آداب وعظ و منبر

اهل منبر و وعظ،که در محافل دینی و مجالس حسینی برای مردم القای سخن و ایرادموعظه و ذکر مصیبت می‌کنند،چون با دل و دین مردم سر و کار دارند و شنوندگان، کلامشان را حجت می‌شمارند،باید …

اهل منبر و وعظ،که در محافل دینی و مجالس حسینی برای مردم القای سخن و ایرادموعظه و ذکر مصیبت می‌کنند،چون با دل و دین مردم سر و کار دارند و شنوندگان، کلامشان را حجت می‌شمارند،باید خود به حرفهایشان معتقد و عامل باشند،تا هم سخن‌تاثیر کند و هم از وجهه دین و علمای دینی کاسته نشود. بنا بر این بر فراز منبر رفتن و به موعظه خلایق یا نشر خلایق پرداختن،کار هر کس‌نیست و صلاحیتها و شرایطی می‌طلبد.علمای بزرگ که دلسوز دین بوده‌اند،همواره چه‌کتبی و چه شفاهی به اندرز و رهنمود در این زمینه‌ها پرداخته‌اند.از جمله مرحوم میرزاحسین نوری در کتاب ارزنده خود(لولو و مرجان)به بیان آداب اهل منبر پرداخته و«اخلاص‌»را پله اول منبر و«صدق‌»را پله دوم آن دانسته و نکاتی را هم به‌عنوان‌«مهالک‌عظیمه روضه خوانان و اهل منبر»دانسته که بعضی از آنها از این قرار است:

-۱ریاکاری و به خاطر دنیا کار کردن۲‌-روضه خوانی را وسیله کسب خویش ساختن۳‌-آخرت خود را به دنیا،و به دنیای دیگران فروختن۴‌-عمل نکردن روضه خوان به گفته‌هایی که خود نقل می‌کند-۵دروغ بافتن در منبر و رعایت نکردن صدق احادیث و حکایات. (۱) شاگرد وی مرحوم محدث قمی در منتهی الآمال،پس از بیانی مبسوط در زشتی دروغ‌در مجالس عزاداری و منبر و مرثیه و استفاده از غنا در نوحه خوانی و رعایت نکردن دقت‌در نقلهای تاریخی،سخنانی دارد،تحت عنوان‌«نصح و تحذیر»و اهل منبر را بر حذرمی‌دارد از مبتلا شدن به:دروغ گفتن و افترا بستن بر خدا و ائمه و علما غنا خواندن،اطفال امارد را با الحان فسوق پیش از خود به خوانندگی واداشتن،بی اذن،بلکه با نهی‌صریح به خانه مردم در آمدن و بر منبر رفتن و آزردن حاضرین بر گریه نکردن به کلمات‌بلیغه،ترویج باطل در وقت دعا،مدح کسانی که مستحق مدح نیستند،مغرور کردن‌مجرمین و متجری نمودن فاسقین،خلط کردن حدیثی به حدیث دیگر به طور تدلیس،تفسیر آیات شریفه به آراء کاسده،نقل اخبار به معانی باطله،فتوا دادن با نداشتن اهلیت‌آن،متوسل شدن برای زینت دادن کلام و رونق گرفتن مجلس به سخنان کفره و حکایت‌مضحکه و اشعار فجره و فسقه در مطالب منکره و تصحیح کردن اشعار دروغ مراثی رابه عنوان زبان حال،ذکر آنچه منافی عصمت و طهارت اهل بیت نبوت است،طول دادن‌سخن به جهت اغراض کثیره فاسده و محروم نمودن حاضرین از اوقات فضیلت نماز وامثال این مفاسد که لا تعد و لا تحصی است...

پی نوشت ها

-۱«لولو و مرجان‌»،محدث نوری.