تماشاچیان نوبتی

درفرهنگ ملی ایران بسیاری از گفتارها و رفتارهایی که در زمان عدم حضور زنان عادی قلمداد می شود, در جمعی که زنان حاضر باشند با احتیاط و حتی خودداری افراد همراه می شود

علاقه زیاد زنان به دیدن مسابقات و نیز تاثیر حضور تماشاچیان زن در رعایت مسائل اخلاقی از سوی ورزشکاران و تماشاچیان و همچنین تاثیر دیدن رقابت های ورزشی در ایجاد شور و نشاط و روحیه بهتر در زنان، دلیل مناسبی برای سرمایه گذاری با هدف توسعه فرهنگ و ایجاد شرایط متناسب با ارزشهای جامعه اسلامی در ورزشگاه‌هاست. رییس سابق کمیته ملی المپیک طی پژوهشی درباره نگرش اقشار مختلف جامعه درباره حضور تماشاگران زن در میادین و رقابت های ورزشی مردان به این نتیجه رسیده که تماشای نوبتی مسابقات موجب دفاع از حقوق زنان خواهد شد. در قسمتی از این پژوهش آمده است: تحقیقات نشان می‌دهند جایگاه و شان زن، هم در فرهنگ و سنت ایرانی و هم در آموزه‌های دین مبین اسلام بسیار والاست.

درفرهنگ ملی ایران بسیاری از گفتارها و رفتارهایی که در زمان عدم حضور زنان عادی قلمداد می‌شود، در جمعی که زنان حاضر باشند با احتیاط و حتی خودداری افراد همراه می‌شود. حجب و حیای مردان در حضور زنان، ویژگی عرفی- ملی ایرانیان است که از آن می‌توان با عنوان شرم فرهنگی و ارزشی نام برد. حضور زنان در جایگاه تماشاچیان به احتمال بسیار مانع از بروز برخی رفتارها و گفتارهای غیر اخلاقی مردان خواهد شد.

اگر چه آزمایش این نظریه دشوار به نظر می‌رسد، گذشتن از آن نیز ساده نیست. متاسفانه امروزه در برخی از مسابقات به ویژه در فوتبال استفاده از کلمات بسیار زشت و ناسزاهای رکیک، عادی و معمولی شده است، به نحوی که گاهی چند هزار تماشاچی حتی برای مدتی بیش از چند دقیقه مستهجن‌ترین کلمات را به کار می‌برند. آیا این رفتار در حضور چند هزار خانم نیز تکرار خواهد شد؟ آیا اگر از قبل به تماشاچیان تذکر داده شود که خانواده‌ها و بانوان نیز حضور دارند باز هم با همین شدت به این رفتارهای ناپسند و غیراخلاقی ادامه داده خواهد شد؟

جداسازی محل استقرار زنان و مردان و یا تماشای نوبتی تماشاگران پشنهاداتی است که کاملا قابل بررسی و اجرای آزمایشی است. در کنار هم قرار دادن دو واژه «احقاق حق زنان» و«تماشای نوبتی» رویکرد ویژه‌ای را مطرح می کند که رنگ و بوی حقوقی دارد. در واقع زنان در پی یافتن راه حلی برای احقاق حق هستند و پاسخ دادن به این«مطالبه» را به مدیران لازم می‌دانند.

هم از نظر اجتماعی و هم از منظر منطق هزینه فایده، مدیران باید به این موضوع توجه جدی داشته باشند که با پاک کردن صورت مساله و به تاخیر انداختن موضوع، جامعه متضرر خواهد شد. چرا که نیمی از جامعه یعنی زنان با این احساس زندگی می‌کنند که عدم اجازه به آنان برای تماشای مسابقات مردان، دلیل دیگری از پایمال شدن حقوق زنان در ایران است و این احساس بی گمان، هزینه سنگینی را در پی دارد.

عدالت اجتماعی، عقل و منطق حکم می‌کند که زنان نباید تاوان خطای مردان را بپردازند، از این رو علاوه بر رشد فرهنگی و اجتماعی، وضع قوانین و مقررات نیز درحل مساله موثر خواهد بود اعلام اینکه تماشاچیان زن نیز درکنار مردان در ورزشگاه‌ها حضور خواهند داشت، اگر با اعلام قوانین و مقررات فرهنگی همراه شود و با خاطیان نیز برخورد جدی صورت پذیرد، موجب دفاع از حقوق زنان خواهد شد و رضایت آنان را به همراه خواهد داشت.

نتایج پژوهش انجام شده توسط دکتر رضا قراخانلو و فریده نیسیان در پژوهشکده تربیت بدنی و علوم ورزشی وزارت علوم تحقیقات و فناوری نشان می‌دهد که حضور تماشاگران زن در ورزشگاه و سالن‌های ورزشی در بسیاری از کشورها عادی تلقی می‌شود و از این نظر تفاوتی میان زن و مرد وجود ندارد. در جمهوری اسلامی ایران، ارزش های فرهنگی و اجتماعی ایجاب می کند که برای حضور زنان به عنوان تماشاچی مسابقات مردان، تعریف ویژه‌ای صورت گیرد تا این ارزش ها خدشه دار نشود و زنان هم بتوانند به حقوق خود دست یابند.

در این تحقیق، نگرش اقشار مختلف جامعه درباره حضور زنان تماشاچی در میدان‌های ورزشی مردان بررسی و مقایسه شده است. جامعه آماری تحقیق، زنان و مردان بالاتر از ۱۵ سال کشور از اقشار مختلف جامعه بودند از این عده، ۲۴۹۷ نفر حجم نمونه آماری را در دو گروه سنی ۳۰-۱۵ سال و ۳۰ سال به بالا تشکیل می‌دهند. برای انتخاب نمونه ابتدا حجم نمونه در هر استان متناسب با هم جمعیتی آن استان تعیین شد. سپس در هر استان نمونه ها به صورت تصادفی ساده انتخاب شدند.

یکی از مهم‌ترین دلایل عدم حضور اقشار مختلف به ویژه نخبگان و روحانیان در ورزشگاه‌ها به عنوان تماشاچی، علاوه بر پخش مسابقات از تلویزیون و دوری ورزشگاه ها از منزل، عدم رعایت مسائل اخلاقی از سوی برخی تماشاچیان و ورزشکاران مرد است. درعین حال بیشتر پاسخگویان اعتقاد دارند حضور زنان تماشاچی مردان را ملزم به رعایت اصول اخلاقی می کند.

بیشتر پاسخگویان انتظار دارند رسانه ها را در ایجاد زمینه مناسب و فرهنگ سازی برای رسیدن زنان به حقوق خود نقش موثری ایفا کنند. درصد زیادی از پاسخگویان، تعیین مکان مناسب و ویژه برای خانواده‌ها و زنان را مناسب می دانند. حتی تماشای نوبتی مسابقات نظر بسیاری از پاسخگویان را به خود جلب کرده است. با این همه، نگرانی از عدم رعایت اصول اخلاقی و رفتاری از سوی مردان در پاسخگویان به ویژه نخبگان و روحانیان وجود دارد و به همین لحاظ، زمان حاضر را برای حضور زنان تماشاچی مناسب نمی‌دانند و معتقدند تا هنگامی که این فرهنگ در ورزشگاه ‌ها ایجاد نشود، حضور تماشاچیان زن خود سبب بروز مشکلات بیشتری خواهد شد.