دوشنبه, ۱۳ اسفند, ۱۴۰۳ / 3 March, 2025
مجله ویستا

تلسکوپ ها


تلسکوپ ها

بیشتر اطلاعاتی که از ستارگان داریم از نوری به دست آمده است که از آنها به زمین می رسد. تحلیل جزئیات این نور، اطلاعات مربوط به مواد شیمیایی موجود در ستاره، دمای سطحی آن و جز اینها …

بیشتر اطلاعاتی که از ستارگان داریم از نوری به دست آمده است که از آنها به زمین می رسد. تحلیل جزئیات این نور، اطلاعات مربوط به مواد شیمیایی موجود در ستاره، دمای سطحی آن و جز اینها را فراهم می آورد. از مطالعه دقیق این نور اطلاعاتی درباره جرم سرعت ستاره و مقدار زیادی آگاهی های دیگر به دست می آید. در این جستجو تلسکوپ اهمیت اساسی دارد. تلسکوپ از سه راه متفاوت به منجم کمک می کند: ۱)نوری را که از ستاره ساطع می شود جمع می کند و به این ترتیب موجب می شود که ستاره پرنورتر به نظر آید- این خاصیت دستگاه را توان جمع آوری نور نامند. ۲)جزئیات را مشخص می کند، مثلا مولفه های یک ستاره دوگانه را از هم جدا می سازد- این خاصیت توان تفکیک نامیده می شود و ۳) بخشی از آسمان را که مورد مطالعه است، بزرگ می کند- و این توان بزرگنمایی تلسکوپ است.

تلسکوپ ها از دو نوع اصلی اند: تلسکوپ های شکستی و تلسکوپ های بازتابی .

فرایند دید

دیدن یک جسم به وسیله انسان، معلول تابیدن نور ساطع شده از آن جسم است بر پرده داخلی چشم. این پرده نسبت به نور حساس است و شبکیه نام دارد. به این ترتیب، قسمتی از نوری که فرضا از شعله شمعی خارج می شود، از سوراخ مردمک چشم به شبکیه نام دارد. به این ترتیب، قسمتی از نوری که فرضا از شعله شمعی خارج می شود، از سوراخ مردمک چشم به شبکیه راه پیدا می کند و شبکیه این نور را به تحریکی عصبی تبدیل می کند. سپس عصب بینایی این تحریک را به مغز منتقل می کند که احساس دید را موجب می شود. اشیاغیر نورانی چون کتاب و صندلی بر اثر نوری که از آنها منعکس می شود- نورآفتاب یا نور مصنوعی – و به شبکیه ناظر می رسد دیده می شوند.

تصویر مرئی که بر شبکیه تشکیل می شود رابطه ای نقطه به نقطه با شئی مشاهده شده دارد. به این ترتیب نور هر نقطه از یک شعله باید بر یک نقطه و تنها یک نقطه از شبکیه بتابد.

عدسی چشم می تواند انحنا سطوح خود را تغییر دهد. این کار فاصله کانون تا عدسی را تغییر می دهد. در مورد عدسی شیشه ای، کانون ثابت است.

مشخصات عدسی

یک عدسی با گشودگی، فاصله کانونی و نسبت کانونی ( یا عدد f) آن را مشخص می شود.

فاصله کانونی÷ گشودگی = عدد f ( نسبت کانونی)

گشودگی قطر آزاد عدسی است که نور از آن می گذرد و معمولا اندازه تلسکوپ را مشخص می کند.

فاصله کانونی عدسی نقطه ای است بر محور آن که همه شعاع های مووازی با محور در آن با هم تلاقی می کنند.

اندازه تصویر با فاصله کانونی تغییر می کند- چوون فاصله کانونی زیاد شود، تصویر بزرگ می شود.