حاكمیت اینترنت در دست چه كسانی باید باشد

منشور كبیر یا مگنا كارتا Magna Charta نتیجه عقد قرارداد صلح بین جان پادشاه انگلستان و در حدود ۶۰ تن از بارونهای شورشی بارونها گروه طبقه پائین نجیب زادگان در سال ۱۲۱۵ میلادی است

واسطه مذاكرات استپان لانگتون اسقف اعظم كلیسای كانتربری لندن سرانجام توانست جان پادشاه را در كناره رودخانه تایمز به امضای این منشور وادار كرده و با گروگان گرفتن بیش از ۲۵ ساختمان و كاخ و قلعه از اموال غیر منقول او از جمله برج لندن، قدرت او را بین اشراف، نجبا، شوالیه ‌ها و یا مردم تقسیم كند.

كوین میتنك یكی از هكرهای بنام و با سابقه اینترنت است. www.kevinmitnick.com

میتنك دوران طولانی از عمر خود را به جرم هك سایت‌های مختلف در زندانهای آمریكا سپری كرده است. او در طی شهادتی در ماه مارچ ۲۰۰۰ در مقابل سنای امریكا به صراحت اعلام كرد امنیت كامپیوترها مانند قفل یك در است. اگر دری قفل باشد درست است كه وارد شدن از آن آسان نخواهد بود ولی اگر كسی واقعاً بخواهد داخل شود می‌تواند پنجره را انتخاب و امتحان كند. كوین میتنك ادعا می‌كند در تمام مدتی كه به عنوان هكر فعالیت می‌كرده فقط یكبار نتوانسته است دیوار امنیتی یك سایت را بشكافد و دلیل عدم موفقیت او همزمانی آن با نفوذ یك هكر دیگر به همان سایت بوده است.

با ازدیاد روزافزون هكرها آرامش از محیط اینترنت رخت بر بسته و حملات نفوذی هكرها به یك واقعیت تلخ تبدیل شده و هر روز چهره كریه خود را با شكل و ابعاد تازه تری به نمایش می‌گذارد. این چنین وضعیت مبهم و ناامن وقتی حساسیت بیشتری به خود می‌گیرد كه بدانیم امروزه بیش از ۳۵ در صد تجارت جهانی از راه تجارت الكترونیكی اینترنت انجام می‌گیرد و بیشتر نقل و انتقال اطلاعات سری دولتی و غیر دولتی، امور بانكی و مالی بین‌المللی، معاملات و فعالیت شركتهای بزرگ، و حتی مراقبت از فضا و مرزهای هوایی، كنترل رفت و آمد كشتی‌ها، سیستمهای بیمارستانی و امور پزشكی از جمله مواردی هستند كه به اینترنت سپرده شده است.

مسئولیت كنترل و قانونگذاری شبكه جهانی با چنین اهمیتی را باید به كارگزاران و مسئولان دلسوز و متخصص و سازمانهای فنی واگذار كرد و انتظار داشت تا ایمنی اینترنت را فراهم كرده و آن را از گزند حملات نفوذی هكرها به دور نگاهدارند.

متأسفانه اینترنت بیشتر به یك میز بزرگ سالن كنفرانس میماند و هر كسی كه وارد این اتاق شود می‌تواند برای خود در پشت میز بزرگ كنفرانس یك صندلی خالی دست و پا كند. اداره كنندگان این كنفرانس حاكمان فعلی اینترنت هستند. و اعضای كمیسیون را برای مدتهای طولانی كشورهای جهان تشكیل می‌دادند اما اكنون زمان آن رسیده است تا شركتهای كوچك و بزرگ، مدیران اجرایی و حتی مردم عادی نیز به قوانین و روشهای اجرایی احكام اینترنت احترام گذاشته و تابع مقرارت و قوانین حقوق بین‌الملل باشند و از آن اطاعت كنند.

وینتون سرف و رابرت كان كه هر دو از بنیانگذاران اینترنت هستند در روزهای آغاز فعالیت شبكه جهانی تا اواسط دهه ۱۹۸۰ مسئول و تصمیم گیرنده تقریباً تمام مسائل اینترنت بودند اما امروز حتی رابرت كان هم قبول دارد چنین كاری به تنهایی از دست او و دیگر متخصصان مشغول به كار در شركتهای مختلف تخصصی برنمی‌آید.

دولتهای جهان مایل هستند كنترل اینترنت و ایجاد قوانین آن توسط یك سازمان بین‌المللی انجام گیرد و از دید آنها اتحادیه بین ‌المللی مخابرات ITU مناسب‌ترین سازمان است.

www.itu.int/home International Telecommunication Union

مسئولان ITU تمایل و علاقه چندانی به قبول چنین مسئولیتی ندارند و از طرف دیگر شركتهای خصوصی هم كه اكنون نظارت و قانونگذاری بر اینترنت را بر عهده دارند نیز حاضر نیستند آن را به سازمان دیگری واگذار كنند.

كشورهای پیشرفته هیچگونه اعتراض و نظر مخالفی به طرز اداره فعلی اینترنت ندارند و مسئله را به سكوت برگزار می‌كنند. در میان گروه كشورهای پیشرفته تنها چند كشور ثروتمند مسئله تغییر در مدیریت اینترنت را به صورت جدی دنبال می‌كنند و در مقابل آنها آمریكا بارها آشكارا حمایت و رضایت خود را از نحوه قانونگذاری و اداره فعلی شبكه جهانی ابراز و مخالفت خود را با انتقال قدرت از تصمیم گیران حاضر اعلام كرده است.

سازمان ملل متحد با توجه به پیچیدگی موضوع حكمرانی بر اینترنت و وجود علاقه مردم جهان و مشكلات امنیتی موجود، این موضوع را مسئله‌ ای جهانی دانسته و آن را به حقوق بین ‌الملل و منشور آن سازمان تلقی می‌كند.

دبیر كل سازمان ملل بارها نظر خود به صراحت اعلام كرده و گفته است اداره كنونی اینترنت و روش استفاده از آن در جهان بسیار ناعادلانه است و تعداد كثیری از مردم جهان هنوز بهره ‌ای از منافع سرشار آن نمی‌برند. اگر تصور شود كه ۷۰ درصد اینترنت آغشته به و انباشته از زبان انگلیسی است و یا اینكه تسلط كامل و بلامنازع آمریكا بر اینترنت به حدی است تا به راحتی بتواند استفاده و ارتباط كشورهای دیگر از اینترنت را قطع نماید آنگاه اهمیت و جایگاه اینترنت و روش رهبری آن اهمیت خود را نشان خواهد داد.

وینتون سرف پدر اینترنت معتقد است به قول مهندسین تا وقتی چیزی خراب نشده آن را تعمیر نكنید و یا به قول پزشكان پیشگیری از درمان بهتر است. او معتقد است در اداره كلی اینترنت مشكل اساسی وجود ندارد بلكه آنچه باعث مشكل به نظر می‌رسد سوء استفاده‌ های تجاری از آن است.

رابرت كان موضوع اداره اینترنت را از زاویه دیگری می‌نگرد و می‌گوید همیشه روش بهتری برای مدیریت اینترنت یافت خواهد شد. او ضمن رضایت از روش فعلی اضافه می‌كند او در بیشتر جنبه‌ های اینترنت ایرادی مشاهده نمی‌كند و مسائل آن به خوبی به پیش می‌رود.

شركت ICANN امروزه به عنوان مركز تصمیم گیری اینترنت شناخته می‌شود. وینتون سرف و رابرت كان هر دو از موافقان ICANN و تسلط جهانی آن بر شبكه هستند اما ازطرف دیگر پذیرفته ‌اند حضور دولتها در آن می‌تواند به نفع اینترنت تمام شود.

پروفسور میلتون مولر یكی دیگر از دانشمندان و از مدیران ICANN است او می‌گوید آیكن مدل آزمایشی نوعی دولت جهانی است كه بجای استقرار و تكیه بر قدرت داخلی بر پایه یك پیمان جهانی بنا شده و مشكلات موجود در آن ناشی از پنهانی بودن آن نیست. مشكل این سازمان بسیار كمتر از سازمانهای دولتی و بین‌ المللی است و بیشتر جنبه سیاسی دارد. به نظر او اینترنت اكنون به كمك شركت آیكن اطلاعات مربوط به مشتركین اینترنت را از گزند دسترسی دولتها به اطلاعات شخصی مصون نگاه داشته است. او می‌گوید هدف دولتها از حمایت اداره اشتراكی اینترنت به دست آوردن اطلاعات مورد نیاز خود از صاحبان و برپا كنندگان سایت‌های اینترنت می‌باشد. میلتون مولر اعتقاد دارد نمایندگان دولت‌ها خواستار دسترسی نامحدود و استفاده از اطلاعات شخصی و تجاری صاحبان سایت‌ها هستند و به همین دلیل در نشست‌های پیشین جهانی جامعه اطلاعاتی می‌خواستند ICANN را به یك سازمان بین‌ المللی تبدیل كنند تا كشورهای عضو بتوانند آن را كنترل كرده و پنجه‌ های قدرت خود را بر آن مستحكم نمایند؛ از طرفی دیگر مولر اعتراف می‌كند آیكن نماد ملی آمریكا است و دولت آمریكا می‌تواند با اعمال فشار به بازوهای تصمیم گیرنده و سطوح مدیریت نظر خود را بر آن دیكته كرده و حتی آن را تعطیل كند.

پال تومی Paul Twomey مدیر عامل آیكن معتقد است ماموریت شركت وی مشابه ماموریتی است كه قرار است سازمان ملل متحد به انجام برساند به همین دلیل او لزومی در جابجایی اداره اینترنت از آیكن به سازمان ملل نمی‌بیند.

در زمان شروع اینترنت كشورهای در حال توسعه علاقه خود را به شركت در تصمیم گیری‌های اینترنت نشان می‌دادند اما به دلایل گوناگون داخلی و خارجی از علایق اولیه خود دست كشیده ‌اند. هم اكنون بسیاری از وظایف نظارتی و نه اجرایی اینترنت بر عهده شركتهای تخصصی غیر آمریكایی است كه به صورت داوطلبانه و افتخاری به همكاری مشغول هستند. و كماكان حكمرانان اصلی شركتهای مقیم و مستقر در آمریكا هستند.

كشورهای در حال توسعه آمادگی ورود به جرگه تصمیم گیری را ندارند و به همین دلیل خواستار همراهی و پشتیبانی سازمان ملل می‌باشند. نماینده برزیل در آخرین اجلاس جهانی اداره اینترنت گفته است تصمیم گیری در مورد مسائل اینترنت نباید به انحصار یك گروه و كشور خاص در آید و لازم است دیگر دول جهان در اداره آن سهیم شوند و یا آن را به یك سازمان بین ‌المللی واگذار كنند.

تنها چاره‌ باقیمانده در اشتراك تصمیم گیری‌ در مسائل اینترنت كه امكان پذیرش آن از سوی آمریكا می‌رود دموكراسی از نوع فرمانی است كه در سال ۱۲۱۵ از طرف جان پادشاه وقت انگلستان به زبان لاتین توسط اسقف اعظم استپان لانگتون صادر شد و در تاریخ انگلستان از آن با عنوان منشور كبیر Magna Carta (The Great Charter) نام برده می‌شود

(ترجمه انگلیسی اصل فرمان و منشور كبیر ۶۳ ماده ‌ای جان از زبان لاتین در سایت

http://www.constitution.org/eng/magnacar.htm قرار دارد).

در دمكراسی مگنا كارتا قدرت پادشاه به دنبال جریانات تاریخی آن دوران به اشراف، نجبا، شوالیه ‌ها و یا مردم سپرده شد و سلطنت محدود به وجود آمد. هنگامی كه جان پادشاه انگلیس منشور مگنا كارتا را امضا و اختیارات سلطنت را محدود كرد خود را از هرگونه مسئولیت مبرا دانست و ضمن حفظ حكومت پادشاهی اجازه داد اطرافیان او امور اجرایی انگلستان را در دست گیرند.

سئوالی كه اكنون مطرح می‌شود این است آیا وقت آن نرسیده تا مقامات و مسئولان و شركتهای وابسته به دولتهای فعلی قانونگذار و مجری قوانین حقوقی بین ‌المللی اینترنت منشوری شبیه مگنا كارتا را صادر و آن را اجرا كرده و با كوتاه كردن دست دولتها وظایف آنان را در حد قوانین امنیتی و جنایی شبكه جهانی محدود كنند.