حاشیه ای که متن شد

نگاهی به موج حاشیه نشینی در کلانشهرها

براساس آمارهای رسمی ‌جمعیت حاشیه‌نشینان تا ۱۰ سال آینده بیشتر از۳۰ درصد کل جمعیت کشور خواهد شد. ۱۱ شهر بزرگ کشور مشکل حاشیه‌نشینی دارند که درصورت عدم‌کنترل و ساماندهی، به معضل و بحرانی اجتماعی تبدیل خواهد شد. آمارهای متناقض درباره حاشیه‌نشینان شهرها در حالی منتشر می‌شود که براساس آخرین آمار ارائه شده از سوی مرکز آمار ایران، جمعیت ایران افزون بر ۷۵ میلیون و ۷۸۲ هزار نفر است که از این تعداد بیش از ۵۲ میلیون و ۹۰۰ هزار نفر در مناطق شهری زندگی می‌کنند و هنوز هم تعریف درستی از حاشیه‌نشینی در میان دستگاه‌های دولتی، سازمان‌ها و ارگان‌های عمومی‌وجود ندارد. شهرهای بزرگ به علت تمرکز امکاناتی مانند شغل، امکانات رفاهی، ثروت و... تبدیل به آرمان‌شهری برای افرادی شده‌اند که در روستا یا شهر کوچک خود امکان تحصیل، رشد و به دست آوردن شغلی مناسب را ندارند. مهم‌ترین علل حاشیه‌نشینی عدم‌وجود شرایط مناسب زیستی، امنیتی، اجتماعی، روانی، بهداشتی و فرهنگی برای افراد است و جلوگیری از گسترش حاشیه‌نشینی نیاز به توزیع عادلانه اعتبارات، مدیریت و برنامه‌ریزی همه‌جانبه در زیرساخت‌های فرهنگی، امکانات ورزشی و فضای سبز و همکاری تمام مسوولان شهر با یکدیگر است.

می‌توان از ناهنجاری‌های پنهان اجتماعی حاشیه‌نشینی به بزهکاری، مفاسد اجتماعی و اخلاقی و... اشاره کرد. کسی که در روستا یا شهری کوچک زندگی می‌کند، طبیعی است که اکثر همشهریان و روستاییان او را می‌شناسند و کارهای او را زیر نظر دارند و امکان به خطا رفتن و بزهکاری او کاهش می‌یابد. اما وقتی او به کلانشهری مثل تهران می‌آید، دیگر هیچ مانعی برایش وجود ندارد تا او را از خطا کردن منع کند. از جهتی دیگر زندگی در شهرهای بزرگ چند برابر زندگی در روستا و شهر خرج دارد و افرادی که در محل زندگی خودشان از معمول‌ترین امکانات برخوردار نبوده‌اند، نمی‌توانند در شهرهای بزرگ برای خود خانه‌ای تهیه کنند. به همین دلیل باید در مناطق حاشیه‌ای شهر مکانی را برای خود اجاره کنند که این خانه اجاره‌ای هم متعلق به فردی است که ۱۰ سال پیش به این منطقه آمده و خانه‌ای برای خود ساخته که هیچ‌گونه امکانات فنی، مهندسی در آن دیده نشده است. بعد از مدتی خود را شهروند می‌نامند و تقاضای آب، برق‌، امکانات رفاهی و. . . می‌کنند. از سوی دیگر خالی شدن روستا‌ها و کشاورزی مشکل دیگری است که مسوولان شهرها باید فکری به حال آن کنند.

● مشهد بالاترین آمار حاشیه‌نشینی را دارد

مشهد از کلانشهرهایی است که با ۷۰۰ هزار حاشیه‌نشین با این معضل بزرگ درگیر است. سبزوار هم به عنوان بزرگ‌ترین شهر پس از شهر مقدس مشهد در استان خراسان رضوی از این قاعده مستثنی نیست. مذهبی بودن شهر مشهد و حدود ۲۰ میلیون زائری که در سال به این شهر سفر می‌کنند و تامین نیازهای آنان، دلیل دیگری است که مسوولان و نمایندگان مشهد بخواهند هر چه زود‌تر ساماندهی حاشیه‌نشینان در دستور کار قرار گیرد و ساخت و سازهای بی‌رویه و غیر‌قانونی بررسی شود. محمد‌رضا محسنی ثانی، عضو کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه در حاشیه‌نشینی بسیاری از حقوق اجتماعی و تامین اجتماعی طرد می‌شود، گفت: معمولا حاشیه‌نشینان جزء افراد کم‌در‌آمد جامعه هستند که مسوولان باید با شهرسازی شرایط زندگی مناسب را برای آنها فراهم سازند.

● حاشیه‌نشینان خوزستان مشغول ‌کارند

یکی از مشکلاتی که غیر بومی‌ها و حاشیه‌نشین‌ها برای بومی‌های آن شهر به وجود می‌آورند، گرفتن موقعیت‌های شغلی از بومی‌های شهر است؛ اتفاقی که در خوزستان مشکل ساز شده و صدای نمایندگان شهر را درآورده است. استاندار خوزستان از راه‌اندازی و ساخت بازارچه‌های صنعتی در اهواز ویژه کارجویان حاشیه‌نشین شهرستان خبر داد و اعلام کرد این بازارچه‌ها از پراکندگی نیروهای آموزش‌دیده در سطح شهر جلوگیری می‌کنند. نمایندگان مردم اهواز در مجلس شورای اسلامی اعلام کردند که استفاده از نیروی کار بومی در استان باید جدی گرفته شود و از دستگاه‌هایی که بر خلاف دستور استانداری به استخدام نیروهای غیر بومی اقدام کرده‌اند خواستار جلوگیری از ادامه چنین اقداماتی شدند.

● برخورد جدی با ساخت و سازهای حاشیه‌ای در زنجان

به نقل از روابط عمومی فرمانداری زنجان، در نخستین جلسه هماهنگی مقابله با ساخت و سازهای غیرمجاز در شهر زنجان که به ریاست معاون سیاسی اجتماعی فرماندار تشکیل شد، مصوب شد دستگاه‌های خدمات‌رسان از قبیل شرکت‌های آب، برق، تلفن و گاز برای ارائه خدمات از دستگاه‌های جهاد کشاورزی، منابع طبیعی و بنیاد مسکن استعلام کنند تا از ارائه خدمات در صورت غیرمجاز بودن جلوگیری شود. قطع تدریجی خدمات ارائه شده به ساخت و سازهای غیرمجاز به مرور توسط دستگاه‌های خدمات‌رسان و برخورد جدی و قاطع با ساخت و سازهای غیرمجاز در سطح شهرستان زنجان خصوصا حاشیه شهر توسط دستگاه‌های متولی از جمله مصوبات این جلسه بود. در این جلسه مقرر شد، با هرگونه ساخت و ساز غیرقانونی در اطراف شهر و به ویژه در زمین‌های خارج از محدود مقابله شود.

● بجنورد مهاجرپذیرترین شهرستان کشور

شهرستان بجنورد یکی از مهاجرپذیرترین شهرستان‌های کشور است که این امر یکی از عوامل اصلی رشد حاشیه‌نشینی در این شهرستان است. نایب رئیس شورای اسلامی شهر بجنورد اعلام کرد بیش از۴۰ درصد مساحت شهر در انحصار حاشیه‌نشینی است. این آمار در شهرستان بجنورد سیر صعودی دارد، جمشید گریوانی در گفت وگو با ایسنا گفت: کل مساحت شهرستان بجنورد سه هزار هکتار است که هزار و۴۰۰ هکتار از آن مربوط به مناطق حاشیه‌نشین است. بیشترین تراکم حاشیه‌نشینی شهرستان بجنورد در قسمت شمالی شهر و کمترین تراکم آن در قسمت شرق و غرب است. نایب رئیس شورای اسلامی شهر بجنورد بلاهای طبیعی را یکی از عوامل مهم به وجود آمدن مسئله حاشیه‌نشینی عنوان کرد و افزود: زلزله سال ۷۵ که به دنبال آن بسیاری از روستاییان سرپناه خود را از دست دادند و همچنین معضل بیکاری، خشکسالی و سیل که خسارات زیادی را به دنبال داشت، از دیگر مسائل مهمی است که باعث گسترش حاشیه‌نشینی در بجنورد شد. وی ادامه داد: کمبود و تقسیم ناعادلانه اعتبارات از طرف مسوولان کشوری، فراهم نبودن امکانات از قبیل جاده، آب شرب و برنامه‌ریزی نادرست مسوولان برای جلوگیری از پراکندگی سکونتگاه‌های مردم از دیگر عوامل حاشیه‌نشینی در این شهرستان است.

● موج حاشیه‌نشینی در دیگر شهر‌ها

به گفته عیدو ریگی‌فرد شهرستان زاهدان با هفت هزار هکتار وسعت و ۸۰۰ هزار نفر جمعیت دارای بیشترین رشد حاشیه‌نشینی در کشور است که این امر باعث بروز مشکلات و ناهنجاری‌هایی برای شهر زاهدان شده است و با توجه به حضور ۲۰۰ هزار نفر تبعه خارجی در این شهر و کمک نکردن سازمان‌ها و نهادها، هزینه‌های زیادی بر دوش مردم زاهدان تحمیل می‌شود.

حاشیه‌نشینی در خرم آباد به معضلی بزرگ تبدیل شده است. مدیر کل دادگستری استان لرستان با اشاره به مشکل حاشیه‌نشینی و آلونک‌سازی در برخی مناطق خرم آباد، گفت: این مناطق در این شهرستان به مرکز توزیع مواد مخدر و به معضلی بزرگ تبدیل شده است.