نبض مرگ در رژیم های لاغری می زند

معضل چاقی در عصر ماشین, افراد را به روش های خطرناک برای لاغر شدن سوق داده است

وسوسه تغییر وزن سریع، وسوسه دائمی و آرزوی رویایی بسیاری از افراد چاق یا بیش از حد لاغر است.

بیزینس و تجارت در عرصه کاهش یا افزایش وزن خیلی وقت است که از نگاه سالم و پزشکی، به فعالیتی اقتصادی و سرشار از درآمد تبدیل شده: فقط کافی است درنگی کنید بر تبلیغاتی که هر کالا و موضوع با ربط و بیربطی را به وسیله‌ای برای چاقی لاغرها و لاغری چاق‌ها مرتبط می‌کند تا جیب خیلی از افراد ناآگاه و بیهوش شده را خالی کند یا کافیست یک بار سر و کارتان به سالن‌های ورزشی اجاره شده برای درمان گروهی تعداد بی‌شماری آدم چاق و لاغر (توأمان!) بیفتد و به صحبت‌های «نماینده آقای دکتر» گوش فرا دهید و همزمان نیز نیم نگاهی به افراد ساده‌دل مخاطب اندازید و از خود بپرسید همین الان، آقای دکتری که وقت حضوری چند دقیقه‌ای را هم در این سالن نداشته در حال شمارش چه مقدار اسکناس و تراول و چک است.

● طبل «سریع» تبلیغات

قرص گیاهی، داروی چاق‌کننده، چای لاغری، کفش‌ کاهنده وزن، حلقه‌گذاری معده، بادکش‌درمانی، ساکشن چربی و... هزار و یک راه و روش معروف و نامعروف دیگر روزی نیست که در انواع و اقسام رسانه‌ها بویژه از طریق کانال‌های ماهواره‌ای مارک «سریع» نخورد و کسانی را که از اضافه وزن و چاقی یا سوء‌تغذیه و لاغری به ستوه آمده‌اند، بخصوص چاق‌هایی را که در تب و تاب باربی شدن سریع و خوشگلازیسیون خود در مدتی کوتاهند، به سوی خود سوق ندهد. از همین روست که برخی گوششان با شنیدن این جملات به سرعت تیز می‌شود: «لاغری سریع و ارزان با کاربرد آسان و بدون دردسر برای تمامی اقشار»، «لاغری واقعی و ماندگار با...»، «...مصرف کنید تا به سرعت چاق شوید»، «دستگاه... بدون عوارض، سریع، راحت، ارزان»، «اگر می‌خواهید بسرعت لاغر شوید، قرص... برای شما ساخته شده»، «...معجزه می‌کند»! اما واقعا معجزه هر کدام از این روش‌های سریع چاقی یا لاغری چیست که مدام «این شوید و آن شوید» را تکرار می‌کنند و چه فواید یا مضراتی دارند؟

● لرزه بر سلامت اندام

ویبره‌ها، ماساژورها و لرزاننده‌ها اگر کاری کنند، جابه‌جا کردن توده چربی از قسمتی به قسمت دیگر بدن است! آیا جابه‌جا شدن یعنی کم شدن چربی؟ متأسفانه آنها که برای کاهش وزن، مدهوش لرزاننده‌ها می‌شوند این سوال ساده را از خود نمی‌پرسند!

چربی باید از راه متابولیسم و سوخت و ساز بدن مصرف و اصطلاحا سوخته شود در غیر این صورت از راه دیگری دفع یا خارج نمی‌شود مگر با جراحی (که درباره آن نیز خواهیم نوشت). اغلب دستگاه‌های ویبره و لرزاننده صرف‌نظر از جابه‌جا کردن چربی، بسته به نوعشان با ایجاد کبودی‌های درونی و خونریزی مویرگ‌ها در بافت‌های زیرجلدی سلامت انسان را نیز در جاهایی خارج از دید خود او به خطر می‌اندازند و دردسرهایی بیشتر فراهم می‌کنند. برخی از این ویبره‌ها برقی هستند و با ایجاد شوک باعث چروک و کوچکی سلول‌ها نیز می‌شوند. حتی گاه می‌توانند خطرناک‌تر باشند و سبب مرگ شوند زیرا احتمال دارد چربی جابه‌جا شده در اطراف قلب و کبد جمع شود و استفاده‌کننده از آن را اگرچه ظاهرا خوشگل‌تر کرده، بزودی نفسش را هم بند آورد!

● حذف چربی یا تقویت عضله؟

دستگاه‌های معروف به دوچرخه درجا نیز برخلاف تصور عام نه‌تنها چربی‌ها را از بین نمی‌برند بلکه باعث مقاوم شدن مواضع تجمع چربی بخصوص در اطراف ران، باسن، کمر و شکم می‌شود. درست است که فعالیت حاصل از دوچرخه مقداری از کالری موجود را می‌سوزاند، اما تمرکز فعالیت بر ناحیه خاص اطراف لگن، با هر چه بیشتر رکاب زدن، عضلات این ناحیه را سفت‌تر و مقاوم کرده، سبب بقا و حفظ بیشتر چربی می‌شوند. به بیان دیگر، به استناد گفته متخصصان، تلاش برای لاغری با استفاده از رکاب‌زدن روی دوچرخه‌های ثابت نه‌تنها منجر به لاغری یا حذف چربی از موضع موصوف نمی‌شود بلکه می‌توان گفت لاغری و کاهش وزن با آن خواب و خیالی بیش نیست!

● کمربندهای آبکش

شکم‌بندها، شلوارک‌ها، کمربندها، پوشاک و گن‌های لاغری هم طوری طراحی شده‌اند که با ایجاد گرما و حرارت، آب موجود در بافت‌های ناحیه زیر خود را تبخیر کرده، باعث کاهش حجم در موضع مذکور شوند. آنها در واقع به جای چربی، مقادیری از آب درون بافت را تحلیل می‌برند. آب نیاز بدن و بخش‌های گسترده‌ای از بافت‌ها و اعضای آن است. تصور کنید آب را از بافت‌های یک برگ سبز بگیرید، چه می‌شود؟ در خوشبینانه‌ترین حالت غیر از ایجاد آلرژی و حساسیت، صدمات پوستی، خارش و التهاب، سرخی، سوختگی، اگزما، تاول و... بخصوص آسیبی که از این طریق به بافت‌های درونی بدن می‌رسد، حجم ناحیه در معرض حرارت گن و البسه مشابه، مدتی بسیار کوتاه پس از کنار گذاشتن کمربند، شکم‌بند، گن یا هر بند و پوشش حرارتی دیگری بر اثر تلاش سیستم ایمنی بدن و ایجاد و حفظ تعادل​ به وضع قبلی بازمی‌گردد و هر بار که آب رفته دوباره به جوی بافت سرازیر شود، آش همان آش است، اما کاسه عوارضش به جا مانده است.

● معده مورچه در شکم غول

از دیگر روش‌های لاغری سریع که ممکن است ذهن هر فرد چاقی را برای مدتی درگیر کند کوچک کردن معده است که از قضا صحبت درباره انواع آن بیشتر است. کوچک کردن معده به طرق و تکنیک‌هایی متفاوت اعم از بالن‌گذاری، قرار دادن حلقه، دوختن و تقسیم معده، خارج کردن قسمت جذب‌کننده مواد غذایی از مسیر روده، جراحی بای‌پس، اسلیو و... صورت می‌گیرد تا فرد زودتر به احساس پرشدگی معده و سیری برسد.

در تئوری، چنین بیان می‌شود که چون مقدار ورود کالری کمتر از مقادیر پیش از عمل می‌شود، وزن کاهش می‌یابد، اما در عمل، نتایج آن متفاوت و حتی دارای عوارض خطرناک است. به همین دلیل جراحان دلسوز نیز معمولا روش‌های بیمارستانی سریع را به افراد دارای اضافه وزن یا حتی اندکی چاق توصیه نمی‌کنند و آنها را به پیروی از روش‌های رژیمی و اصلاح تغذیه تشویق می‌کنند. بنابراین دو گروه لباس عمل می‌پوشند: افراد گرفتار چاقی بسیار مفرط که سلامت و زندگی​شان با خطرات و بیماری‌های دیگری همراه شده و همان اشخاص گرفتار در تب و تاب باربی شدن یکروزه که به جای جراحان دلسوز سراغ جراحان پولدوست می‌روند و با زرنگی جراح، رضایت‌نامه به دست، مسئولیت عوارض و مشکلات را خود به عهده می‌گیرند!

دوختن و تقسیم معده به دو بخش مجزا یکی از تکنیک‌های مرسوم برای کوچک کردن معده است؛ قسمتی می‌شود منبع غذا و قسمتی دیگر کار ترشح آنزیم‌ها را انجام می‌دهد. گذاشتن حلقه از طریق لاپاراسکوپی و جلوگیری از انبساط معده نیز راه دیگر آن است. تکنیک دیگر حذف و برداشتن بخشی از روده است که در مسیر دستگاه گوارش مسئولیت جذب مواد غذایی را دارد. در شیوه جراحی اسلیو با بریدن بخشی از انحنای بزرگ معده این قسمت از بدن همانند لوله‌ای باریک می‌شود که نتیجه آن احساس سیری زودرس است. جراحی گاستریک بای‌پس سنگین‌تر و طولانی‌تر است و گاه تا شش ساعت طول می‌کشد. در این روش بخش فوقانی معده حفظ شده، بقیه معده بریده می‌شود؛ در انتها هم بخش باقیمانده معده را به روده متصل می‌کنند. افراد باردار، مبتلایان به کم‌کاری تیروئید و زخم معده یا زخم مری و کسانی که از التهاب لوله گوارش نیز رنج می‌برند شدیدا از انجام چنین عملی منع شده‌اند. از طریق بانداژ معده هم پروتزی در قسمتی خاص از معده قرار داده می‌شود تا تمایل به غذا خوردن در افراد چاق کاهش یابد. یک روش دیگر هم بتازگی مد شده که به پلیسه زدن معروف است. در این شیوه، معده را به شکل دامن پلیسه زنان تغییر می‌دهند و چون قسمت‌های چین‌خورده درون معده قرار می‌گیرد، فضای درونی تنگ شده، فرد مجبور به خوردن کمتر غذا می‌شود. به محض آن‌ که اندکی بیش از حد غذا وارد معده چین‌دار شود، درد معده شخص را وادار به دست کشیدن از خوردن می‌کند!

این روش‌ها در واقع نه‌تنها مانع گرسنگی نیستند، بلکه فقط سدی برای خوردن و رفع گرسنگی بدن هستند و بسیاری از این گونه جراحی‌ها مصائب متعدد و مشکلاتی جدی دارند. به عنوان مثال بالن‌گذاری یا گاستروپلاستی صرف‌نظر از ایجاد حالت‌های تهوع حین خوردن غذا سبب برگشت اسیده معده (ترشیدگی) هم می‌شود، روشی طویل‌المدت محسوب نمی‌شود و در همه افراد خواهان کوچک کردن معده هم جواب نمی‌دهد.

رینگ در روش حلقه‌گذاری ممکن است پس از مدتی معده را سوراخ کرده یا عفونی شود. در جراحی بای‌پس از آنجا که پس از عمل، جذب برخی املاح و ویتامین‌ها مثل D و B مختل می‌شود فرد بیمار باید تا آخر عمر به طور مداوم مصرف مولتی‌ویتامین‌ها و برخی رژیم‌های غذایی را ترک نکند. برخی مواقع آسیب‌هایی نیز طحال، روده و مری او را تهدید می‌کند. ایجاد زخم‌های مخاطره‌آمیز و خونریزی در محل اتصال روده باریک و معده، ابتلا به آمبولی ریه در افرادی با وزن‌های بسیار بالا (بویژه هنگامی که فرد از قبل به زخم اثنی‌عشر مبتلا بوده)، تداوم و تکرار حالت‌های اسهال، تهوع و استفراغ، دردهای شدید معده در روش پلیسه، گره خوردن بانداژ روی معده، نشت ترشحات گوارشی به درون شکم، جابه‌جایی و شل‌شدگی نوارها، پنومونی یا التهاب بافت ریه و... از دیگر عوارض و شکایت‌های کسانی است که تلاش آنها برای لاغری از راه کوچک کردن یا دستکاری معده و روده به دردسری تازه در زندگی آنها تبدیل شده است.

● استخراج معادن چربی

لیپوساکشن یا خارج کردن چربی‌ها از یک موضع خاص به وسیله دستگاه مکنده نیز خود روش‌ها و تکنیک‌هایی متفاوتی را شامل می‌شود. نوع ساده آن همان ایجاد سوراخ و کشیدن چربی با سوند و ساکشن است. روش دیگر معروف به اولتراسونیک است که هنگام جراحی، چربی را با موج گرما می‌شکنند و به وسیله مکنده از بدن خارج می‌کنند.

خطرات آمبولی و عفونت شدید، کاهش فشار خون، تداوم ریزش خونابه، ایجاد لختگی، تورم و کبودی ناحیه خروج چربی و... از عوارض آن است که برخی مواقع اگر زود درمان نشود به مرگ می‌انجامد.

● قرص‌های مخوف

عملکرد داروها متفاوت است. چه معروف به گیاهی، چه مشهور به لابراتواری یا طبی، فرقی ندارد. برخی باعث دفع بیشتر و سریع‌تر آب از بدن می‌شوند. کسی که هر روز روی ترازو قرار می‌گیرد، آشکارا سرعت کاهش وزن خود را مشاهده می‌کند و با خوشحالی به خوردن قرص مذکور ادامه می‌دهد! اما همان طور که دریافته‌اید، این آب مورد نیاز بدن است که دفع شده نه توده‌های انبوه چربی.

اولین نتایج با بیحالی و خستگی، سپس عفونی شدن کلیه‌ها و... رخ می‌دهد. برخی دیگر از قرص‌ها و داروها مسهلند و باعث تخلیه سریع مواد غذایی از دستگاه گوارش می‌شوند. تنبلی روده، آسیب‌های کبدی و... از نتایج ماندگار چنین قرص‌هایی حتی پس از قطع مصرف است. انواع ضداشتها هم وجود دارند که برخی اعتیادآورند؛ دستگاه گوارش پس از مصرف آنها مختل شده یا عملکردشان روی مغز سبب ایجاد افسردگی، بی‌خوابی، حساسیت، فشار خون، افزایش ضربان قلب، سردرد، احساس خشکی دهان و در موارد زیادی هم فراموشی می‌شود.

● جوالدوز طبی

برخی افراد هم گرفتار تبلیغات از نوع سوزنی آن می‌شوند. اثر طب سوزنی کاهش یا افزایش اشتهای موقت در دوره مداوای طبی است. به محض آن ‌که دوره درمان قطع شود، اشتها یا بی‌اشتهایی باز می‌گردد و وزن مجددا افزایش یا کاهش می‌یابد. از یک نگاه، طب سوزنی به سبب ایجاد سرخوردگی و تلقین عدم موفقیت برای روحیه اشخاص مضرتر است.

● لزوم افزایش آگاهی

به جای آن‌ که گرفتار تصمیمات احساسی و تبلیغات این و آن شوید و وقت و ذهن و پولتان به شیوه‌های پرضرر و پرخطر هدر رود، انرژی روزانه خود را حساب‌شده دریافت کنید، فعالیت بیشتری کنید، بدانید هیچ راه سریع و میانبری برای خلاصی از چاقی یا لاغری توام با سلامتی بدن نیست، پیش از هر کاری هم اطلاع و آگاهی خود را افزایش دهید تا فریب نخورید و سلامت یا زندگی خود را از دست ندهید.