گاز طبیعی

گاز از حفرات كوچك درون سنگ به هوا راه یافته و سپس اگر به اندازهٔ كافی انرژی فعال سازی كافی از روشنایی یا آتش وجود داشته باشد, می سوزد

میلیونها سال قبل، باقیمانده‌های گیاهان و جانوران فاسد شدند و در لایه‌های ضخیم شكل گرفتند. این مادهٔ فاسد شده از گیاهان و جانوران مادهٔ آلی نامیده می‌شود كه روزگاری زنده بودند. در طول زمان، گل و خاك به سنگریزه تغییر ماهیت می‌یابند و مادهٔ آلی را پوشانده و در زیر سنگ محبوس می‌كند. حرارت و فشار بعضی از این مواد آلی را به ذغال و برخی دیگر را به نفت و برخی را به گاز طبیعی تبدیل می‌كند. محصول اصلی گاز طبیعی بصورت متان است كه گازی متشكل از یك اتم كربن و چهار اتم هیدروژن است.

● سازند گاز طبیعی و نفت

▪ چگونه گاز طبیعی كشف شد؟

كاز از حفرات كوچك درون سنگ به هوا راه یافته و سپس اگر به اندازهٔ كافی انرژی فعال‌سازی كافی از روشنایی یا آتش وجود داشته باشد، می‌سوزد. وقتی مردم اولین‌بار شعله‌ها را دیدند، آن را آزمودند و فهمیدند كه می‌توانند از آن برای گرما و روشنایی استفاده می‌كنند.

▪ چگونه گاز طبیعی را بدست می‌آوریم؟

گاز طبیعی با زمین‌شناسی (كسانی كه ساختار زمین را مطالعه می‌كنند) و با موقعیت یا بی‌انواع سنگها كه معمولاً از اطراف نهشته‌های گاز و نفت یافت می‌شوند، شروع می‌شود.

امروزه امكانات در دسترس آنها شامل بررسی لرزه‌ای است كه برای یافتن مكان دقیق حفر چاه‌ها به كار برده می‌شود. بررسی‌های لرزه‌ای از انعكاس صدای حاصل از یك منبع لرزه در سطح زمین (معمولاً بصورت یك صفحهٔ لرزان در زیر یك كامیون كه برای این هدف ساخته شده) استفاده می‌كند و دربارهٔ سنگ زیر سطح زمین اطلاعات جمع‌آوری می‌كند. گاهی اوقات لازم است از كمی دینامیت برای ایجاد لرزه مورد نیاز استفاده كرد.

دانشمندان و مهندسین ناحیهٔ منتخبی را با مطالعهٔ نمونه سنگهای زمین بررسی و اندازه‌گیری خصوصیات آنها، جستجو می‌كنند از محل مورد نظر مطلوب به نظر آمد، حفاری شروع می‌شود. بعضی از این مناطق روی خشكی و برخی دور از ساحل و در اعماق دریا هستند. هنگامیكه گاز پیدا شد، از طریق چاه به سطح زمین رسیده و نهایتاً‌به خطوط لوله‌های بزرگی هدایت می‌شود. برخی از گازها كه در كنار متان تولید می‌شوند، شامل بوتان، پروپان (كه به نام محصولات فرعی شناخته شده‌اند) هستند كه از در دستگاه فرآوری گاز، از متان جدا پالوده می‌شود. محصولات فرعی به طرق مختلف به كارگرفته می‌شوند. برای مثال، پروپان می‌تواند برای پخت و پز در اجاق‌های گازی مصرف شوند.

از آنجا كه گاز طبیعی بی‌رنگ، بی‌بو و بی‌مزه است، قبل از توزیع و به منظور دادن بوی ناخوشایند مخصوص، به گاز مركاپتن كه مادهٔ‌شیمیایی با بویی سولفورمانند است، اضافه می‌شود. این خدمات به عنوان وسیلهٔ ایمن‌سازی به مردم اجازه می‌دهد كه در جو و در مواقعی كه نشست گاز صورت می‌گیرد، به راحتی آن را تشخیص دهند. ما همچنین می‌توانیم از ماشینهایی به نام «هضم‌كننده‌ها» كه امروزه مواد آلی (زباله‌های گیاهی، جانوری و…) را به گاز طبیعی تبدیل می‌كنند، استفاده كنیم. این كار جایگزین انتظار چند هزارساله برای گاز طبیعی شده است.

▪ گاز طبیعی چگونه اندازه‌گیری می‌شود؟

ما گاز طبیعی را بصورت فوت مكعب یا مترمكعب و یا واحدهای حرارتی انگلیسی (Btu) اندازه گرفته و می‌فروشیم. یك Btu گرمای مورد نیاز برای افزایش حرارت یك پوند آب به اندازهٔ یك درجهٔ فارنهایت است. ۱۰ آشپزخانه در حال فعالیت به اندازهٔ‌۱۰ Btu حرارت مصرف می‌كند. یك فوت مكعب گاز طبیعی حدود ۱۰۲۶ Btu حرارت دارد. یك جعبه با ابعاد ۱۰×۱۰×۱۰ ، هزار فوت مكعب گاز طبیعی را در خود جای می‌دهد. برای مثال یك قالب آب نبات حدود ۱۰۰۰ But دارد.

شركتهای خطوط لوله گاز طبیعی را در حجم هزاران فوت مكعب یا Mcf.M كه برابر با هزار است، می‌خرند.

▪ گاز طبیعی چگونه ذخیره و تحویل داده می‌شود؟

شركتهای گازی، آن را در محفظه‌های ذخیره سطحی یا زیرزمین و درچاههای گاز قدیمی جمع‌آوری می‌كنند. گاز تا زمانیكه مردم شروع به استفادهٔ بیشتر گاز كنند (مثلاً‌در زمستان)، آن را همانجا می‌ماند و سپس به خطوط نیرو اضافه می‌شود. اگر گاز طبیعی تا دماهای بسیار پایین (تقریباً ۲۶۰ ، درجهٔ فارنهایت) سرد شود، به مایع تبدیل شده و می‌توان آن را بصورت مایع ذخیره كرد. درحالت مایع ، گاز طبیعی می‌تواند توسط كامیونها و سایر وسایل نقلیه حمل شده و برای تحویل به مردم حتی در سایر كشورها جابجا شود. در این حالت تنها ۶۰۰/۱ فضایی كه در حالت گازی اشغال می‌كرد را اشغال می‌كند.

وقتی گاز برای مصرف وارد جامعه می‌شود، توسط لوله‌های كوچكتری به نام «لوله گاز» انتقال می‌یابد. خطوط بسیار كوچك به نام «خدمات گازی» به لولهٔ گاز اتصال یافته و مستقیماً به خانه‌ها یا ساختمانها فرستاده می‌شوند.

▪ گاز طبیعی به چه منظور مصرف می‌شود؟

حدود ۲۳ درصد مصرف انرژی ایالات متحده از گاز طبیعی تأمین می‌شود بیش از نصف خانه‌های آمریكایی گاز طبیعی را به عنوان سوخت حرارتی اول خود استفاده می‌كنند.

گاز طبیعی مادهٔ خام ضروری برای بسیاری از محصولات عمومی دیگر نیز است، مانند رنگها، كود، پلاستیك‌ها، ضدیخ، فیلم عكاسی، داروها و مواد منفجره، ما از پروپان به عنوان سوخت مناسبی برای كباب‌پزهای پشت خانه هم استفاده می‌كنیم.

صنعت به گاز طبیعی وابسته است. گاز طبیعی هزاران كاربرد دارد. گاز طبیعی برای تولید فولاد، شیشه، كاغذ، لباس، آخر، برق و غیره بكار می‌رود.

گاز طبیعی مادهٔ خام ضروری برای بسیاری از محصولات عمومی دیگر نیز است، مانند رنگها، كود، پلاستیك‌ها، ضدیخ، فیلم عكاسی، داروها و مواد منفجره، ما از پروپان به عنوان سوخت مناسبی برای كباب‌پزهای پشت خانه هم استفاده می‌كنیم.

صنعت به گاز طبیعی وابسته است. گاز طبیعی هزاران كاربرد دارد. گاز طبیعی برای تولید فولاد، شیشه، كاغذ، لباس، آخر، برق و غیره بكار می‌رود.

● كاربرد گاز طبیعی

گاز طبیعی سوخت فسیلی پاك است. بخاطر همین ما آن را برای تولید آلوده‌كننده‌های نسبتاً كمتر مضر استفاده می‌كنیم، بطوریكه هوای ورودی و خروجی حاصل از استفادهٔ آن پاك باقی می‌ماند. گاز طبیعی دارای ذرات معلق كمتری نسبت به ذغال و نفت دارد و هیچ ذرهٔ خاكستر مانندی بعد از سوختن آن باقی نمی‌ماند.