خوش هیکلی تا حد مرگ

آنورکسیا یا بی اشتهایی عصبی

آگهی‌های روزنامه‌ها را که ورق بزنی، در لابه‌لای صفحات آن به تبلیغات ریز و درشتی برخورد می‌کنی که نویدبخش رسیدن به سایز دلخواه با روش‌های مختلف هستند

آگهی‌هایی که علاوه بر تشویق مردم به پرداخت پول‌‌های نه چندان اندک در این راه به نوعی موجب ترویج و تبلیغ لاغری می‌شوند. استفاده از رژیم‌های مختلف، استفاده از دستگاه‌ها و وسایل گوناگون ورزشی و غیرورزشی، کوچک کردن معده، جراحی همه و همه از راه‌های مختلفی هستند که هر روزه تعداد بسیاری از مردم با توجه به توان مالی خود به آنها فکر می‌کنند و البته خیلی‌ها دل به دریا زده و آنها را امتحان می‌کنند.

اینکه کدام یک از این ده‌ها روش موجود در جهت لاغری و کاهش سایز مفید است و کدام مضر و چرا، مقوله‌ای است که ما در اینجا قصد پرداختن به آن را نداریم اما همه داستان لاغری به همین‌جا ختم نمی‌شود. گاهی برخی از افراد که در ابتدا با مشکل اضافه وزن روبه‌رو هستند بعد از رعایت رژیم‌های لاغری و رسیدن به وزن طبیعی باز هم از اندام خود ناراضی بوده و همچنان رژیم کاهش وزن خود را ادامه می‌دهند. این افراد نسبت به وضعیت ظاهری بدن خود بسیار حساس هستند و حتی وقتی که بسیار لاغر و نحیف می‌شوند هم باز خود را چاق تصور می‌کنند. تصویر ذهنی این افراد از خودشان با واقعیت فاصله زیادی دارد.

آنورکسیا یا همان بی‌اشتهایی عصبی یک ناهنجاری روانی با مشخصه ناسازگاری و رویگردانی از غذاست. این بیماری در سال ۱۸۷۴ به نام آنورکسیا نامگذاری و علائم آن توصیف شد. در این اختلال فرد علی‌رغم گرسنگی، هیچ رغبتی به خوردن غذا ندارد. این ناهنجاری معمولا در نوجوانان و زنان دیده می‌شود البته در سال‌های اخیر با افزایش تب لاغری در همه اقشار جوامع شاهد افزایش شیوع آن حتی در آقایان هم هستیم. این روزها افراد زیادی حتی با داشتن وزن مناسب باز هم از ترس چاقی به رژیم‌های لاغری رو می‌آورند و از غذاخوردن اجتناب می‌کنند.

این اختلال تقریباً یک درصد نوجوانان و عمدتاً دخترها را گرفتار می‌کند، میزان ابتلای زنان ۲۵-۱۵ ساله به بی‌اشتهایی عصبی حدود یک در ۱۰۰ نفر است.

اعتماد به نفس این بیماران پایین است. آنها به اظهار نظر دیگران به‌ویژه در مورد اندام و وزنشان خیلی اهمیت می‌دهند. مبتلایان به آنورکسیا بعد از مدتی و با پیشرفت بیماری تحریک‌پذیر و لجباز می‌شوند. کاهش وزن برای آنها به منزله نور امیدی برای رسیدن به آرامش محسوب می‌شود. هرگونه افزایش وزن موجب دلهره و اضطراب شدید آنها می‌شود و از دست دادن وزن این اضطراب را فرو می‌نشاند.باید توجه داشت که بی‌اشتهایی عصبی با اختلالات تغذیه‌ای که به موجب آنها فرد شدیدا لاغر می‌شود متفاوت است.

در این عارضه، بیمار علاوه بر اینکه دریافت انرژی را اغلب به کمتر از ۶۰۰ کیلوکالری در روز می‌رساند، از طریق استحمام بیش از حد، ورزش اضافی، استفراغ عمدی، استفاده از مسهل‌ها و ملین‌ها، دفع را افزایش می‌دهد و وزن خود را کم می‌کند. انرژی‌ این افراد‌ برخلاف‌ تحلیل‌‌رفتن‌ بدن در حد مناسب است. کاهش حداقل ۱۵ درصدی وزن بدن از دیگر فاکتورهای این بیماری است. مبتلایان به آنورکسیا معمولا تمایل زیادی به ورزش‌های شدید دارند. این افراد همچنین تحمل سرما را ندارند.

● پیشگیری‌ از بی‌اشتهایی

هر فردی که تمایل دارد خود را در مقابل این بیماری و عوارض ناشی از آن ایمن کند باید با مشکلات‌ شخصی‌ به‌طور منطقی‌ برخورد کند. افراد باید سعی کنند با کمک‌ مشاوران‌، درمانگران‌، خانواده‌ و دوستان مشکلات‌ را برطرف‌ کنند و در صورت حل نشدن مشکل با آنها کنار بیایند.در صورتی‌ که‌ بیمار خود به‌ وجود اختلال‌ عاطفی‌ واقف‌ شود، برای جلوگیری از بروز بی‌اشتهایی عصبی باید به‌سرعت کمک‌ بخواهد و همکاری‌ خوبی‌ در طی‌ درمان‌ داشته‌ باشد تا بتواند ظرف مدت زمانی کوتاه این عارضه را درمان کند، چون عدم‌ درمان با این‌ وضعیت‌ می‌‌تواند باعث‌ ناتوانی‌ دائم‌ یا حتی‌ مرگ‌ شود. در صورتی که علی‌رغم گرسنگی میلی به غذاخوردن ندارید و این احساس مدتی است در شما وجود دارد باید نگران باشید چون ممکن است به بی‌اشتهایی عصبی مبتلا شده باشید.

معمولا افرادی که سابقه اضافه وزن دارند، افرادی که مدام با فشارهای اجتماعی برای لاغربودن مواجه هستند (مانند هنرمندان)، افرادی که بیش از حد از دوستانشان تاثیر می‌گیرند، افراد خشک و مقرراتی و همچنین افراد سختکوش و کمال طلب و محافظه‌کار بیشتر در معرض ابتلا به آنورکسیا قرار دارند. این بیماری در خانواده‌های طبقه متوسط و نیمه مرفه که والدینشان به وضعیت ظاهر آنها اهمیت می‌دهند نیز بیشتر دیده می‌شود.

این گرسنگی اجباری کم‌کم عوارض جدی را برای مبتلایان به همراه خواهد داشت که از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد؛ سوء‌تغذیه، پوکی استخوان، اختلال در میزان آب و الکترولیت‌ها، بی‌نظمی و کاهش ضربان قلب، یبوست، کم‌خونی، ریزش مو یا نرم و ظریف‌شدن بیش از حد مو، خشن شدن پوست، رویش موی کرک مانند در صورت و تنه، بیقراری و فعالیت بیش از حد، افسردگی و انزوای اجتماعی، اختلالات مغزی، اِدِم (ورم)، کاهش غیرطبیعی درجه حرارت بدن، کاهش فشارخون، سنگ کلیه، کاهش فیلتراسیون گلومرولی و حتی خودکشی. بیماران‌ مبتلا به بی‌اشتهایی‌ عصبی‌ به میزان زیادی دست‌ به‌ خودکشی‌ می‌‌زنند، زیرا عزت‌نفس‌‌شان‌ پایین‌ است‌. درمان بی‌اشتهایی‌ ممکن‌ است‌ چندین‌ سال‌ ادامه‌ یابد. در این میان باید توجه داشت که عود کردن بیماری بسیار‌ شایع‌ است‌، به‌ خصوص‌ زمانی‌ که‌ فرد تحت‌ استرس‌ شدید قرار بگیرد.از متخصص کمک بگیرید.

بی‌اشتهایی عصبی معمولاً به درمان خانگی جواب نمی‌دهد و حتما باید از متخصص کمک گرفت. در موارد زیادی افراد مبتلا به آنورکسیا باید در بیمارستان بستری شوند. معالجه این اختلال مشکل است و نیاز به درمان شدید روان‌شناختی و تغذیه‌ای دارد. گاهی ممکن است تغذیه اجباری از طریق تزریق درون سیاهرگی یا لوله معدی لازم شود.

کتایون ضیایی