فرهنگ استفاده از اینترنت بخش دوم

طبق نظر کارشناسان ”تعداد مصرف کنندگان شبکهٔ اینترنت که در حال حاضر حدود ۷۷ میلیون نفر تخمین زده شده است, پیش بینی می شود که در پنج سال آینده به بیش از ۲۰ میلیون نفر افزایش پیدا کند که از این طریق روزانه تعداد بیشتری با استفاده از این ابزار پیشرفته با دنیای اطلاعات آشنا می شوند “

بخش دوم

نواندیش مدرس یکی از مؤسسات کامپیوتری در این زمینه می‌گوید: ”در حال حاضر در بسیاری از کشورها مردم به‌جای خرید حضوری از مراکز خرید، به خرید و فروش از طریق اینترنت روی آورده‌اند. یعنی تجارت الکترونیکی و یا به تعبیری خرید و فروش وسایل و سرویس‌ها از طریق شبکهٔ جهانی اینترنت. اما در کشور ما به دلایل مختلفی مانند نبود قوانین تجارت الکترونیک، عدم کارت‌های اعتباری مطمئن و با پشتوانه و نبود سیستم یکپارچهٔ بانکی هنوز این فن‌آوری جدید و تجارت الکترونیک رایج نشده است و بیشتر افرادی هم که با کامپیوتر و اینترنت آشنائی دارند به‌خصوص آنهائی که از سن و سال پائین‌تری برخوردار هستند دوست دارند کامپیوتر را فقط در حدّ برنامه‌های پیش‌ پا افتاده، بازی‌های کامپیوتری و گردش و توقف در سایت‌های بی‌ربط و بی‌هدف بدانند که به‌نظر من این وب‌گرد‌ها هیچ تفاوتی با ولگردهای خیابانی ندارند که قطعاً کار آنها بی‌حاصل خواهد بود. البته خوشبختانه تعداد بسیار زیادی از افراد متخصص، توانا و علاقه‌مند به کامپیوتر هم وجود دارند که در این زمینه مشغول به‌کار هستند و در تلاش هستند تا از طریق مطالعات و تحقیقات گسترده، ایده‌های جدید و نوئی را در زمینهٔ علوم کامپیوتری ارائه دهند که این خود جای خوشحالی است.“

اما گذشته از تمام مواردی که در زمینهٔ اینترنت و علوم کامپیوتری هر روز توسط متخصصان و صاحب‌نظران مطرح می‌شود یکی از پدیده‌های بسیار مهمی که امروزه در جامعهٔ ما نمود پیدا کرده ازدواج‌های اینترنتی است. وقتی به عقب برمی‌گردیم، می‌بینیم که زمانی در بین عده‌ای از جوانان ازدواج‌های تلفنی و خیابانی باب شده بود. چون تنها وسیله‌ٔ ارتباطی آنها، تلفن بود. اما امروزه با پیشرفت تکنولوژی و فن‌آوری و با پدید آمدن شبکهٔ اینترنت، ازدواج‌های تلفنی و خیابانی جای خود را به دوستی‌ها و ازدواج‌های اینترنتی داده است، به شکلی که بسیاری از دختران و پسران ساعت‌ها پشت کامپیوتر می‌نشینند و در اینترنت به چت کردن می‌پردازند. پس از مدتی که هم‌صحبت خود را از این طریق یافتند با یکدیگر قرار می‌گذارند تا هر شب در ساعت مشخصی روی خط اینترنت باشند. مدت‌ها به همین طریق می‌گذرد تا اینکه دیری نمی‌پاید که این ارتباط و دوستی به ازدواج ختم می‌شود. البته هیچ معلوم نیست که سرانجام آن چه می‌شود؟ در حقوق خانواده آمده است که ”ازدواج عقدی است که به موجب آن زن و مرد به‌منظور تشکیل خانواده و شرکت در زندگی مشترک باهم پیمان زناشوئی می‌بندند و اسلام نیز ازدواج را امری مقدس می‌داند و از آن به رأفت و مهربانی یاد کرده است.“ اما امروزه شاید کمتر به این امر توجه شود. زیرا به‌جای انتخاب درست و آگاهانه، شیوه‌های همسریابی اینترنتی مرسوم شده به شکلی که تشکیل خانواده بر جست‌وجو کردن در اینترنت و چت کردن استوار شده است نه بر همدلی و صمیمت و عواطف گرم انسانی.

دکتر مدنی روانشناس در این زمینه می‌گوید: ”انسان موجودی است که به‌صورت اجتماعی آفریده شده و اجتماعی شدن در آدمی مانند بسیاری از غرایز فطری دیگر نیاز به تماس داشتن با دنیای بیرون و راهنمائی و تربیت دارد. البته این بدان معنا نیست که برای برقراری ارتباط و کسب تجربه با توسل به تکنولوژی و دستاوردهای جدید و آگاهی، دانش و معیارهای درست و انسانی را نادیده گرفت. زیرا در یک ازدواج سالم بلوغ جنسی، عقلی، روانی و اجتماعی، شناخت نقاط ضعف و قوت، داشتن صداقت و تعهد نسبت به زندگی مشترک و نیز ایمان و تقویت از مهمترین فاکتورهای اساسی محسوب می‌شود. اما امروزه می‌بینیم که با این نوع انتخاب توجه چندانی به آنها نمی‌شود.“ دکتر مدنی بر این عقیده است که ”اینترنت به‌عنوان یک ابزار علمی و تخصصی سهم بسیار مهمی در پیشبرد علوم بشری دارد. اما متأسفانه امروزه شاهد هستیم که اغلب جوانان به‌وسیلهٔ اینترنت امکان صحبت کردن و گپ زدن با افرادی که هیچ‌گونه شناختی نسبت به آنها ندارند، برای خود فراهم کرده‌اند و در این میان هنگام چت کردن با فرد مقابل چون امکان ارتباط چهره به چهره برای آنها میسر نیست فقط می‌توانند یک چهرهٔ ساختگی و تصویر مجازی را از فرد مقابل در ذهن خود تصور کنند که حتی گاهی با اولین دیدار و قرار ملاقات از دیدن چهره‌های یکدیگر متعجب خواهند شد. البته در بیشتر مواقع حتی صحبت‌هائی که در حین چت کردن بین آنها رد و بدل شده است از واقعیت و صداقت فاصلهٔ زیادی دارد که این خود مشکلاتی را در ادامهٔ مسیر زندگی برای آنها ایجاد می‌کند.“

کارشناسان و متخصصان امور خانواده بر این باور هستند که ”اینترنت نه تنها نمی‌تواند جلوی بالا رفتن سن ازدواج جوانان را بگیرد بلکه هر روزه از تعداد ازدواج‌های آگاهانه و اطمینان خاطر خانواده‌ها به این شیوه کاسته خواهد شد که این معضل رفته‌رفته با پیچیدگی بیشتری همراه خواهد بود.“

خانم جوانی که به یکی از دادگاه‌های خانواده مراجعه کرده است در این باره می‌گوید: ”همیشه فکر می‌کردم می‌توانم همسر واقعی خود را از این طریق پیدا کنم اما نمی‌دانستم پس از مدت کوتاهی تازه به واقعیت‌های زندگی او پی می‌برم. زمان که ساعت‌ها باهم چت می‌کردیم و به گفت‌وگو می‌نشستیم همهٔ تصور من بر این بود که گفته‌های او صادقانه است اما بعد از این مدت متوجه شده‌ام که او نه تنها صداقت نداشته بلکه با رفتار و اعمال خود زندگی را برایم غیرممکن کرده است. در حالی که در آن دوران، فقط نقش بازی می‌کرده و با تکرار کلمات و اصطلاحات علمی خود را یک فرد روشنفکر و بااصالت نشان می‌داد.“

بدین‌ترتیب می‌بینیم که نوع کاربرد اینترنت در بعضی کشورهای جهان سوم و در حال توسعه مثل کشور ما به‌دلیل عدم استفادهٔ درست و مناسب، مشکلاتی را به همراه داشته است. به شکلی که حتی به‌دلیل عدم آگاهی و استفادهٔ بهینه و نیز همگانی شدن این شبکهٔ ارتباطی قبل از آنکه در جهت توسعه و پیشرفت به‌کار رود برای گذراندن وقت و پر کردن تنهائی افراد مورد استفاده قرار می‌گیرد. در حالی که اینترنت در کشورهای توسعه‌یافته و صنعتی به‌دلیل پیشرفت‌های قابل توجهی که در زمینهٔ علوم و صنایع مختلف ایجاد شده کاربرد فراوان و بسیار گسترده‌ای را پیدا کرده است.

استفاده از کنترل کیفیت کارخانجات، برنامه‌ریزی، انبارداری، عملیات بانکی، آمارگیری، کشاورزی، آموزش روبات‌ها، پست الکترونیکی، هوش مصنوعی، نگهداری سوابق مالی، امنیت کنترل پروژه‌ها، زمینه‌های فضائی، تجارت، آموزش و ... از جمله مواردی است که به‌وسیلهٔ کامپیوتر انجام می‌شود و اینترنت نیز جدا از یک وسیلهٔ ارتباطی، در مباحث علمی و تخصصی توانسته بعضی از مشکلات را در کمترین زمان حل و تا حدی در استفاده از وقت و انرژی صرفه‌جوئی کند. بسیاری از صاحب‌نظران بر این عقیده هستند که ”اینترنت توانسته است به‌عنوان یک وسیلهٔ ارتباطی سازنده، گوشه گوشهٔ دنیای امروز را از تمام داده‌ها و اطلاعات آنی سرشار و با قافلهٔ ارتباطات همراه کند اما از طرفی استفادهٔ نادرست از آن هم می‌تواند پیامدهای نامطلوب و مخرّبی همچون احساس پوچی، خستگی و پرخاشگری را برای عده‌ای از افراد به‌وجود آورد.“