اهمیت سفر شرودر به آنكارا در روابط آلمان و تركیه

سفر گرهارد شرودر صدر اعظم آلمان به آنكارا به عنوان رهبر یكی از مهمترین و بزرگترین كشورهای اتحادیه اروپا كه از عضویت تركیه در اتحادیه حمایت می كند و بزرگترین شریك تجاری آن است, اهمیت زیادی دارد

توجه به چند آمار اقتصادی، اهمیت روابط آلمان و تركیه و سفر شرودر به آنكارا را آشكار می‌سازد. حجم مبادلات بازرگانی تركیه و آلمان در سال ‪ ۲۰۰۴‬میلادی به بیش از ‪۱۹/۷‬ میلیارد یورو رسید كه ‪ ۱۱/۸‬میلیارد یورو آن را صادرات آلمان به تركیه و ‪ ۷/۹‬میلیارد یورو آن را صادرات تركیه به آلمان تشكیل می‌داد. سهم آلمان در صادرات تركیه برابر ‪ ۱۴‬درصد و در واردات این كشور برابر ‪ ۱۳‬درصد است و آلمان سالهاست عنوان بزرگترین شریك تجاری تركیه را حفظ كرده است. آلمان همچنین با اعزام سالانه بیش از سه میلیون گردشگر به تركیه كه امسال انتظار می‌رود این رقم به بیش از چهار میلیون گردشگر برسد و همچنین با میزبانی بیش از سه میلیون تبعه تركیه در خاك خود و سرمایه گذاریهای چند میلیارد یورویی در تركیه، جایگاه بسیار ویژه‌ای در سیاست خارجی تركیه یافته است. "گرهارد شرودر" به عنوان رهبر سومین قدرت اقتصادی جهان و یكی از موثرترین اعضای اتحادیه اروپا، در شرایطی به تركیه سفر می‌كند كه این كشور بعد از روی كار آمدن دولت اردوغان با اجرای اصلاحات بنیادین و تاریخی و عزمی جزم در روند همگرایی با اتحادیه اروپا توانست اتحادیه را به شروع مذاكرات عضویت در سوم اكتبر (‪ ۱۱‬مهر) سال جاری میلادی قانع سازد. از سوی دیگر تركیه با لحاظ تحولات داخلی در آلمان كه بنا به آخرین نظر سنجیها از افكار عمومی آن كشور، موقعیت ائتلاف سوسیال دمكراتها و سبزها رو به ضعف و ائتلاف محافظه كارها در آن كشور رو به تقویت است، سعی دارد در دوران اقتدار شرودر بیشترین بهره برداری را در روند همگرایی با اتحادیه اروپا داشته باشد. كارشناسان سیاسی در آنكارا می‌گویند سیاست خارجی شرودر در قبال تركیه هم با مخالفت تند محافظه كاران آن كشور روبه‌رو است و نتایج نظرسنجی‌های منظم اجرا شده در آن كشور هم حاكی از بی‌میلی افكار عمومی آلمان به بركشیدن تركیه به اتحادیه اروپا است. از این رو سفر شرودر به تركیه در آستانه برگزاری انتخابات در ایالت رن شمالی و ستفالیا در آن كشور از نظر سیاست داخلی آلمان را خطرناك، ولی گام جسورانه شرودر در پایداری او در دیدگاهایش در سیاست خارجی ارزیابی می‌كنند.این كارشناسان مهمترین دستور كار مذاكرات شرودر با اردوغان را روابط اقتصادی و بازرگانی دو جانبه، روند همگرایی تركیه با اتحادیه اروپا و مسائلی مانند كردها و ادعاهای قتل عام ارامنه و پیگیری اصلاحات و اجرایی شدن آن در تركیه پیش بینی می‌كنند. شرودر، در سفر خود به تركیه با "احمد نجدت سزر" رییس جمهوری تركیه، "بلند آرینچ" رییس مجلس، "عبدالله گل" معاون نخست وزیر و وزیر خارجه و "دنیز بایكال" رهبر حزب "جمهوریخواه خلق تركیه" دیدار و گفتگو خواهد كرد. مذاكرات هیاتهای رسمی به ریاست نخست وزیران دو كشور در آنكارا برگزار خواهد شد و انتظار می‌رود كه دو نخست وزیر در خاتمه این مذاكرات با برگزاری یك كنفرانس مطبوعاتی نتایج گفتگوها را تشریح كنند. شرودر، بعد از مذاكرات رسمی در آنكارا به استانبول رفته و در اولین كنگره اقتصادی آلمان - تركیه كه به مدت سه روز در آن شهر برگزار می‌شود، شركت خواهد كرد. در آن كنگره یك هزار و ‪ ۲۰۰‬تن از صاحبان و مدیران شركتهای بزرگ آلمان و تركیه مانند مرسدس بنز، زیمنس، دویچه بانك، مترو آ.گ شركت خواهند كرد. حضور ‪ ۶۰۰‬شركت بزرگ آلمانی در این كنگره كه سالانه درآمدی بیش از ‪۸۰۰‬ میلیارد یورو در سال دارند، فرصتی بسیار مهم برای تعامل و گفتگو بین بخشهای خصوصی دو طرف است تا آینده روابط اقتصادی را طراحی كنند. قرار است اردوغان و شرودر با هم در این كنگره حضور یابند. تعداد شركتهای آلمانی فعال در تركیه نیز كه در اوایل دهه ‪ ۸۰‬از ‪۲۵‬ شركت تجاوز نمی‌كرد، در سالهای بعد همسو با روند نزدیكی تركیه با اتحادیه اروپا و اقتصاد جهانی، رو به افزایش گذاشت و در سال ‪ ۲۰۰۴‬به یك هزار و ‪ ۳۸۰‬شركت رسید. سهم شركت‌های آلمانی در كل سرمایه‌گذاری خارجی در این كشور برابر ‪۱۲/۷۸‬ در صد است و از نظر تعداد شركتهای خارجی فعال در تركیه، آلمان در صدر جدول قرار دارد. شركت‌های آلمانی در تركیه در اغلب زمینه‌های صنایع تولیدی از قبیل خودرو و صنایع جنبی آن، صنایع برقی، فلزات، لاستیك، شیمیایی، غذایی، مخابرات، مالی، بازرگانی، ساختمان‌سازی و گردشگری فعالیت دارند. در این میان حدود ‪ ۱۱۰‬شركت تركیه نیز در آلمان فعالیت دارند كه حجم سرمایه‌گذاری آنها بالغ بر ‪ ۴/۴۱‬میلیارد دلار است. در این میان باید به فعالیت "مرسدس بنز" آلمان در تركیه با دو كارخانه كامیون و اتوبوس‌سازی اشاره كرد كه تركیه را سكوی صادرات كامیون و اتوبوس خود قرار داده است. همچنین شركت‌های "بوش"، زیمنس، هوخست و بایر آلمان نیز در تركیه فعال هستند. آلمان در امر توسعه تركیه نیز كمكهای اقتصادی خوبی در اختیار این كشور قرار داده است. بر اساس اطلاعاتی كه در سایت سفارت آلمان در آنكارا قید شده، تركیه طبق قراردادی كه در سال ‪ ۱۹۵۸‬میلادی با آلمان امضا كرده، تاكنون بیش از ‪۴/۳‬ میلیارد یورو برای سرمایه‌گذاریهای زیرساختی خود از آلمان كمك مالی دریافت كرده است. دو طرف بر اساس این قرارداد هر دو سال با انعقاد یك پروتكل همكاریهای مالی، برنامه همكاریهای فنی و اقتصادی را مشخص كرده و آلمان اعتباراتی را برای سرمایه گذاریهای زیرساختی در تركیه بویژه در جهت كمك به محرومیت زدایی در مناطق شرق و جنوب شرق این كشور تخصیص می‌دهد. بر اساس گزارش مركز پژوهشهای تركیه كه تركهای مقیم در آلمان تاسیس كرده‌اند، بیش از ‪ ۲/۵‬میلیون تن از اتباع تركیه در آلمان زندگی می‌كنند. این افراد عمدتا از فرزندان و نوادگان تركهایی هستند كه بعد از جنگ جهانی دوم برای مشاركت در بازسازی آلمان به آن كشور مهاجرت كرده‌اند. دولت آنكارا، سیاست تشویق ترك‌ها به جذب در جامعه سیاسی، اقتصادی و فرهنگی آلمان با حفظ هویت فرهنگی را دنبال كرده و سعی دارد از وجود این جامعه بزرگ در آلمان به عنوان یك پل ارتباطی بین دو كشور استفاده كند. آنكارا در این راه سعی داشته است از گرایشهای مذهبی و سیاسی آنان نیز در جهت مخالفت با سیاست‌های كلان خود جلوگیری كند. هر از چند گاهی فعالیت‌های سیاسی گروههای مختلف ترك و كرد در آلمان موجب بروز چالش‌ها و تنشهایی بین دو كشور شده است.البته باید گفت كه دولت آلمان نیز برای كنترل این جامعه به نوعی همكاریهایی با دولت آنكارا داشته است. در راستای سیاست‌هایی كه در سالهای اخیر در آلمان پی گرفته شده، سالانه حدود ‪ ۵۰‬هزار مورد ازدواج میان اتباع دو كشور در آلمان صورت می‌گیرد كه این افراد عمدتا در آلمان ساكن می‌شوند و در مقابل سالانه حدود ‪ ۴۰‬هزار ترك مقیم آلمان كه اكثرا بازنشسته‌شدگان هستند، به تركیه باز می‌گردند. حضور تركها در آلمان، تاثیرات اقتصادی فراوانی نیز برای تركیه دارد كه به عنوان نمونه می‌توان به انتقال ارز كارگران ترك شاغل در آن كشور كه میزان آن سالانه بیش از دو میلیارد دلار است، اشاره كرد. ترك‌ها در سالهای اخیر در سیاست داخلی آلمان نیز مشاركت می‌كنند بطوری كه بر اساس آمارهای سفارت آلمان در آنكارا، حدود ‪ ۴۰۰‬هزار انتخاب‌كننده ترك در آلمان بطور فعال در انتخابات محلی و فدرال شركت می‌كنند و در انتخابات سال ‪ ۲۰۰۲‬میلادی مجلس فدرال آلمان، دو ترك وارد این مجلس شدند. برخی از تركهایی كه زمانی به عنوان كارگر به آلمان رفته بودند، اكنون صاحب سرمایه و شغل مستقلی شده و سرمایه گذاریهایی در آن كشور كرده‌اند. بر اساس آمار مركز پژوهشهای تركیه در آلمان، تعداد موسسات صنعتی كوچك و متوسط تركیه كه در آلمان فعال هستند، افزون بر ‪ ۳۸‬هزار مورد است و حجم سرمایه‌گذاری این موسسات در آلمان افزون بر هشت میلیارد یورو می‌شود. "گرهارد شرودر" صدراعظم آلمان به دعوت رسمی "رجب طیب اردوغان" نخست وزیر تركیه، سه‌شنبه شب در راس یك هیات بلند پایه وارد آنكارا شد. این دومین سفر وی به تركیه بعداز روی كارآمدن دولت حزب "عدالت و توسعه" به رهبری اردوغان است. شرودر در اوایل اسفند ماه سال ‪ ۸۲‬نیز به تركیه سفر كرده بود.