كلسترول را بهتر بشناسید

كلسترول یك ماده مومی شبیه به چربی است كه توسط كبد در بدن ساخته می شود این ماده بخشی از هر سلول بدن را تشكیل می دهد و اعمال بسیار حیاتی دارد بدن ما به چند دلیل به كلسترول نیازمند است كه عبارتند از حفظ دیواره های سلولی سالم ساختن هورمون ها مواد شیمیائی پیام رسان در بدن ساختن ویتامین D ساختن اسیدهای صفراوی كه به هضم چربی كمك می كنند

به گزارش بخش بهداشت سایت اینترنتی یاهو ، گاهی اوقات بدن بیش از حد نیاز كلسترول تولید می كند و این كلسترول زیادی وارد جریان خون می شود.سطوح بالای كلسترول در خون می تواند رگهای خونی را مسدود نماید و احتمال حملات قلبی را افزایش دهد.در شكل زیر چگونگی رسوب كلسترول در دیواره عروق نشان داده شده است:قسمت زرد رنگ مشخصه كلسترول رسوب كرده در دیواره رگ است كه در بیماری آرترواسكلروزیس در دیواره عروق مشاهده می شود.این حالت رسوب چربی و ایجاد پلاك در دیواره رگ ، نهایتا منجر به باریك شدن آن و اختلال در جریان خون می شود.با مصرف چربی های اشباع شده ، نوعی از چربی كه در غذاهای حیوانی از جمله گوشت و محصولات لبنی موجود است ، بدن كلسترول بسیار زیادی را تولید می كند.علاوه بر كلسترولی كه خود بدن می سازد ، درصد كمی از آن را هم از غذاها دریافت می كند.تنها غذاهی حیوانی مانند گوشت ، تخم مرغ ، و فرآورده های لبنی حاوی كلسترول هستند. غذاهای گیاهی مانند میوه ها ، سبزیجات و دانه ها كلسترول ندارند.

انواع مختلف كلسترول

- كلسترول لیپوپروتئین با دانسیته كم (LDL) نوع بد كلسترول است و احتمال بیشتری دارد كه موجب انسداد عروق و در نتیجه افزایش احتمال حمله قلبی شود.- كلسترول لیپوپروئتین با دانسیته بالا (HDL) كه نوع خوب كلسترول است و به خروج كلسترول بد از رگهای خونی كمك كرده احتمال حمله قلبی را كاهش می دهد.البته بخش اعظم كلسترول توسط كبد ساخته می شود ، و تنها درصد كمی از آن از طریق غذا وارد بدن می شود اما هر چه مصرف چربی اشباع شده بیشتر باشد بدن ما هم كلسترول بیشتری می سازد.بسیاری از افراد بدون مصرف دارو و تنها با رعایت رژیم غذائی مناسب و داشتن فعالیت بیشتر ، می توانند كلسترول خونشان را پایین نگه دارند.با توجه به اینكه تنها غذاهای حیوانی حاوی كلسترول هستند ، غذاهای گیاهی كه فاقد آنند می توانند جایگزین مناسبی باشند.

چربی های اشباع شده

این گروه از چربی ها بزرگترین عامل افزایش كلسترول نوع بد در خون محسوب می شوند.همانطور كه اشاره شد این نوع چربی در محصولات با منشا حیوانی از جمله كره ، پنیر ، شیر ، بستنی ، خامه و گوشت های چرب موجود است.البته در برخی روغن های گیاهی مانند روغن نارگیل ، روغن خرما ، و روغن هسته خرما نیز وجود دارد.لازم به ذكر است كه اكثر دیگر انواع روغن های گیاهی حاوی چربی اشباع نشده و سالم هستند.مصرف غذاهای حاوی چربی اشباع شده باعث افزایش كلسترول می شود كه نهایتا منجر به تنگ شدن دیواره عروق و انسداد آنها می گردد.نتیجه افزایش فشار خون و فشار وارده بر قلب برای حفظ جریان خون كافی در سراسر بدن است.رژیم غذائی پرچرب بدلیل میزان كالری زیاد احتمال چاقی را افزایش می دهد كه این خود دیگر فاكتور موثر در بیماری های قلبی است.

چربی های اشباع نشده

این نوع چربی ها در صورتی كه جایگزین چربی اشباع شده شوند ، كلسترول بد خون را كاهش می دهند.دونوع چربی اشباع نشده به اشكال مونو و پلی وجود دارند.اكثر روغن های گیاهی مایع (بجز روغن نارگیل و خرما) از نوع غیر اشباع هستند از انواع چربی های اشباع نشده مونو می توان به روغن زیتون و كانولا اشاره كرد.از انواع روغن های اشباع نشده نوع پلی ، روغن آفتاب گردان ، روغن ذرت ، و روغن سویا را می توان نام برد.اما باید توجه داشت چربی اشباع نشده با آنكه بر نوع اشباع شده ارجحیت دارد و در كاهش كلسترول بد خون موثر است ، به دلیل آنكه كه از كالری بالائی برخوردارند باید در مصرف آن نیز محدودیت قائل شد.

اسیدهای چرب ترنس

این نوع از چربی ها بهنگام جامد شدن روغن های گیاهی (همان فرآیند هیدروژناسیون) تشكیل می شوند و می توانند باعث افزایش كلسترول نوع بد و كاهش كلسترول نوع خوب شوند.این نوع اسیدهای چرب در غذاهی سرخ شده ، كالاهای غذائی آماده (مانند دونات ، بیسكوئیت و شیرینی های خشك ، كلوچه) غذاهای فرآیند شده ، و انواع مارگارین یافت می شود.

چربی های هیدروژنه

به روغن هائی كه جامد شده اند (مانند مارگارین و كره جامد) گفته می شود.از مصرف غذاهای تهیه شده با این روغن ها باید اجتناب كرد چرا كه حاوی مقادیر زیادی از اسیدهای چرب ترنس هستند كه با ایجاد بیماری های قلبی ارتباط دارند.به هنگام خرید مواد غذائی به برچسب آنها دقت كنید.واژه هیدروژنه یا اشباع شده بهم مرتبطند.زمانی كه هیدروژن به روغن آن اضافه گردد در واقع به چربی اشباع شده تبدیل می شود كه این همان معنای واژه هیدروژنه است.

چربی های نسبتا هیدروژنه

این اصطلاح به روغن هائی اطلاق می شود كه بخشی از آنها بصورت جامد در آمده است.از غذاهای تهیه شده با این نوع چربی نیز باید پرهیز نمود ، زیرا آنها هم حاوی سطوح بالائی از اسیدهای چرب ترنس هستند كه در ایجاد بیماری های قلبی نقش دارند.

روش های توصیه شده برای كاهش كلسترول

- برای كاهش كلسترول خون یك رژیم غذائی سالم كه شامل حداقل اسید های چرب اشباع شده و كلسترول باشد را دنبال كنید.پیروی از هرم مواد غذائی یا مشورت با یك متخصص تغذیه برای گرفتن یك دستورالعمل غذائی سالم ، نیز توصیه می شود.- وزن خود را در سطحی سالم و متعادل نگه دارید. اگر اضافه وزن دارید ، كاهش وزن می تواند میزان تری گلیسیرید شما راكم كند و سطح كلسترول خوب خونتان را بالا ببرد.- ورزش را د ربرنامه زندگی خود جای دهید البته اگر دچاار ناراحتی قلبی هستید ، پیش از آن با پزشك معالج خود این مورد را چك كنید.ورزش روزانه می تواند به بهبود وضعیت كلسترول خون با افزایش نوع خوب و كاهش نوع بد آن كمك كند.- غذاهای توصیه شده مفید در كاهش كلسترول را در رژیم غذایی خود بگنجانید.برای مثال محصولات جو و سویا نشان داده شده كه در كاهش كلسترول موثرند و بطور كلی مصرف غذاهی گیاهی كه فاقد كلسترول هستند در این مورد توصیه می شوند.- مصرف مواد غذائی حاوی فیبر به كاهش كلسترول كمك می كند.فیبر بویژه ازنوع قابل حل آن ، به لیپید هائی مانند كلسترول متصل شده و آن را به خارج از بدن دفع می نماید. این باعث كاهش غلظت لیپیدها در خون شده و احتمال بیماری های قلبی عروقی را نیز كاهش می دهد.

---