چه کسی به این طرح رأی خواهد داد

ایران رتبه نخست تعطیلات دنیا را دارد و از این نظر هیچ کشوری یارای برابری با کشور ما را ندارد و بعد از ما بیشترین تعداد تعطیلات رسمی متعلق به ایرلند جنوبی است با ۱۲ روز تعطیلات رسمی که اختلافی فاحش در این زمینه با ایران دارد و کشور ما از این نظر ۱۳ روز با مقام دوم دنیا فاصله دارد

لابد شما هم آن لطیفه را که درباره میزان بالای تعطیلات رسمی و غیر رسمی در ایران شنیده اید . این لطیفه گرچه برای مزاح گفته شده است اما در بطن آن واقعیتی نهفته که حکایت از روزهای پر شمار تعطیل در این مملکت دارد . اگربپذیریم که هر سال ۵۲ جمعه دارد و با این حساب روزهای باقیمانده سال ۳۱۳ روز خواهد بود . به این رقم اضافه کنید ۵۰ روز تعطیلات تابستانی که شامل حال دانشجویان و دانش آموزان ( برای آنها این تعطیلات ۹۰ روز است ) می شود وبه این لیست معلمان و اساتید کشور را هم اضافه کنید. برای آنها روزهای باقیمانده از سال عبارت است از ۲۶۳ روز که اگر به آن علاوه کنیم ساعات خوابمان - با احتساب ۸ ساعت خواب در شبانه روز- تعداد روزهای مفید مان در سال می شود ۱۲۲ روز وروزهای باقیمانده عبارت خواهد بود از ۱۴۱روز. به این رقم اضافه کنید ۲۵ روز تعطیلات رسمی در کشور و روزهایی که دولت مجبور است به خاطر پشت سرهم قرار گرفتن برخی از همین تعطیلات رسمی به صورت متوالی روزهای کاری بین آنها را هم به اجبار تعطیل کند و حاصل چه می ماند؟

این موضوع به قدری از نظر اقتصادی و اجتماعی کشور را متضرر می سازد که حتی عالی ترین مقام اجرایی کشور یعنی مقام معظم رهبری هم به آن در نخستین روزهای سال ۱۳۸۲ واکنش نشان دادند و از مسؤولان مربوطه خواستند که فکری اساسی برای این موضوع بشود . هر بارنیز به دلایل مختلف معوق مانده است. نیز این بار مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی پیشقدم شده تا این تعطیلات را از ۲۵ روز به ۱۶ روز کاهش دهد .

●رتبه نخست تعطیلات دنیا

ایران رتبه نخست تعطیلات دنیا را دارد و از این نظر هیچ کشوری یارای برابری با کشور ما را ندارد و بعد از ما بیشترین تعداد تعطیلات رسمی متعلق به ایرلند جنوبی است با ۱۲ روز تعطیلات رسمی که اختلافی فاحش در این زمینه با ایران دارد و کشور ما از این نظر ۱۳ روز با مقام دوم دنیا فاصله دارد . در این باره «محمد رضا امیر حسن خانی» عضو کمیسیون اجتماعی مجلس می گوید : « ایران از لحاظ میزان تعطیلات رسمی در دنیا رتبه نخست را دارد و این امر صدمات جبران ناپذیری بر اقتصاد کشور وارد ساخته است.» همین امر سبب شد تا نمایندگان مجلس برای چندمین بار طرح کاهش تعطیلات رسمی کشور را در مهرماه سال جاری مطرح نمایند که البته چون گذشته قرار شد تا دو ماه پس از طرح موضوع ، اقدامات اجرایی آن انجام شود که همچون موارد گذشته در این باره خبر جدیدی نشد و موافقان و مخالفان طرح موفق به متقاعد کردن یکدیگر نشدند .

«حسن خانی» علت اصلی این موضوع را در فرهنگ وعادات مردم جامعه جست وجو می کند و می گوید : «پیچیدگی این موضوع باید با همفکری مجلس شورای اسلامی، دولت ونظرنخبگان اجتماعی سیاسی و اعتقادی و رهبران فکری حل شود.» با این همه هنوز میان جریانهای فکری و فرهنگی کشور توافقی در مورد روزهایی که باید از تعطیلات رسمی کشور حذف شوند ، بوجود نیامده است .

این در حالی است که در مهرماه سال جاری طرح یک فوریتی در خصوص کاهش تعطیلات رسمی کشور به صحن علنی مجلس رفت که نمایندگان مجلس شورای اسلامی به یک فوریت این طرح رأی ندادند و قرار شد این طرح به صورت عادی بررسی شود . در دفاع از این طرح همان روزها «سعید ابوطالب» یکی از طراحان طرح گفت :«در صورت تصویب طرح تعطیلات رسمی کشور، در هر حالت ۲۲ روز در سال تعطیلات خواهیم داشت و تقویم تمام مراکز رسمی آموزشی با تقویم کشور یکسان می شود.» وی معتقد بود که این طرح در واقع مکانیزمی تعریف کرده و قوه مجریه را داخل محدوده طرح برای تعطیل و یا لغو تعطیلی مختار کرده است.

●دقت در ایام انتخابی

نکته ای که نباید از آن غافل شد انتخاب روزهایی است که ارائه کنندگان این طرح برای کاهش تعطیلات رسمی در نظر گرفته بودند . دراین باره آیت الله هاشم هاشم زاده هریسی در گفت وگو با خبرنگار حقوقی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) اظهار داشت : مصوبه لغو تعطیلات روزهایی چون ولادت امام علی (ع)، شهادت امام جعفر صادق (ع) و شهادت امام رضا (ع) اکنون در حد نظر کارشناسی و پیشنهادی کمیسیون اجتماعی است و هنوز برای تصویب به صحن علنی مجلس نرفته است. اما واقعیت این است که در کشور تعطیلات بسیاری وجود دارد و برای کاستن میزان تعطیلات باید به روزهایی اشاره شود که مردم نسبت به آن حساسیت کمتری دارند.

هاشم زاده هریسی، با تأکید بر این که لغو تعطیلی روزهای ذکر شده از سوی مجلس، احساسات مذهبی شیعیان را برمی انگیزد، افزود: برخورد با این گونه مسائل برای جامعه شیعیان سنگین است و حذف این تعطیلات، حساسیت مردم را برمی انگیزد. وی، با تأکید بر اهمیت کاهش تعطیلات و به حداقل رساندن حساسیت مردم تصریح کرد: برای این امر باید از سوی رسانه ها و روزنامه ها توجیهی صورت گیرد تا در جامعه مشکلی ایجاد نشود.

هاشم زاده هریسی گفت: از جنبه فقهی کاهش این تعطیلات ایرادی ندارد و تعطیل کردن این روزها واجب نیست و کارکردن در این روزها حرام نیست اما جنبه احترام و حرمت این روزها مهم است. حساسیت روی این مسأله جنبه احترام را مهم می شمارد. وی خاطرنشان کرد: با درجه بندی و اولویت بندی در ایام تعطیل می توان نظرات کارشناسی برای کاهش تعطیلات ارائه داد و ایامی را مطرح کرد که حساسیت برای لغو تعطیلی آن کمتر است.

در این میان «قدرت الله ایمانی» عضو کمیسیون اصل نود مجلس درباره کاهش تعطیلات رسمی در کشور اعتقادی متفاوت با دیگران دارد او می گوید:« مشکل ادارات کشور کاهش یا افزایش تعطیلات نیست. ادارات از بوروکراسی و دیوان سالاری رنج می برند که باید با ایجاد فرهنگ کار، وجدان کاری و انضباط اداری آن را افزایش داد و انضباط هم نیازمند انقلاب اداری است. واین امر ممکن نیست مگر این که حقوق و مزایای کارکنان افزایش یابد و به وضع معیشت آنها رسیدگی و انگیزه کار برای آنها ایجاد شود. »

نماینده خرم آباد با بیان این که کم و زیاد کردن تعطیلات رسمی دردی را دوا نمی کند، تصریح می کند :« حذف تعطیلات که روزهای ملی و مذهبی ماست هیچ دلیل قانع کننده ای ندارد و روزهایی مثل ۱۲ فروردین و یا ۱۵ خرداد و شهادت امام رضا(ع) باید در اذهان باقی بماند و به سال های بعدی منتقل شود. »

جالب اینجاست که براساس نظرسنجی «ایسپا» درباره تعطیلات رسمی، ۷۴ درصد شهروندان تهرانی، میزان تعطیلات رسمی را در طول سال به ضرر اقتصاد کشور می دانند. ۱۹ درصد آن را بی تأثیر و ۵‎/۲ درصد هم به نفع اقتصاد کشور عنوان کرده اند. در ماجرای طرح تعدیل کاهش تعطیلات در مجلس شورای اسلامی که درمهرماه سال جاری در صحن علنی مجلس طرح شد هیأت دولت با طرح جمعی از نمایندگان مجلس برای تغییر تعطیلات رسمی کشور مخالفت کرد. همچنین سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور به عنوان نماینده دولت برای بیان دلایل مخالفت با این طرح در مجلس تعیین شد. طرح (تعیین تعطیلات رسمی کشور)از سوی ۲۸ نفر ازنمایندگان مجلس شورای اسلامی پیشنهاد شده و براساس آن تعطیلات رسمی کشور به جز روزهای جمعه در طول سال حداکثر ۲۲ روز خواهد بود.

طرح پیشنهادی مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی برای ساماندهی تعطیلات رسمی کشور آماده تقدیم به مجلس شد. براساس این طرح تعداد تعطیلات رسمی کشور از ۲۵ روز کنونی به ۱۶ روز کاملاً تعطیل و ۴ روز نیمه تعطیل تبدیل می شود. مطابق ماده ۲ طرح پیشنهادی مرکز پژوهش ها نیز تعطیلات رسمی کشور علاوه بر روزهای جمعه شامل مناسبت های زیر خواهد بود:

۴ روز نخست فروردین ماه (عیدنوروز)، ۱۴ خردادماه (سالروز ارتحال حضرت امام خمینی(ره))، ۲۲ بهمن ماه (سالروز پیروزی انقلاب اسلامی)، ۹ محرم (تاسوعای حسینی)، ۱۰ محرم (عاشورای حسینی)، ۲۰ صفر (اربعین حسینی)، ۲۸ صفر (وفات حضرت رسول اکرم(ص) و شهادت حضرت امام حسن(ع))، ۱۷ ربیع الاول (میلاد حضرت رسول اکرم(ص) و میلاد امام جعفر صادق(ع))، ۳ جمادی الثانی (شهادت حضرت زهرا(س))، ۱۳ رجب (ولادت حضرت علی(ع))، ۲۷ رجب (مبعث پیامبر گرامی اسلام(ص))، ۱۵ شعبان (ولادت حضرت ولی عصر(عج))، ۲۱ رمضان (شهادت حضرت علی(ع))، ۱ شوال (عید سعید فطر)، ۲۵ شوال (شهادت امام جعفر صادق(ع))، ۱۰ ذیحجه (عید سعید قربان)، ۱۸ ذیحجه (عید سعید غدیر خم).

براساس تبصره ذیل این ماده چهار روز از تعطیلات رسمی موضوع این ماده، نیمه تعطیل می باشند و هیأت وزیران موظف است روزهای نیمه تعطیل را تعیین و در تقویم تعطیلات رسمی سالانه کشور، موضوع ماده ۱ این قانون لحاظ نماید. بر مبنای تبصره (۲) ماده ۲ ساعات کار کارمندان و کارگران در روزهای نیمه تعطیل معادل یک دوم روزهای کاری است. مراکز آموزش رسمی اعم از مدارس، دانشگاه ها و دانشسراها نیز در روزهای نیمه تعطیل تا ساعت ۱۲ دایر هستند. تبصره (۳) این ماده نیز خاطرنشان می کند که آخرین روز ماه صفر، روز شهادت حضرت امام رضا(ع)، در استان خراسان رضوی تعطیل رسمی است. طبق ماده ۳ این طرح پیشنهادی، تعطیلات نوروزی مراکز آموزشی رسمی اعم از مدارس، دانشگاه ها و دانشسراها مطابق بند «الف» ماده ۲ این قانون است. در ماده ۴ گفته شده که کارگران و کارمندانی که به هر عنوان و به درخواست کارفرما در روزهای تعطیل رسمی کار می کنند، در مقابل عدم استفاده از تعطیل رسمی، با توافق کارفرما، از یک روز تعطیل جایگزین استفاده خواهند کرد. در تبصره ذیل ماده ۴ آمده است: «روز تعطیلی جایگزین موضوع این ماده، بدون توجه به مدت زمانی که کارگر یا کارمند در روز تعطیل رسمی کار کرده است، شامل یک روز کامل کاری است.» ماده ۵ این طرح متذکر شده است که چنانچه روزهای تعطیل رسمی موضوع ماده ۲ این قانون پس از انتقال از وسط هفته با آخر هفته بر یکدیگر منطبق شوند، اولین روز غیرتعطیل پس از آن تعطیل رسمی خواهد بود.

ماده ۶ نیز یادآور شده که چنانچه روزهای تعطیل رسمی موضوع ماده ۲ این قانون در ایام مرخصی استحقاقی کارگران و کارمندان واقع شود، روزهای مزبور از مرخصی استحقاقی آنان کسر نخواهد شد.

در ماده ۷ طرح پیشنهادی آمده است: کارفرمایان کارگاه ها، مؤسسات تولیدی، صنعتی، خدماتی و کشاورزی دولتی و غیردولتی مجازند؛ در صورت ضرورت و باتوافق کارگران و کارمندان اقدام به جابه جایی روزهای تعطیل رسمی کنند؛ مشروط بر آن که مجموع تعطیلات رسمی سالانه کارگران و کارمندان ثابت بماند و در آیین نامه اجرایی این ماده به پیشنهاد وزارت کار و امور اجتماعی به تصویب هیأت وزیران خواهد رسید. ماده ۸ این طرح به هیأت وزیران اجازه داده است، به منظور حذف رکود کاری در روزهای بین دو تعطیلی، تعطیلی رسمی را که در وسط هفته قرار می گیرند، به اول هفته منتقل کند. هم چنین طبق ماده ۹ هیأت وزیران با کسب نظر موافق رؤسای قوه مقننه و قوه قضاییه می تواند به مناسبت بروز بعضی حوادث و وقایع بسیار مهم در بعضی نقاط یا سراسر کشور تعطیل رسمی اعلام کند. مطابق تبصره (۱) این ماده کلیه مراجع قضایی و اجرایی در این گونه موارد مکلف شده اند برای حفظ حقوق مردم، اقدام های قضایی و اجرایی مقرر در روزی که تعطیل اعلام شده است را در وقت مناسب دیگری انجام دهند به شرط آنکه از یک ماه تجاوز نکند. هم چنین براساس تبصره (۲) همین ماده، هیأت وزیران مجاز است تدابیر لازم را برای ارائه خدمات ضروری توسط دستگاه های مربوط در روزهایی که تعطیل اعلام می کند اتخاذ و اعمال کند.

براساس گزارش دفتر مطالعات اقتصادی مرکز پژوهش ها هزینه دستمزد پرداختی به نیروی کار شاغل کشور به ازای روزهای تعطیل رسمی از ۲۵۵۰۰ میلیارد ریال در سال ۱۳۷۹ به ۶۱۰۵۶ میلیارد ریال در سال ۱۳۸۳ افزایش یافته و به عبارت دیگر حدود ۱۴۰ درصد رشد داشته است. براساس این گزارش در صورت کاهش پنج روز از تعطیلات رسمی کشور بیش از ۴۲۴۰ میلیارد ریال (براساس آمار سال ۱۳۸۳) از هزینه های دستمزدی که بابت روزهای تعطیل رسمی به اقتصاد کشور تحمیل می شود کاسته خواهد شد.

همچنین در تحقیقی که توسط مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی انجام شده است، تعداد تعطیلات ملی در ایران پنج روز محاسبه شده است که کمی نسبت به متوسط جهانی آن که۵‎/۱۷ روز است کمتر است. در مقابل تعطیلات مذهبی ایران ۱۵ روز است، در حالی که متوسط تعطیلات مذهبی در کشورهای دیگر معادل ۳‎/۲۶ روز است. تعطیلات حکومتی در ایران نیز ۵ روز است، در صورتی که متوسط جهانی این گروه از تعطیلات۳‎/۶۹ روز است.

معصومه وروانی