دانستنی هایی از ولاین آل محمد ص

شكی در این نیست كه در میان برخی از اخبار و احادیثی كه از طریق وحی و تنزیل به ما رسیده, بعضی از صفات خداوند به ائمهٔ طاهرین ع نسبت داده شده كه آنها از صفات ربوبیت است و در قلوب ضعفا از اهل دانش و دارندگان وسواس و مخالفین, ایجاد شبهه كرده چنان كه گروهی مرتبهٔ آل محمد ص را بالا برده و آنها را خدایان خود دانسته اند و جمعی معتقدند كه ایشان در صفات و افعال شریك های خدا می باشند و بعضی می گویند كه خدا كلیه امور خدایی خود را به آنها واگذار نموده, و این مستلزم آن است كه خدا خود را از خدایی عزل كرده باشد

●معیار شناخت حقیقی از ولایت اهل بیت(ع)

شكی در این نیست كه در میان برخی از اخبار و احادیثی كه از طریق وحی و تنزیل به ما رسیده، بعضی از صفات خداوند به ائمهٔ طاهرین(ع) نسبت داده شده كه آنها از صفات ربوبیت است و در قلوب ضعفا از اهل دانش و دارندگان وسواس و مخالفین، ایجاد شبهه كرده؛ چنان‌كه گروهی مرتبهٔ آل محمد(ص) را بالا برده و آنها را خدایان خود دانسته‌اند و جمعی معتقدند كه ایشان در صفات و افعال شریك‌های خدا می‌باشند و بعضی می‌گویند كه خدا كلیه امور خدایی خود را به آنها واگذار نموده، و این مستلزم آن است كه خدا خود را از خدایی عزل كرده باشد.

باید دانست كه اقوال این هر سه دسته باطل و اعتقادات آنها فاسد است و این‌ها از دین اسلام خارج و مستحق لعن و عذاب می‌باشند، زیرا ائمه(ع) بندگان مخلص و گرامی داشته شده‌ای هستند كه در گفتار خود بر خدا سبقت نگرفته، به امر او عمل كرده و از معتقدات این سه دسته بیزار می‌باشند.

اما دستهٔ چهارم، كسانی هستند كه به تفریط افتاده و می‌گویند كه خداوند فقط و فقط امر دین را به آنها واگذارده است و روایاتی مانند آنچه كه به آنها نسبت داده شد، دروغ و جعلیات است. اهل بیت(ع) مانند سایر بندگانند؛ می‌خورند و می‌آشامند و در بازارها راه می‌روند و امثال این [سخن‌]ها. این دسته هم معرفت ولایتی ندارند و مؤمن واقعی نیستند.

اما دسته پنجم، كه سالك طریق حق و صراط مستقیم ایمانند، كسانی هستند كه می‌گویند: آل محمد(ص) بندگان خاص و خالص خدایند و تمام آثار و شئون خدایی كه در امور، علوم و معجزات از ایشان ظاهر گردیده و می‌گردد در برابر [ذات] خدا، به منزلهٔ صفت نسبت به موصوف است؛ همان طور كه صفت هرگز به قدر یك چشم بر هم‌زدن بدون موصوف قوامی ندارد و همیشه قائم به موصوف است به قیام صدور؛ آل محمّد(ص) با این شئون و فضائل و كمالات و خصایصی كه خداوند به ایشان عطا فرموده است نسبت به او كمال فقر و ذلت و احتیاج را دارند و در آنچه كه خدا به آنها عطا نموده، [نه تنها] هیچ استقلالی از خود ندارند [بلكه] ادعای استقلال هم نكرده و نمی‌كنند و آنچه از اسما و افاضات آل محمّد(ص) است، اسمای حسنا و امثال علیای الله بوده و ایشان بدون امر و فرمان خداوند هیچ فعلی را انجام نداده و از خود به هیچ وجه اراده‌ای ندارند. خوف و ترسشان از خدا از همهٔ مخلوقات بیشتر است و مثل آنها مثل آهنی است كه در اثر مجاورت و نزدیكی با آتش و به آتش سرخ و تفتیده شده عمل آتش را از خود نشان می‌دهد و می‌سوزاند، لكن آهن گرم شده است نه آتش، سوزندگی آن از ذات خود او نیست و از آتش است. هیچ وقت ممكن‌الوجود، واجب‌الوجود نمی‌شود ولی هر چه تقرّب او به خداوند بیشتر شود صفات الهی بیشتر در او جلوه می‌كند. و این فرموده كه:

[بنده‌ام مرا اطاعت نما تا آنكه تو را نمونه (و مثال) خویش نمایم كه هرگاه به چیزی بگویی «بشو» بشود.۱]

●شاهد همین مدعا است و نیز این كلام:

[دائماً بنده به واسطهٔ انجام مستحبات به سویم نزدیك می‌گردد تا آنكه من گوش او بشوم كه با آن می‌شنود و چشمش كه با آن می‌نگرد و دستش كه با آن می‌گیرد.۲]

اشاره به همین معنی دارد. در كتاب غرر و درر، شیخ كراچكی از حضرت امیرالمؤمنین(ع) روایت كرده كه فرمود:

[آل محمد(ص)] صورت‌هایی هستند برهنه از لباس‌های مادیت و خالی از استعداد كه خدا برای آنها تجلی كرد و بر آنها تابید و آنها را بیرون آورد، پس درخشنده شدند، و او در ذات آنها مثال خود را انداخت و امور خود را از ایشان آشكار گردانید.۳

شیخ طوسی(ره) در كتاب غیبت به نقل از حسین بن سفیان بزوفری كه گفت: شیخ ابوالقاسم حسین بن روح (ره) برایم روایت كرد كه یاران ما دربارهٔ تفویض (یعنی مسئله تفویض تمام امور توسط خدا به ائمه(ع)) و مسائل دیگر اختلاف پیدا كردند پس من نزد ابی طاهر پسر بلال رفتم و جریان اختلاف را بیان كردم مرا به تأخیر جواب امر كرد و چند روزی به تأخیر انداختم و بعداً نزد او رفتم برایم حدیثی را به اسناد خود از حضرت امام صادق(ع) نشانم داد كه فرموده‌اند:

هر وقت خداوند [انجام] امری را بخواهد، آن را بر رسول خدا(ص) عرضه می‌دارد، پس آن حضرت بر امیرالمؤمنین(ع) و یكی بعد از دیگری (از ائمه(ع))‌ تا اینكه به حضرت صاحب‌الزمان منتهی شود، پس بر هر یك بعد از دیگری بیرون می‌آید تا عرضه داشته شود بر رسول خدا(ص)، پس از آن عرضه داشته می‌شود بر خدای عزوجل؛ پس هر آنچه از جانب خدا فرود آید، بر دست ایشان است و هر چه هم به‌سوی خدا بالا رود به دست ایشان است و ایشان به قدر چشم بر هم زدنی بی‌نیاز از خدای عزوجل نیستند.۴

همچنین از ابی حمزه روایت شده است كه گفت:

نزد علی بن الحسین(ع) بودم و گنجشك‌هایی در مقابل آن حضرت فریاد می‌كردند، پس فرمود: ای اباحمزه آیا می‌دانی چه می‌گویند؟ ای ابا حمزه! این وقتی است كه قوت خود را درخواست می‌كنند. البتّه پیش از طلوع آفتاب نخواب كه من كراهت دارم برای تو، به‌درستی كه خداوند در آن هنگام روزی‌های بندگان را قسمت می‌كند و این تقسیم به دست‌های ما جاری می‌شود.۵

این حدیث شریف از احادیثی است كه ضعیف‌الایمان‌های سطحی وقتی می‌شنوند، منكر می‌شوند و برایشان گران می‌آید كه گفته شود جریان و تقسیم روزی‌ها به دست آل محمّد(ع) است در صورتی كه اگر گفته شود «میكائیل» ملك موكّل ارزاق خلایق است تصدیق می‌كنند و هیچ تردید و شكی ندارند و اظهار غلو در حق او نمی‌كنند در صورتی كه میكائیل و سایر ملائكه خدمت‌گذاران آل محمّد(ع) هستند و افتخار خدمت‌گذاری ایشان را دارند.

شیخ طوسی (ره) از علی بن احمد قمی روایت كرده كه گفت: شیعیان دربارهٔ این كه خداوند عزوجل امور خود را به ائمه(ع) تفویض نموده كه خلق كنند و روزی بدهند؛ و در این باره با همدیگر نزاع می‌كنند، یك دسته از آنها می‌گویند: این امری است محال، زیرا این امر بر خدای متعال جایز نیست به علت اینكه اجسام قدرت بر خلق كردن و روزی دادن ندارند و خلاق و رزاق غیر خدا نیست. و دستهٔ دیگر می‌گویند كه خدای تعالی به ائمه(ع)قدرت خلق كردن و روزی دادن داده، و امر خلق و رزق را به آنها واگذار كرده پس هم خالق‌اند و هم رازق و نزاع این دو دسته شدید شده پس یكی از آنها گفت چرا در این موضوع به عثمان عمری سؤال نمی‌كنید تا حق را برای شما تبیین كند، زیرا او نایب صاحب‌الامر(ع) است. هر دو دسته به این پیشنهاد راضی شدند. لذا نامه‌ای به او نوشتند و مسئله را در ضمن نامه از او خواستند و آن را برایش فرستادند پس از طریق او توقیع [مبارك امام عصر(ع)] صادر گردید كه چنین می‌باشد:

به درستی كه خدای تعالی، چنان خدایی است كه می‌آفریند جسم‌ها را و قسمت می‌كند روزی‌ها را زیرا كه او نه جسم است و نه در جسم‌ها حلول می‌كند، چیزی مانند او نیست و او شنوا و دانا است و اما ائمه(ع) ایشان از خداوند می‌خواهند پس او می‌آفریند و از خدا می‌خواهند پس او روزی می‌دهد و خواستهٔ ایشان را اجابت می‌فرماید و حق آنها را بزرگ می‌شمارد.۶

آیت‌الله سید حسن میرجهانی(ره)

---