میهمان ناخوانده و همیشگی

آشنایی با علایم و نشانه های سرماخوردگی و روش های پیشگیری از آن

همه ما هرازگاهی دچار سرماخودگی می‌شویم، درحقیقت شاید نیمی از بیماری‏های کوتاه‏مدت را سرماخوردگی یا نوع دیگری از بیماری تنفسی ویروسی مثل خروسک، فارنژیت (التهاب حلق) لارنژیت (التهاب حنجره) یا برونشیت (التهاب نایژه‌ها) تشکیل می‌دهد. سرماخوردگی‏ها در دوران کودکی بسیار شایع‏تر است. کودکان معمولا اولین سرماخوردگی را در سال اول زندگی تجربه می‌کنند و تا حدود شش سالگی یعنی تا زمانی که سیستم ایمنی آنها تکامل یابد، نسبت به این بیماری آسیب‏پذیر باقی می‏مانند. بزرگسالان آسیب‏پذیری کمتری نسبت به سرماخوردگی دارند، اما آمار حکایت از آن دارد که به طور متوسط هر فرد، سالی سه تا چهار بار سرما می‏خورد.

سرماخوردگی‏ها توسط ویروس‌ها ایجاد می‌شود. بیش از ۲۰۰ نوع مختلف یا گونه ویروس می‌تواند باعث بیماری تنفسی شود. از جمله این ویروس‌ها می‌توان به رینوویروس‌ها اشاره کرد. این گروه، بیش از سایر ویروس‌ها با آنچه معمولا سرماخوردگی معمولی یا زکام نامیده می‌شود و عمدتا بینی و گلو را درگیر می‌کند، ارتباط دارد. سرماخورگی‏ها عمدتا به دو روش منتقل می‌شود. اولین و موثرترین راه انتقال، تماس مستقیم با ترشحات عفونی است. دست دادن با شخصی که با دستش بینی‏اش را پاک کرده یا درون دستش سرفه کرده، راه شایع گرفتن ویروس سرماخوردگی از این شخص بیمار است. راه دوم، عطسه یا سرفه بدون گرفتن دستمال جلوی صورت است. چنین کاری با پخش ویروس در فضای اتاق، باعث می‌شود افرادی که از این هوا استنشاق می‌کنند، به این ویروس‌ها آلوده و مبتلا شوند اما احتمال انتقال ویروس به این شکل کمتر است. باورهای عامیانه و عقل جمعی در مورد ابتلا به سرماخوردگی فراوان هستند: اگر زیر باران خیس شوید یا با موهای خیس بیرون بروید بدون شک سرما می‏خورید. اگر باد سرد به شما بخورد، می‏چایید. خستگی و کسر خواب می‌تواند باعث سرماخوردگی شود. اما در بررسی‌های بالینی ثابت نشده که این موارد بتواند خطر ابتلا به سرماخوردگی را افزایش دهد. با این حال سرماخوردگی یک الگوی فصلی دارد. آمار سرماخوردگی در فصل پاییز، زمستان و بهار بیشتر از تابستان است.

● علایم و نشانه‌ها

علایم و نشانه‌های کلی یک سرماخوردگی عبارتند از: احتقان بینی و سر، سرفه، عطسه، گرفتگی صدا و آب‌ریزش از چشم. از آنجا که ویروس‌های بسیار متنوعی باعث سرماخوردگی می‌شوند، نشانه‌ها هم ممکن است متغیر باشد. نشانه‌ها معمولا طی یک الی دو روز بعد از تماس ظاهر می‌شود و ممکن است اولین سیگنال‏های آن خارش گلو یا گلودرد، افزایش احتقان بینی و درد خفیف و مبهم در بدن یا سر باشند. آب‌ریزش از بینی، اغلب نخستین علامت مهم سرماخوردگی است. بعد از مدتی ترشحات بینی غلیظ‏تر شده و به رنگ سبز مایل به زرد درمی‏آیند. به طور معمول افراد سالم برای درمان سرماخوردگی، لازم نیست به پزشک مراجعه کنند اما اگر سرماخوردگی بیش از دو هفته طول کشید، برای حصول اطمینان از اینکه عفونت باکتریایی ثانویه‏ای در ریه‌ها، حنجره، نایژه‌ها، سینوس‏ها یا گوش ایجاد نشده باشد، به پزشک مراجعه کنید. اگر سابقه هر‌کدام از این عفونت‏ها را دارید بی‏درنگ با پزشک مشورت کنید.

● سرماخوردگی تا چه حد جدی است

سرماخوردگی‏ها، بیماری‏های مزاحمی هستند که اکثرا باید فقط منتظر ماند تا شرشان را کم کنند. گهگاه ممکن است یک عفونت باکتریایی ثانویه در دستگاه تنفس به دنبال سرماخوردگی ایجاد شود و درمان را الزامی کند.

● درمان

از آنجا که سرماخوردگی یک عفونت ویروسی است، آنتی‏بیوتیک هیچ فایده‏ای ندارد. آنتی‏بیوتیک عمدتا روی عفونت‏های باکتریایی موثر است. سرماخوردگی معمولا سه الی چهار روز طول می‏کشد اما ممکن است ۱۰ الی ۱۴ روز هم به طول انجامد، بنابراین درمان سرماخوردگی تا حدود زیادی به صبر و حوصله نیاز دارد. برخی اقدامات می‌تواند به بهبودی شما از سرماخوردگی کمک کند. می‌توانید استراحت کنید. ماندن در خانه به پیشگیری از ابتلای دیگران کمک می‌کند. در یک اتاق گرم (نه داغ) با هوای مرطوب (توسط دستگاه تهویه یا بخور) استراحت کنید. برای رقیق کردن مخاط، آب فراوان بنوشید. بزرگسالان می‌توانند برای رفع کسالت و درد از آسپرین استفاده کنند. کودکان بهتر است به جای آسپرین از استامینوفن (تیلنول یا انواع دیگر) استفاده کنند. آب‏نبات‏های حاوی روی را اغلب به عنوان داروی سرماخوردگی مطرح می‌کنند، اما تا این لحظه هیچ مدرکی دال بر موثر بودن در سرماخوردگی به دست نیامده است.

اگر هم می‌خواهید از روی استفاده کنید آن را در عرض ۲۴ ساعت پس از شروع نشانه‌ها مصرف کنید تا بلکه مفید واقع شود. کودکان، زنان حامله و افراد مبتلا به بیماری‏های مزمن باید از مصرف روی اجتناب کنند مگر آنکه بی‏خطر بودن مصرف آن به تایید رسیده باشد. آب‏نبات‏های روی در برخی افراد باعث تهوع می‌شود. درمان‏های غیراستاندارد سرماخوردگی، داروهای ضداحتقان و شربت‏های ضدسرفه می‌تواند به رفع برخی از نشانه‌ها کمک کند اما این محصولات باعث معالجه سرماخوردگی یا بهبودی سریع‌تر آن نمی‌شود. مواظب باشید در بچه‌های کم سن و سال از قطره‌ها یا اسپری‌های بینی استفاده نکنید به جز قطره‌های آب‏نمک یا اصطلاحا سالین. غرغره با آب‏نمک گرم، چند بار در روز می‌تواند به رفع گلودرد کمک کند، بی‏حس‏کننده‌های موضعی بدون نسخه هم به رفع ناراحتی گلو کمک می‌کند. مکیدن یک آب‏نبات سفت به حفظ نرمی و خشک نشدن گلو کمک می‌کند.

www.mayoclinic.com

ترجمه: نگار کرمیان