فقط ریگی نیست

خبر تاثرانگیز شهادت سردار نورعلی شوشتری جانشین فرمانده نیروی زمینی سپاه و جمعی از فرماندهان سپاه پاسداران به ویژه سردار محمدزاده مایه تاسف و تالم همه ملت به ویژه نمایندگان مردم شد

خبر تاثرانگیز شهادت سردار نورعلی شوشتری جانشین فرمانده نیروی زمینی سپاه و جمعی از فرماندهان سپاه پاسداران به ویژه سردار محمدزاده مایه تاسف و تالم همه ملت به ویژه نمایندگان مردم شد. سردار شوشتری دارای روحیات اخلاقی و منش و شخصیت ویژه یی بود. ایشان مدتی را در آذربایجان غربی به عنوان فرمانده قرارگاه حمزه سیدالشهدا خدمت کرد و هنوز هم خاطره درایت ها، تدابیر شایسته و روحیات مردمی و تواضع فروشی ایشان در اذهان مردم این منطقه مانده است. ایشان فرمانده شایسته یی بود که در مسوولیت های مختلفی که برعهده می گرفت منشاء اثرات فوق العاده یی شد. حوادث تروریستی که مدتی است در بعضی از مناطق کشور و به شکل انتحاری صورت می گیرد و متاسفانه سیر صعودی به خود گرفته باید بیشتر مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد.

تحلیل حادثه تروریستی که در سیستان و بلوچستان اتفاق افتاد چندان دشوار نیست چرا که ریشه های مستقیم و غیرمستقیم حضور دشمن را به راحتی می توان در این حادثه دید و اگر با تامل و تانی بیشتر به این موضوع نگاه کنیم این اقدام تروریستی قطعاً در راستای پروژه یی است که سال هاست دشمن در کشور برای آن سرمایه گذاری می کند. این حوادث تروریستی را از چند منظر بررسی و تحلیل خواهم کرد؛

۱) یکی از بحث های جدی، بحث مدیریت اقوام در امنیت ملی است. به نظر می رسد ما در بحث مدیریت اقوام در حوزه های ملی باید بیشتر سرمایه گذاری و سلسله های این اختلافات قومی در مناطق مختلف کشور را به درستی شناسایی کنیم. بررسی ترورهایی که در برخی مناطق کردنشین و این روزها در منطقه سیستان و بلوچستان اتفاق افتاده است نشان دهنده یک نقشه ترسیم شده و سیستماتیک است. هدف، هدفی تبیین شده برای دشمن است که با استفاده از ابزارها و اضلاع مختلف به دنبال پیگیری و عملیاتی کردن نقشه یی است که در نهایت به جدایی اقوام از حوزه اشتراکات ملی و امنیت ملی منجر شود. بنابراین بررسی این پدیده بدون توجه به اتفاقات مشابه در سایر نقاط کشور امکان پذیر نیست.

۲) یک بحث دیگر بحث مسائل امنیتی است. شیوه یی که سردار شوشتری طی ماه های اخیر در حوزه سیستان و بلوچستان به کار برده بود، ارتباط بیشتر با مردم و برگزاری جلساتی با شیوخ و بزرگان اقوام بود. ایشان به درستی به این مساله پی برده بودند که تداوم کاهش فاصله میان حکومت و مردم ریشه بسیاری از ناامنی ها در منطقه را می خشکاند و دقیقاً در همین راستا یک برنامه فرهنگی، اجتماعی را شروع کرده بودند چرا که ایشان معتقد بودند تنها با ابزارهای نظامی نمی توان به جست وجوی ریشه های ناامنی در منطقه پرداخت و همین تحلیل بود که ایشان را وادار می کرد با گروه ها و اقشار مختلف مردمی و اجتماعی وارد ارتباط شود. حتی شهادت عده یی از سران عشایر و طوایف در این منطقه نشان دهنده آن بود که روش سردار شوشتری روش درستی بوده است و به همین خاطر هم در نهایت مورد کینه و بغض دشمن قرار گرفت و به درجه شهادت نائل شد.

۳) باید باور کنیم که کشور ما در یک منطقه فوق العاده استراتژیک و پرحادثه و ناامن قرار گرفته است و تقریباً تنها کشور منطقه است که این توانایی را دارد که با استفاده از ظرفیت های داخلی اش، در منطقه و بخش قابل توجهی از جهان هم منشا ء اثر باشد و این مساله برای برخی از کشورهای منطقه و فرامنطقه قابل پذیرش نیست و به همین علت هم به دنبال کاهش اقتدار جمهوری اسلامی ایران هستند و مایلند از طریق ایجاد بسترهای نارضایتی و توسعه زمینه های جدایی اقوام و وابستگان مذاهب و حتی جدایی حوزه های مختلف سیاسی، بتوانند پروژه خود را با موفقیت عملی کنند. از این جهت هوشیاری جدی مسوولان برای مقابله با این توطئه ها را می طلبد. چند سالی است که در منطقه سیستان و بلوچستان سرمایه گذاری های گسترده یی برای برقراری و حفظ امنیت صورت می گیرد که به عقیده من این سرمایه گذاری به تنهایی کافی نیست. ما باید به دنبال ایجاد امنیتی باشیم که در نهایت به توسعه اقتصادی منطقه و رفاه اهالی آن منجر شود.

از آنجا که مردم سیستان و بلوچستان طی سال های ستم شاهی دچار عقب ماندگی های زیادی شده اند، ما باید به دنبال کاهش و حذف ریشه های این عقب ماندگی باشیم. از این جهت امنیت در مناطقی مثل سیستان و بلوچستان به عنوان اصلی ترین عنصر و ضروری ترین بنیاد برای توسعه اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و... حائز اهمیت است.

بنابراین نقش نیروهای نظامی و انتظامی در منطقه صرفاً کارکرد امنیتی ندارد بلکه در یک افق طولانی مدت کارکردهای ویژه اقتصادی، فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و... را هم به دنبال خواهد داشت. بنابراین به نظر می رسد؛

الف) توجه ویژه به امنیت منطقه سیستان و بلوچستان به جز راهی که سردار شوشتری رفته است قابل پیگیری نیست و آن عبارت است از ایجاد زمینه همکاری گروه های متنفذ اجتماعی، مذهبی و فکری مردم و توسعه نظام مشارکتی در میان مردم

ب) سرمایه گذاری در مسائل امنیتی در مناطقی مثل سیستان و بلوچستان صرفاً به توسعه امنیت منجر نخواهد شد بلکه ایجاد توسعه امنیت پایدار در کنار توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی امکان پذیر است.

۴) از طرف دیگر وقوع چنین اتفاقاتی در برخی از مناطق سنی نشین نشان دهنده این است که بخشی از پروژه دشمن معطوف به ایجاد شکاف بین وابستگان به مذاهب مختلف است. تقریباً اکثر استان های نوار مرزی کشور، دارای جمعیت اهل سنت هستند که البته در بین آنها علاقه مندان به انقلاب اسلامی هم بسیار زیاد است. اما توسعه و تسری ناامنی ها و ترورها به این مناطق سنی نشین حکایت از نقشه حساب شده دشمن دارد که باید کارشناسان و مسوولان نظام حتماً به این مساله توجه کنند.

۵) برخورد با برخی از عوامل دست چندمی این حوادث تروریستی و ادامه پیدا کردن روند این ترورها نشان دهنده این است که این ترورها و حوادث به طور کامل ریشه کن نشده اند و وظیفه دستگاه های امنیتی، اطلاعاتی، انتظامی و حتی سیاسی است که نسبت به شناسایی اصلی ترین و بنیادی ترین عوامل اقدام کنند.

قطعاً بخشی از این عوامل خارج از افراد و گروه ها هستند و به ساختارهای اجتماعی برمی گردند. بنابراین اگر قرار است کار جامعی برای ریشه کن کردن این حوادث و اتفاقات صورت گیرد باید جدا از دستگیری عوامل اصلی به بررسی زمینه های ساختاری وقوع چنین اتفاقات و پدیده هایی پرداخت و در جهت رفع این عوامل ساختاری اقدام کرد.

۶) و در نهایت هر چند هنوز نمی توان گمانه زنی کرد که گروهک ریگی مسوول این ترورها باشد ولی به نظر می رسد محدود کردن چنین اتفاقاتی به گروهک ریگی ساده فرض کردن قضایا است و مساله پیچیده تر از آن است که به نظر می رسد. برخورد کامل با این وقایع و اتفاقات هم جز با مشارکت عمومی به ویژه مشارکت نخبگان اجتماعی، فرهنگی و سیاسی منطقه امکان پذیر نخواهد بود. آنها هم باید در کنار مسوولان نظام مسوولیت خود را در این شرایط فوق العاده سخت و دشوار ایفا کنند.

عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس