راههای ایجاد محبت اهل بیت علیهم السلام در نوجوانان و جوانان

جواد محدثی نقش محبت نوع رابطه ما با اهل بیت علیهم السلام , برچه مبنایی است و بر چه مبنایی باید باشد آیا مثل رابطه ملت و حاكم است آیا رابطه علمی میان شاگرد و استاد است آیا رابطه «محبت » و «مودت » و پیوند قلبی و درونی است, كه هم كارسازتر و هم بادوامتر و ریشه دارتر است

جواد محدثی نقش محبت نوع رابطه ما با اهل بیت (علیهم السلام)، برچه مبنایی است و بر چه مبنایی باید باشد؟ آیا مثل رابطه ملت و حاكم است؟ آیا رابطه علمی میان شاگرد و استاد است؟ آیا رابطه «محبت‏» و «مودت‏» و پیوند قلبی و درونی است، كه هم كارسازتر و هم بادوامتر و ریشه‏دارتر است؟ قرآن كریم روی این رابطه، تاكید دارد و «مودت اهل بیت‏» را اجر رسالت پیامبر (ص) معرفی می‏كند: (قل لا اسئلكم علیه اجرا الا المودهٔ فی القربی) در روایات هم، مودت و ولایت، به عنوان یك «فرض‏» و ملاك قبول اعمال به حساب آمده است. تولای شما فرض خدایی است قبول و رد آن مرز جدایی است هر آن كس را كه در دین رسول است ولایت، مهر و امضای قبول است دیانت‏بی‏شما كامل نگردد بجز با عشقتان دل، دل نگردد حتی اهل سنت هم طبق احادیثشان این نكته را قبول دارند و در شعر شافعی چنین آمده است: یا اهل بیت رسول الله حبكم فرض من الله فی القرآن انزله كفاكم من عظیم القدر انكم من لم یصل علیكم لا صلاهٔ له ای خاندان پیامبر خدا! محبت‏شما فرض و واجب است كه در قرآن آن را نازل فرموده است. در عظمت قدر شما همین بس كه هركس (در نماز) بر شما درود و صلوات نفرستد، نمازش صحیح نیست.» هرچه محبت و دلباختگی و ارتباط قلبی بیشتر باشد، تبعیت، همرنگی، همراهی و همدلی هم بیشتر خواهد شد. ایمان عاطفی به رهبری، حتی در طاعت‏سیاسی و اجتماعی هم تاثیر می‏گذارد و تبعیتی عاشقانه می‏شود، نه صرفا تشكیلاتی و رسمی. از این رو، ارتباط شیعه با اهل بیت (علیهم السلام) را علاوه بر جنبه‏های اعتقادی برمبنای علمی، احادیث و منابع دینی، باید عاطفی، روحی و احساسی قرار داد و «آگاهی عقلی‏» را با «عاطفه قلبی‏» درهم آمیخت و عقل و عشق را با هم پیوند زد. ایجاد محبت و عشق را باید از مراحل ساده، بسیط و عاطفی شروع كرد و در مراحل بعدی با بصیرت و شناخت‏بیشتر، آن را تعمیق داد، تا آنجا كه «حب‏»، جزء سرشت انسان گردد و «محبت اهل بیت‏»، جزء دین یك مسلمان و شیعه در آید و «هل الدین الا الحب‏»؟ برای این كار، باید زمینه‏های روحی و آمادگیهای قبلی افراد را در نظر گرفت، و الا محبت اهل بیت‏به دلهای غیر مستعد و غیر آماده نمی‏چسبد، آنچنان كه كاشی به دیوار كاهگلی نمی‏چسبد. گاهی هم باید موانع را زدود، هم چنانكه در لحیم‏كاری، ابتدا با سنباده و مواد دیگر، چربیها، آلودگیها و جرمها را از محل می‏زدایند، تا لحیم، بچسبد و جوش بخورد.

● راههای ایجاد محبت

۱) استفاده از علاقه به محبوبیت. هر كس دوست دارد مورد علاقه و محبت دیگران باشد و مورد توجه قرار گیرد. در جذب افراد، اظهار علاقه، خیلی مؤثر است. بخصوص آن طرفی كه انسان مورد علاقه او باشد اگر شخصیتی معروف، مهم و معتبر باشد، مورد رغبت‏بیشتری است. تاچه رسد به اینكه آن طرف، خدا، رسول و ائمه (علیهم السلام) باشند. باید چنین القاء كرد كه رشته محبت و علقه ولایی با اهل بیت، موجب می‏شود انسان محبوب خدا و رسول گردد و چه موهبتی بالاتر از این؟ طرح این مسئله كه ائمه، دوستدارانشان را دوست دارند، ایجاد محبت می‏كند. روایت در این زمینه، بسیار است. از جمله، این حدیث: كسی به محضر علی (ع) رسید و گفت: «السلام علیك یا امیر المؤمنین و رحمهٔ الله و بركاته، كیف اصبحت؟» سلام و رحمت و بركات الهی برتو، ای امیرمومنان، چگونه صبح كرده‏ای؟ حضرت سربلند كرد و پاسخ سلامش را گفت و فرمود: «اصحبت محبا لمحبینا و مبغضا لمن یبغضنا» صبح كردم، در حالی كه دوستدارانمان را دوست دارم و با دشمنان دشمن هستم. طرح مسئله حب متقابل و رضایت طرفینی میان خدا و بنده یا پیامبر و امت، كارساز است. قرآن هم نمونه‏هایی دارد، همچون: «رضی الله عنهم و رضوا عنه‏»، «فسوف یاتی الله بقوم یحبهم و یحبونه‏» خدا از آنان راضی است، آنان هم از خدا راضی‏اند. خداوند كسانی را خواهد آورد كه آنان را دوست‏بدارد و آنان هم دوستدار خدا باشند.

۲) بیان فضیلت‏حب آل پیامبر (ص) فعال ساختن كانال تبلیغ محبت اهل‏بیت، در جذب دیگران اثر دارد. گفتن و مطرح كردن مؤثر است. به عنوان یك دستور كار، باید فضیلت، آثار و بركات محبت اهل بیت را به صورت پیوسته طرح كرد. به هر حال در عده‏ای اثر می‏گذارد و مردم به دنبال یك موج تبلیغاتی در رسانه‏ها یا مراكز فرهنگی، به سمت و سویی گرایش می‏یابند. در این باره، احادیث فراوان است. به عنوان نمونه: پیامبر اكرم (ص) فرمود: «الا و من مات علی حب آل محمد مات شهیدا الا و من مات علی حب آل محمد مات مغفورا له الا و من مات علی حب آل محمد مات تائبا الا و من مات علی حب آل محمد مات مؤمنا مستكمل الایمان الا و من مات علی حب آل محمد بشره ملك الموت بالجنهٔ الا و من مات علی حب آل محمد فتح له فی قبره بابان الی الجنهٔ الا و من مات علی حب آل محمد جعل الله قبره مزار ملائكهٔ الرحمهٔ...» هركس با محبت آل محمد از دنیا برود، شهید مرده است، آمرزیده می‏شود، با توبه از دنیا رفته است، با ایمان كامل مرده است، فرشته مرگ او را به بهشت‏بشارت می‏دهد. از قبر او دو در گشوده می‏شود به روی بهشت، خداوند قبر او را مزار فرشتگان رحمت قرار می‏دهد. چنین روایاتی فراوان است. ذكر اینها، دلها را تكان می‏دهد و شیفته اهل بیت می‏سازد.

۳) طرح نیازمندی انسان به این محبت و بهره‏مندی از آن انسان معمولا مجذوب كسی یا جایی می‏شود كه گره از كار او بگشاید و بهره برساند. در رابطه‏های اجتماعی افراد، به وضوح این مساله دیده می‏شود. در زندگی ممتد و مستمر ما كه تا آخرت ادامه می‏یابد، كجاها گیر می‏كنیم و نیاز به كمك داریم؟ هنگام مرگ، در برزخ، در رستاخیز، هنگام عبور از صراط و... به كارسازی محبت اهل بیت آگاه می‏شویم. در این زمینه‏هم حدیث‏بسیار است. از جمله این چند حدیث مشهور رسول خدا (ص): «حبی و حب اهل بیتی نافع فی سبعهٔ مواطن اهوالهن عظیمهٔ: عند الوفاهٔ و فی القبر و عند النشور و عند الكتاب و عند الحساب و عند المیزان و عند الصراط‏»، محبت من و خاندانم در هفت جا، كه هول و هراس آنها عظیم است، سود می‏بخشد: هنگام مرگ، در قبر، هنگام رستاخیز، هنگام گرفتن نامه اعمال، وقت‏حساب، كنار میزان و سنجیش اعمال و هنگام عبور از صراط. «سال رجل رسول الله عن الساعهٔ، فقال: ما اعددت لها؟ قال: ما اعددت لها كبیرا الا انی احب الله و رسوله. قال: فانت مع من اجببت (المرء مع من احب). قال انس: فما رایت المسلمین فرحوا بعد الاسلام لشی‏ء اشد من فرحهم بهذا» مردی از رسول خدا (ص) از زمان قیامت پرسید. حضرت فرمود: برای آن چه آماده كرده‏ای؟ گفت: چیز مهمی آماده نكرده‏ام، جز اینكه خدا و رسولش را دوست دارم. حضرت فرمود: تو با كسی هستی كه دوست می‏داری. انسان با محبوب خود خواهد بود. انس گوید: من ندیدم كه مسلمانان بعد از اسلام، به چیزی بیش از این مژده رسول خدا خوشحال شده باشند. علی (ع): «من احبنا كان معنا یوم القیامهٔ، و لو ان رجلا احب حجرا لحشره الله معه‏» هر كس ما را دوست‏بدارد در قیامت‏با ما خواهد بود. و اگر كسی سنگی را دوست‏بدارد، خداوند او را با آن سنگ محشور می‏كند. این مژده بزرگی است كه علاقه‏مند به اهل بیت‏بداند كه در آخرت هم با آنان محشور خواهد بود. وقتی محبت تا این اندازه كارساز است، چرا این گنج را نداشته باشیم؟!

۴) ارزش جلوه دادن محبت اهل بیت (علیهم السلام) وقتی كاری مورد تقدیر و تشویق قرار می‏گیرد و به عنوان «الگو» مطرح می‏شود، در دیگران هم جذبه و كشش ایجاد می‏كند. ارزشگذاران جامعه، مسؤولان فرهنگی هنری، برگزاركنندگان مسابقات و جایزه دهندگان، اینها همه نقش دارند. وقتی كسی به خاطر شعر گفتن یا قصه نوشتن یا كتاب خواندن در مورد ائمه (علیهم السلام) تشویق شود، هم محبت پیدا می‏كند و هم به خاطر این پیوند، احساس عزت و سربلندی دارد. چون می‏داند كه این كیف، چادر، كتاب و جایزه رابه خاطر این موضوع، جایزه گرفته است. وقتی از جوانها می‏پرسند: در باره چه چیزی، شعر می‏گویید؟ اغلب می‏گویند: عشق، بهار، دوستی، زندگی، گل، بلبل و... وقتی پرسیده می‏شود: چه كتابهایی می‏خوانید؟ می‏گویند: رمان، كتابهای علمی، داستانهای تخیلی و... گویا سختشان است‏بگویند: كه در باره خدا و نماز و ائمه (علیهم السلام) شعر می‏گوییم. یا كتابهای مربوط به اهل بیت و كتب دینی می‏خوانیم.

---