کارآفرینان و رشد اقتصاد

وقتی تخریب سازنده است

کارآفرین به شخصی گفته می‌شود که فکری جدید یا اختراعی در اختیار داشته و منابع کشور (زمین، کار و سرمایه) را با هم ترکیب می‌کند تا بتواند آن فکر و ایده را در بازار عرضه کند.

کارآفرینان ریسک بنگاه تولیدی را پذیرفته و ‌آن را مدیریت می‌کنند. آنها کیفیت محصولات و خدمات فعلی را بهتر ساخته یا محصولات جدیدی خلق می‌کنند. کارآفرینان مثل هر کس دیگری در برابر انگیزه‌ها از خود واکنش نشان می‌دهند. در اقتصاد بازار آزاد، یکی از قوی‌ترین انگیزه‌ها که کارآفرینان را به کوشش وامی‌دارد جلب رضایت مشتریان است، بنابراین کسب سود بیشتر است. کارآفرینان برای انجام فعالیت به محیط کسب‌‌و‌کاری نیاز دارند که پشتیبان مالکیت خصوصی و بازارهای آزاد باشد.

● کارآفرین به چه کسی می‌گوییم؟

هر کسی قهرمانان را دوست دارد؛ اشخاصی که ارزش‌های‌شان مورد احترام ما است و دستاوردهای‌شان را تحسین می‌کنیم. ما قدرشناس کسانی هستیم که برای خلق کالایی جدید زحمت می‌کشند و به عده زیادی از افراد جامعه فایده می‌رسانند. چنین شایستگی‌هایی اساس کارآفرینی است. کارآفرین کسی است که تاکید می‌کند «راهی بهتر وجود دارد و من آن را پیدا خواهم کرد.» کارآفرین بودن به معنای عهده‌دار حرکت در مسیری جدید است. کارآفرین گوش به زنگ استفاده از فرصت‌ها و پذیرش ریسک برای به چنگ آوردن فرصت‌ها است. کارآفرینی به معنای داشتن انرژی، بینش، خوش‌بینی و جرات و جسارت آزمودن هر چیز جدیدی است. کارآفرین کسی است که هم طرح و اندیشه و هم تمایل رساندن آن اندیشه به بازار را دارد. خلاقیت و ریسک‌پذیری دو عنصر اساسی کارآفرینی هستند.

● کارآفرینان منابع حیاتی اقتصاد هستند

همه اقتصادهای جهان چهار منبع اصلی تولید دارند: زمین، کار، سرمایه و کارآفرینی. زمین بیانگر منابع طبیعی مثل خاک، محصولات کشاورزی، جنگل و زمین اختصاص یافته به ساختمان است. کار بیانگر تلاش یدی و فکری کشاورز، حسابدار، راننده تاکسی، کفاش، کارگر خط مونتاژ و برنامه‌ریز کامپیوتر است که مهارت‌ها و تخصص‌هایی را برای ساخت محصولات تهیه می‌بینند یا خدماتی را در قبال دستمزد و حقوق عرضه می‌کنند. سرمایه بیانگر ساختمان‌ها، تجهیزات، سخت‌افزار، ابزارآلات و منابع مالی مورد نیاز برای تولید است. کارآفرینی بیانگر اندیشه، نوآوری، استعداد، مهارت‌های سازمانی و پذیرش ریسک است.

کارآفرینان دائما در مورد روش‌های جدید فکر می‌کنند، ماشین‌آلات جدید طراحی می‌کنند، فرآیندها را تکمیل کرده و کارگران را به گونه‌ای سازماندهی می‌کنند که برای نمونه شکلات‌های خوشمزه‌تری تولید کرده و در قفسه فروشگاه‌ها عرضه کنند. در اکثر موارد آنچه ما می‌بینیم محصول نهایی است؛ بنابراین کارآفرینی را بدیهی فرض می‌کنیم، اما کارآفرینان با ساختن آن چیزهایی که سایرین برایش ارزش قائل هستند نقشی حیاتی در بازار ایفا می‌کنند. آنها شبیه شمع در موتور خودرو هستند، اندیشه‌های جدید و کشفیاتی را مشتعل می‌سازند که اقتصاد را به جلو می‌برد. آنها در جست‌وجوی روش‌های جدیدی هستند تا محصولات، فرآیندها و خدمات موجود را بهتر سازند و محصولات کاملا جدیدی خلق کنند. آنها مایل به قبول ریسک هستند تا وضعیت را بهتر کنند.

کارآفرینان را می‌توان در هر جا که همه کار می‌کنند از راه‌اندازی یک رستوران تا ایجاد یک فناوری یا نوآوری جدید پیدا کرد. این مردم اغلب پول یا اعتبار و آبروی خود را به خطر می‌اندازند. برخی از آنها دوست دارند ثروتمند و مشهور شوند. سایرین در آرزوی این هستند که وضع خودشان، خانواده‌شان یا جامعه را بهتر کنند و برخی به دنبال ماجراجویی صرف هستند تا حد و مرز توانمندی‌های خود را به چالش کشند. هدف کارآفرین بدون ملاحظه انگیزه، بهتر کردن اوضاع است. در ۱۹۲۶، هنری فورد مخترع مدل خودرو تی گفت: «عجیب است که چگونه به محض موفقیت کالایی در بازار، شخصی پیدا می‌شود که فکر می‌کند آن کالا موفق‌تر می‌شد اگر به شکل متفاوت‌تری ساخته می‌شد.» ‌آن شخص همان کارآفرین است، کسی که در مورد آنچه احتمالا باید باشد، دیدگاه نویی دارد.

● کارآفرینان و تخریب سازنده

در سال ۱۸۹۹، رییس اداره ثبت اختراعات ایالات‌متحده آمریکا گفت همه چیزهایی که قرار بود اختراع شود دیگر اختراع شده است. او کاملا در اشتباه بود. عملا همه چیزهایی که امروز استفاده می‌کنیم در سال ۱۸۹۹ غیر قابل‌تصور بود - هواپیما، تلویزیون، تلفن بی‌سیم، اجاق مایکروویو، ویدئو و اینترنت. اکثر وسایل راحتی زندگی مدرن که امروزه بدیهی فرض می‌گیریم ۱۰۰ سال پیش وجود خارجی نداشتند.

پیشرفتی که با اندیشه‌های کارآفرینان جرقه می‌زند به سادگی اتفاق نمی‌افتد. باید حجم عظیمی کار و ریسک فراوانی وارد هر اندیشه جدید شود تا نهایتا راه خود را به بازار مصرف باز کند و اگرچه کارآفرینان با اندیشه‌های خود ثروت و فرصت خلق می‌کنند، آنها همیشه به خاطر آنچه برای پیشرفت اقتصاد انجام می‌دهند، مورد قدردانی قرار نمی‌گیرند. یک دلیل این است که کارآفرینان اوضاع را به شدت بر هم می‌زنند.

هنگامی که کارآفرینان گام‌های جسورانه‌ای بر می‌دارند و ارتباط با روش‌های آشنا را قطع می‌کنند، اغلب در پشت سر خود انبوهی از محصولات و فرآیندهای قدیمی و از مد افتاده باقی می‌گذارند. این نیرو را تخریب سازنده می‌نامند. برای مثال، دستگاه‌های تایپ دستی که سابق بر این مورد تقاضای فراوان بود و کار مفیدی انجام می‌دادند. اینک اما به ندرت می‌توان یک دستگاه تایپ دستی یا حتی برقی در ادارات و شرکت‌ها پیدا کرد. همان سرنوشت در انتظار هزاران محصول، فرآیند و خدمت دیگر است. فناوری جدید جایگزین فناوری قدیمی می‌شود و کارآفرین زمینه‌ساز تغییر و تحول است. اقتصاد سالم به اقتصادی می‌گویند که اجازه می‌دهد تا تخریب سازنده اتفاق بیفتد و در مجموع مردم بیشتری منتفع می‌شوند اگر چه گروهی نیز متضرر می‌شوند.

● کارآفرینان در بازار آزاد

نظام بازار آزاد - نظامی که در آن افراد و نه دولت‌ها تصمیم می‌گیرند چگونه بهترین استفاده را از منابع اقتصادی بکنند - یکی از بهترین محیط‌ها برای فعالیت را در اختیار کارآفرینان می‌گذارد. در بازار آزاد، توان کسب سود انگیزه قوی به کارآفرینان می‌دهد تا با اندیشه‌های جدید و بهتر وارد صحنه شوند.

سود علائم مهمی برای کارآفرینان ارسال می‌کند که آنها در مسیر درستی قرار دارند. کارآفرین با انجام کارهایی که مشتریان برای آنها ارزش قائل بوده و ترجیح می‌دهند پاداش دریافت می‌کند. سودها علامت مهمی هستند که نشان می‌دهند مردم نسبت به آنچه کارآفرین ارائه کرده واکنش مثبتی دارند. برعکس، زیان اقتصادی به کارآفرین می‌گوید محصول یا فکر وی نتوانسته است نظر مشتری را جلب کند. از این منظر بازار منتقدی بی‌رحم و خشن و قاضی توانا و قابل‌اطمینان است.

نظام بازار به کسانی که فرصت‌های شغلی ایجاد کرده و نوآوری می‌کنند پاداش می‌دهد. هنگامی که کارآفرین محصولات، فرآیندها و خدمات جدید را معرفی می‌کند و هنگامی که مشتریان با دلارهای پرداختی خود رای مثبت می‌دهند فرصت‌های بیشتری خلق می‌کنند. خطوط محصول یا خدمت جدید توسعه می‌یابد تا محصولات جدیدا معرفی شده ارتقای بیشتری یابند. برای مثال رایانه راه را برای اینترنت هموار کرد و اینترنت نیز به نوبه خود راه را برای موتورهای جست‌وجو و نرم‌افزاری هموار کرد تا در شبکه جهانی به جست‌وجو بپردازند و اینها نیز روش‌های جدیدی برای خرید و کسب اطلاعات ارزشمند ایجاد کردند. اقتصاد ثروتمند به اقتصادی می‌گوییم که انباشته از همکاری‌ها و کمک‌های عالی است و از این رهگذر فرصت‌های کارآفرینی خلق می‌کند.

محال است که از پیش بدانیم کدام ماجراجویی‌های کارآفرینی به توسعه اقتصادی بیشتری منجر می‌شود. به همین دلیل است که ریسک‌پذیری کارآفرینان بسیار اهمیت پیدا می‌کند. کارآفرینان باید به علائم سود و زیان بازار گوش دهند تا به آنها بگوید آیا در مسیر درست یا نادرستی برای جلب رضایت مشتری قرار گرفته‌اند. بازار به مشتریان اجازه می‌دهد تا قاضی سلیم و منطقی درباره مشارکت‌جویی کارآفرینان باشند.

بازار آزاد ضروری می‌کند که مردم در برابر اقدامات خود پاسخگو باشند. یک تصمیم خوب با سودهای بیشتر پاداش می‌گیرد؛ در حالی که یک تصمیم نادرست یا در زمان اشتباه به تحمل زیان می‌انجامد. برای هر تصمیمی که در بازار می‌گیریم چیزی را باید از دست بدهیم و مردم به زودی می‌آموزند که هیچ چیز رایگان نیست. حتی چیزهای خوب با هزینه همراه است. کارآفرینان کسانی هستند که مایل به قبول ریسک هستند به این امید که سودی به‌دست آورند. زیبایی بازار آزاد در این است که کارآفرینان در صورتی سود کسب می‌کنند که کاری را انجام دهند که سایر مردم ارزش قائلند.

● انگیزه‌های کارآفرینی

هر کشوری در جهان، کارآفرینانی دارد که خلاق بوده و مایل به پذیرش ریسک هستند؛ اما همه اقتصادها کارآفرینان خود را تشویق نمی‌کنند تا موفق به توسعه محصولات، اندیشه‌ها یا خدمات جدید شوند و آنها را به دست مشتری برسانند. یک نظام اقتصادی باید انگیزه‌هایی ارائه نماید که کارآفرینان را تشویق به ریسک آزمایش‌کردن چیزهای جدید بکند. مهم‌ترین انگیزه‌ها برای کارآفرینان حقوق مالکیت خصوصی و نظام بازار رقابتی؛ یعنی سنگ بناهای یک اقتصاد سالم و پررونق هستند.

▪ حقوق مالکیت: در نظام بازار آزاد یکی از نقش‌های اصلی دولت تضمین‌دادن به مردم در این باره است که آنها می‌توانند مالک چیزی باشند و می‌توانند در مورد چگونگی استفاده از اموال و اندیشه‌های خود تصمیم بگیرند. حقوق مالکیت خصوصی برای آزادی اقتصادی و خلاقیت ضروری است. برای مثال قوانین حق اختراع و حق تکثیر از صاحبان اندیشه‌ها و اختراعات حمایت می‌کند که سایرین اندیشه‌ها و اختراعاتشان را نخواهند دزدید. این نوع حمایت به کارآفرینان انگیزه می‌دهد تا چیزهای جدید خلق کنند چون اجازه بهره‌مندی از خلاقیت خود را دارند.

در نظامی که دولت یا برنامه‌ریز مرکزی مالک منابع کشور بوده و در مورد تخصیص منابع تصمیم می‌گیرند کارآفرینان از زحمات و موفقیت‌های خود سودی نمی‌برند؛ بنابراین آنها انگیزه کمتری دارند تا خلاق باشند. در اقتصاد بازار آزاد، کارآفرینان می‌توانند از دارایی و اندیشه‌های خود به شیوه‌هایی استفاده کنند که فکر می‌کنند از همه بهتر است و آنها می‌توانند از موفقیت‌های خود مستقیما به شکل سودها یا حقوق بیشتر بهره‌مند شوند.

▪ بازارهای رقابتی: اقتصاد بازار آزاد همچنین اجازه رقابت بین تولیدکنندگان کالا و خدمات را می‌دهد. رقابت انگیزه دیگری به کارآفرینان می‌دهد تا خلاق باشند. کارآفرینان در محیط‌هایی رشد و پیشرفت می‌کنند که برای موفقیت‌هایشان پاداش می‌گیرند و دائما مراقب گوشه و کنار هستند تا رقبایی جدید پیشروی نکرده و بازار را از آنها نگیرند. هنگامی که مشتریان انواع مختلف انتخاب‌ها در اختیار دارند، فشار بیشتری بر کارآفرینان وارد می‌شود تا دائما به دنبال یافتن روش‌های جدیدتر و بهتر انجام کارها باشند.

● وظیفه جامعه در برابر کارآفرینان

اگر می‌خواهیم به رشد اقتصادی بیشتر و در نتیجه سطح زندگی بالاتر برسیم، وجود کارآفرینان بسیار ضروری است؛ بنابراین قانونگذاران و سایر مقاماتی که سیاست‌های اقتصادی را تدوین می‌کنند باید حداکثر سعی خود را بنمایند تا نوآوری و ریسک‌پذیری کارآفرینان را تشویق کنند. حقوق مالکیت را از طریق قوانین ثبت اختراع، حق تکثیر و حقوق قراردادها احترام گذاشته و تضمین نمایند؛ رقابت را از طریق تجارت آزاد، مقررات‌زدایی و قوانین ضدانحصار تشویق کنند و فضای سالم کسب و کار اقتصادی را از طریق طرح‌های ضدتورمی بانک مرکزی به‌وجود آورند - اینها همگی نمونه‌هایی از سیاست‌هایی هستند که کارآفرینان را توانمند می‌سازد تا خلاق و ریسک‌پذیر باشند.

دستاوردها و موفقیت‌های کارآفرینان در دنیای مدرن به خاطر فضای آزادی فردی بوده است که در تاریخ بشر کمتر دیده شده است. جامعه‌ای که برای دستاورد کارآفرینی ارزشی قائل نشود شاهد افراد توانمند کمتری است که برای خلق ثروت تلاش می‌کنند. تاریخ مکرر در مکرر نشان داده است هر اقتصادی قدرشناس سودهای حاصله از کارآفرینان بوده است به شکوفایی و رونق رسیده است و اقتصادهایی که قوانین و مقرراتی وضع کرده‌اند تا سودها و پاداش‌های کارآفرینان را از چنگ آنها در آورند گرفتار اضمحلال و سقوط شده‌اند.

مترجم: جعفر خیرخواهان