درباره سریال سازی در تلویزیون

صاحب نظرات ارتباطات یکی از کارکاردهای مهم رسانه ها به ویژه تلویزیون را سویه سرگرم کنندگی آن دانستنه اند و آنچه در تصور عموم مخاطبان نیز از این جعبه جادو وجود دارد ایجاد سرگرمی و لحضات مفرح است و چه بسا در میان آتیم های گوناگون تلویزیونی , فیلم و سریال به عنوان مهمترین مصداق این سرگرمی شناخته می شود و در کنار اخبار و برنامه های ورزشی طرفداران زیادی دارد

صاحب نظرات ارتباطات یکی از کارکاردهای مهم رسانه ها به ویژه تلویزیون را سویه سرگرم کنندگی آن دانستنه اند و آنچه در تصور عموم مخاطبان نیز از این جعبه جادو وجود دارد ایجاد سرگرمی و لحضات مفرح است و چه بسا در میان آتیم های گوناگون تلویزیونی ، فیلم و سریال به عنوان مهمترین مصداق این سرگرمی شناخته می شود و در کنار اخبار و برنامه های ورزشی طرفداران زیادی دارد. به عبارت بهتر اگر سه آیتم خبری ، ورزشی و سینمایی را به عنوان مهم ترین و مخاطب پذیرترین برنامه های تلویزیون بدانیم سهم فیلم و سریالها بیش از دو آتیم دیگر است چرا که اخبار و برنامه های ورزشی ، طیف زیادی از مخاطبان خانم را به پای سریالهای تلویزیون می نشینند را به همراه ندارد و از حیث می توان گفت فیلم و سریال هم از تعداد بیشتری مخاطب برخوردار است و هم از تنوع مخاطب. بنابراین " سریال سازی" به دلیل طیف وسیع و متنوع مخاطبانش و هم به خاطر تاثیری که می توان بر آنها بگذارد، جایگاه و اهمیت مضاعفی در تلویزیون دارد و توجه و سرمایه گذاری بیشتری را می طلبد.

در دو دهه اخیر متناسب با توسعه شبکه های تلویزونی و افزایش مطالبات مخاطبان از این رسانه ، شاهد ساخت و پخش انواع سریالهای تلویزونی بودیم که برخی از آنان جایگاه ویژه ای در میان مخاطبان پیدا کردند و در حافظه تصویری آنان تثبیت شدند. اگر نگاهی به سنت سریال سازی در دو دهه گذشته بیاندازیم می توانیم آنها را در یک طبقه بندی کلی به لحاظ مضمون به سه گروه عمده سریالهای تاریخی – مذهبی ، سریالهای خانوادگی و سریالهای مناسبتی تقسیم کنیم که آن نیز خود به لحاظ فرم و ساختارروایی به انواع مختلفی چون طنز ، ملودرام ، حماسی و.. قابل تقسیم است. جالب است که توسعه سریال سازی در این سالها در نوع پخش آنها نیز تنوع ایجاد کرده و آن را به ژانرهای مختلف بدل کرده است که پخش سه روز در هفته یا روزانه همچنین مجموعه های ۹۰ شبی از نتایج آن است . به این مساله باید اضافه شدن سوژه ها و مضامین جدید را هم اضافه کرد . موضوعاتی که در گذشته کمتر دست مایه سریال سازی قرار می گرفت مثل رحم اجاره ای یا دختران فراری. سنت سریال سازی در این فرایند تا جایی گسترش یافت که برنامه های اجتماعی و خانوادگی نیز سریالهای مخصوی خود را تولید کردند که مهمترین آن سریالهای برنامه خانواده است که در نیم روز پخش می شود. این جریان پر شتاب جنبه های دیگر هم داشت مثل تکرار پخش سریالها در روز بعد که در گذشته سابقه نداشته است.

در واقع سنت سریال سازی با خود خرده فرهنگهای نمایش را هم آورده و به مخاطب ، امکان و اختیار بیشتری در نحوه تماشای اثر داده است . یعنی ما شاهد تنوع و تعدد درمیزان تولید وشیوه پخش سریال به شکل توامان بوده ایم. جریان سریال سازی در تلویزویون به همین جا ختم نشد و طی سالهای اخیر بعد از پایان برخی مجموعه های پرطرفدار ، برنامه های نقد و بررسی آنها نیزتهیه می شود تا شناخت و درک بیشتری از سریال به مخاطبنش ارائه دهد بدین طریق سریال سازی های تلویزون علاوه بر اینکه مخاطبان را سرگرم کرد و به اوقات فراقت آنان غنای بیشتری بخشید به ارتقاء فرهنگ فیلم دیدن نیز کم کرد و بر درک سینمایی آن افزود هرچند نباید از آسیب های این مساله نیز غافل نبود که برخی از مجموعه های ضعیف و سخیف ، باعث دوری و قهر برخی از مخاطبان با تلویزیون شد یا دست کم سطح درک فیلم آنان را کاهش داد که این خود بحث مفصلی می طلبد و به مجالی بیشتر از این یاداشت نیازمند است .

سنت سریال سازی از سوی دیگر، منجر به رقابت حرفه ای میان شبکه های تلویزیونی شده که علاوه بر تهیه انواع برنامه های سینمایی مثل سینما یک ، سینما ۴ ، سینما گلخانه ، صد فیلم و ... سفارش و تولید سریالهای متعددی را نیز در کارنامه خود دارند تا در جذب مخاطب بیشتر از رقبای خود جا نمانند این رقابت اگر با شتاب زدگی همراه نباشد در نهایت به سود مخاطب است و او از فرصت های بیشتری برای انتخاب سریال مورد نظر خود برخوردار می شود.

علاوه بر تنوع سوژه های و فیلمنامه های متعدد برای مجموعه های تلویزیونی ، مناسبت ها نیز به عنوان یک دلیل و موضوعی جدید ، دستمایه سریال سازی در تلویزیون قرار گرفته است که مهمترین آنها سریالها و مجموعه های مناسبتی ویژه ماه رمضان ، ماه محرم و ایام نوروز است . درکنار این مناسبت ها ، سریالهای فصلی نیز به این مجموعه اضافه شده است که با توجه به کوتاه و بلندی شبانه روز ، فرم آن شکل می گیرد که مجموعه های طنز ۹۰ شبی نمونه ای از آنست. از هفته گذشته انواع سریالهای بهاری تلویزیون نیز روی آنتن رفته اند که از جمله می توان به همه فرزندان من ، فاکتور هشت و سایه تنهایی اشاره کرد که یکی به شکل هفتگی ، یکی به صورت روزانه و دیگری نیز یک شب در میان پخش می شوند. بدیهی است که با توجه به تقاضا و نیاز مخاطبان به سرگرمی و لذت بردن از برنامه های تلویزیون نمی توان مانع از تولید این مجموعه ها شد و با آن مخالفت کرد اما نکته مهمی که در این میان باید مورد توجه قرار بگیرد و از آن غفلت نشود پرهیز از شتاب زدگی در تولید این مجموعه هاست که گاهی دقت و کیفیت را به پای سرعت و کمیت ، قربانی می کند. تولید سریع و انبوه سریالهای تلویزیونی این خطر را هم در پی دارد که آثاری ضعیف و شتاب زده تولید شود که در نهایت دود آن به چشم خود سازمان برود چرا که این فرایند در طول زمان به ریزش و کاهش مخاطب منجر خواهد شد و فیلم یا سریال بدون مخاطب آنهم در مدیوم تلویزیون به معنای تلف کردن سرمایه مادی و انسانی است

توسط سیدرضاصائمی

http://ssaemi.blogfa.com