هیچ شرکت نفتی منحصر به فرد نیست

«عبداله جمعه» مدیرعامل شركت نفتی آرامكو سعودی در سمینار ماهیانه انرژی آكسفورد در انگلیس گفت اختلال در بازار نفت كاملاً مشهود است وصنعت نفت به دنبال راهی برای حل این بحران است وی با بیان این که شرکت آرامکو سعودی نقش موثر و با اهمیتی دارد افزود این شرکت در پی آن است که میزان تولید خود را به 15 میلیون بشكه در روز برساند

«عبداله جمعه» تصریح كرد: وقتی كه از ما خواسته شود این مقدار نفت را تولید كنیم، توانایی تولید آن را داریم اما آرامكو نمی تواند تنها راه حل باشد، درست است كه سطح و اندازه این شركت با شركت های دیگر متفاوت است، اما هیچ شركت نفتی «منحصر به فرد» نیست.دریكصد سال گذشته، شركت ها و كشورها روش های مناسبی را برای كار كردن با یكدیگر به اسم «توسعه صنعت نفت» یافته اند. امروز هزینه تولید نفت خام در روسیه و در كشورهای خاورمیانه 2 دلار برای هر بشكه است و قیمت تمام شده نفت خام در بقیه نقاط جهان بیش از بشكه ای 12 دلار نیست، اما اكنون نفت خام بیش از 40 دلار در هر بشكه فروخته می شود. این مسئله واضح ترین اختلال است كه به علت سال ها محدودیت تولید اوپك ایجاد شده است، البته هیچ كس خواستار فقدان كامل كنترل بر بازار نیست.پیش از «اوپك» كشورهای تولید كننده بزرگ نفت نیز سعی می كردند برای جلوگیری از افت ناگهانی قیمت ها، (كه نتیجه عرضه نفت ارزان قیمت به بازارهای جهانی به دلیل ورشكستگی و یا كمبود درآمد بود) میزان تولید خود را كاهش دهند.در حال حاضراختلال در قیمت های قطعی نفت خام بیش از یك اغراق در روند بلند مدت صنعت نفت نیست، شرایط کنونی نیز از وضعیت اختلال ناگهانی در بازار و كاهش تولید نفت كه در سال 1973 و سال های 1979 و 1980 میلادی روی داد، مجزا نیست و چنانچه بخواهیم قیمت ها به همان حد 1980 (یعنی زمانی كه نفت خام های شیرین دریای شمال و آفریقا به 43 تا 45 دلار در هر بشكه رسید) برسد بایستی قیمت های کنونی تا دو برابرافزایش یابد، امروزه قیمت های بالای نفت سبب اختلال ناگهانی در اقتصاد نمی شود چراكه به آرامی اجازه می دهد تا اقتصاد خود را با آن هماهنگ سازد، افزایش بیشتر قیمت ها نیز احتمالا شوك ایجاد نمی كند بلكه ركود مختصری به دنبال خواهد داشت.اكنون روند قیمت ها سبب بروز اختلال پیچیده تری در بازار نفت می شود از جمله نفت خام سنگین و ترش نسبت به سال 1980 با تخفیف بیشتری ارایه می شود. در نوامبر سال 1980 نیز نفت خام سبك عرب نسبت به نفت خام شیرین حوزه آتلانتیك تنها چند دلار كمتر بود ولی بهای همین نفت خام در ماه اكتبر نسبت به نفت خام برنت بیش از 5 دلار برای هر بشكه كمتر است.درماه اكتبر اختلاف قیمت نفت خام سنگین عرب نسبت به نفت خام شیرین WTI در حد11 دلار و 30 سنت در هر بشكه است و در مجموع نشان می دهد كه اختلاف قیمت این دو نوع نفت خام در مدت زمان یكسال گذشته دو برابر شده است.درست به همین دلیل است كه در شرایط کنونی كاهش قیمت های نفت برای اوپك بسیار سخت شده است، بیشترین تولید نفت اوپك از نوع سنگین و ترش است و بیشتر برای تولید نفت كوره مناسب است تا فرآورده های میان تقطیر كم سولفور، بنزین و نفتا.به تازگی ״Thierry Desmarest״ مدیرعامل شركت نفتی «توتال» و ״lee Raymond״ مدیرعامل شركت نفتی «اکسون موبیل» از اعضای اوپك خواستند تا به شركت های بزرگ نفتی برای افزایش ظرفیت تولید اجازه فعالیت دهند. این گامی است كه در مسیر درست برداشته می شود، اما اگر بیشترشركت ها برای افزایش ظرفیت تولید نفت خام سنگین و ترش به سمت عربستان سعودی و كشورهای عضو اوپك حرکت کنند آنگاه رسیدن به هدف ثبات مشكل خواهد شد و بازار هم بدون توجه به این افزایش تولید، همچنان متلاطم خواهد ماند.در شرایطی كه اعضای اوپك مایل نیستند كه تنها نفت خام سبك شیرین تولید كنند، شركت های بزرگ نیز نمی توانند چنین تعهدی را بكنند. راه حل این است كه از صنعت تبدیل گاز به مایع (GTL) كه با ابداع یك الگوی موفق تجاری به نتیجه رسید نمونه برداری شود. قراردادهای GTL شامل توسعه میدان های گازی و احداث تاسیسات برای تولید و عرضه سوخت حمل و نقل با كیفیت بالا در بازار است. این الگو را قطر، كه یكی از كشورهای عضو اوپك است ابداع کرده است. در هر حال بازار نیاز به سوخت برای حمل و نقل دارد، خواه این منبع نفت باشد یا گاز. ادغام پروژه های نفت با مایعات گازی در كشورهای عضو اوپك، این اطمینان را به بازار می دهد كه نفت خام جدیدی ایجاد شده كه برای تولید فرآورده های نوین مناسب است.در حال حاضر ادغام طرح های بازار با ایجاد ظرفیت های جدید تولید نیز ضروری است زیرا اكنون صنعت به حداكثر ظرفیت تولید خود رسیده است و تنها با نوسان شدید در اختلاف قیمت ها، سود پالایشی و نرخ های حمل و نقل می توان بازار را در تعادلی ناپایدار حفظ كرد.درهرحال شركت های بزرگ چند ملیتی باید الگوی GTL را برگزیند و شركت های دولتی هم باید از تفكر «منحصر به فرد» بودن دست كشیده و در اندیشه توسعه باشند. «عبداله جمعه» رئیس آرامكومی گوید: یكی از عوامل مهم موفقیت در این شركت، دوراندیشی برای بلندمدت است، اما در یك دوره زمانی كوتاه در بخش نفت، باید ایجاد ظرفیت های جدید تولید را با طرح های نوین بازار ادغام كرد.

منبع: نشریه بازار جهانی نفت