فمینیسم خودمان

حتی اگر فمینیسم را سر تا پا فرآورده ای مادی و غربی بدانیم باز هم گریزی و گزیری از شناخت و توجه به آن نداریم زیرا فمینیسم, كه اینك بی تردید از حدّ و اندازه یك نگرش فراتر رفته و به گفتمان بدل شده است, بر آستانه خانه ما ایستاده و با اصرار, در می كوبد

حتی اگر فمینیسم را سر تا پا فرآورده‌ای مادی و غربی بدانیم باز هم گریزی و گزیری از شناخت و توجه به آن نداریم؛ زیرا فمینیسم، كه اینك بی‌تردید از حدّ و اندازه یك نگرش فراتر رفته و به گفتمان بدل شده است، بر آستانه خانه ما ایستاده و با اصرار، در می‌كوبد.

خطای بزرگی است كه درونه این گفتمان را محدود به مفاهیمی چون حقوق، اجتماع و اقتصاد بدانیم و چنان بپنداریم كه اوج نظریه فمینیستی، درخواست وضعیت‌هایی برابر برای زنان و مردان در این عرصه‌های سه گانه است.

ردّ و انكار فمینیسم و جلوه‌های آن، آن گاه كه مسبوق به سابقه‌ای در آگاهی منكران نباشد، ساده‌ترین و بی‌درد‌سر‌ترین راه پاسخگویی به آن است، و البته گرهی از كار فرو‌بسته نمی‌گشاید.

چنین ردّ و انكارهایی آن گاه كه با صداقت آمیخته نباشد و در عرصه‌ای وهمی و غرض آلود صورت بندد، تاثیری به مراتب ویرانگرتر خواهد داشت، گذشته از این كه نشان از بد‌سلیقگی و كوتاه بینی نیز خواهد بود.اما پذیرش ناآگاهانه نیز به همان اندازه، بلكه بیشتر، تاسف‌بار است.

چنین پذیرشی گاه در جلوه مُد و ادا و اصول‌های جهان سومی رخ می‌نماید و گاه نیز - اگرچه با گونه‌ای آگاهی نصفه نیمه همراه است - اما ره به جایی نمی‌برد؛ چرا كه اقتضائات بومی در آن نادیده گرفته می‌شود.

تلاش برای پاسخ گویی به پرسش‌های فمینیسم، فضایی را ایجاد خواهد كرد كه اصالت و توانمندی و روز‌آمدی اندیشه اسلامی و فقه شیعی در آن بی‌تردید ظهور خواهد كرد. پدید آمدن چنین فضایی از پاسخ گویی، بی‌تردید، بازنگری عالمانه، دیندارانه و روشنفكرانه در میراث ارجمند سنّت را در پی دارد. هم‌اینك در حوزه‌های علوم دینی شیعی بارقه‌هایی شگرف و امید آفرین برای گام زدن در این راه نرفته به چشم می‌خورد.

توجه به فمینیسم از سوی حوزه‌های خودی هرگز و هیچ‌گاه به معنای همداستانی با آن و تایید مطلق آن نیست، بلكه نشانگر این ایده است كه نقد و ابطال هر آنچه به عنوان فرآورده‌ای فرهنگی مطرح باشد، تنها با شناخت آن فرادست می‌آید و شناخت نیز آن گاه جلوه می‌كند كه «خود» را از میانه برداریم و در جستجوی «حقیقت» باشیم.

بی رعایت این آداب، چنان كه برخی تجربه‌ها نشان می‌دهد، در موضوعات روزآمد، گفتمان‌هایی بر كرسی خواهد نشست كه فقط قالب آنها اسلامی و دینی است، اما دورنمایه آنها هر لحظه در معرض اتهام ناكارآمدی و واپسگرایی است.

سید باقر میر عبداللهی