدی به دنبال خواهد داشت. استفاده از ظروف پلی اتیلنی که با علامت اختصاری (PE) و پروپیلنی(PP) و پلی استایرنی فوم‌دار (EPS) و (HIPS) نشان داده‌می‌شوند و سفید رنگ هستند برای بسته بندی و نگهداری محصولات لبنی، روغن و سرکه و مواد غذایی گرم و مرطوب بلامانع است اما برای نگهداری غذاهای داغ مثل آش و غیره مناسب نیستند. در ضمن ظروف پلی استایرنی شفاف (‌GPPS) برای نوشیدنی‌های سرد ساخته می‌شوند و ریختن مواد داغ مثل چای در آنها خطرناک است. این در حالی است که اغلب مردم از خطرات و موارد استفاده هر کدام از این ظرف‌ها بی‌اطلاع هستند.

مراقب ظروف فاقد پروانه بهداشتی ساخت از وزارت بهداشت و درمان باشید.

اصولا ظروف یکبار مصرف برای یک بار استفاده ساخته شده‌اند زیرا در صورت تکرار شیارهای بسیار کوچکی که قابل رویت هم نیستند در آنها به وجود می‌آید که علاوه بر مستعد کردن شخص به عفونت‌های دستگاه گوارش به علت آزاد کردن مولکول‌های آلی و صنعتی به داخل آب یا غذا، انسان را در معرض انواع سرطان قرار می‌دهند.

در فصل تابستان خیلی‌ها از بطری‌های یکبار مصرف آب برای تهیه آب خنک از طریق یخ بستن آب استفاده می‌کنند، وقتی یخ درون ظروف یکبار مصرف آب می‌شود از جداره بطری مواد سرطانزا به درون آب آزاد می‌شود. فلاسک یا قمقمه برای حفظ خنکی آب وسیله‌ای مناسب‌تر و مطمئن‌تر است.

خطر استفاده از ظروف فاقد پروانه بهداشتی ساخت همیشه در کمین مصرف‌کنندگان است. با توجه به سبک و محکم بودن و فراوانی نایلون که دلیل اصلی گرایش زیاد مردم به ظروف و به تبع آن تولید انبوهشان است، درصد قابل ملاحظه‌ای از کارگاه‌های تولیدکننده این محصولات دارای مجوز مورد تایید نیستند و به شکل غیر قانونی از ضایعات بهره‌برداری کرده و بازیافت می کنند؛ بنابراین از ظروفی استفاده کنید که دارای پروانه بهداشتی ساخت از وزارت بهداشت و درمان باشند.

یکی دیگر از موارد استفاده فراوان از ظروف یکبار مصرف بسته‌بندی آب‌های معدنی در آنهاست. استفاده از بطری‌ها آلودگی زیست‌محیطی را تشدید می‌کند، بنابراین استفاده از آب لوله‌کشی شهری بسیار بهتر و مقرون به صرفه‌تر است. بازیافت و نکات بهداشتی زباله‌ها نیز مساله حائز اهمیتی است، بطری‌ها و به طور کلی ظروف و بسته‌بندی‌های پلاستیکی درصد بالایی از زباله‌ها تشکیل می‌‌دهند.

علی اکبر کمالی اردکانی

کارشناس مواد غذائی، آرایشی و بهداشتی معاونت غذا و دارو یزد