رمضان آیین انسان‌ساز

هر روز که با طلوع خورشید صبحگاهی به استقبال لحظات و دقایق پیش‌روی‌مان می‌رویم با برداشتن اولین گام‌های‌مان بارها این سوال را در ذهن خودمان مرور می‌کنیم که چه حادثه یا رویدادی …

هر روز که با طلوع خورشید صبحگاهی به استقبال لحظات و دقایق پیش‌روی‌مان می‌رویم با برداشتن اولین گام‌های‌مان بارها این سوال را در ذهن خودمان مرور می‌کنیم که چه حادثه یا رویدادی انتظارمان را می‌کشد؟ آیا همه چیز بر روال روزهای گذشته سپری خواهد شد؟ و یا اینکه حادثه‌ای غیرمنتظره همه چیز را دگرگون خواهد کرد و ما با ناشناخته‌های جدیدی مواجه خواهیم شد؛ ناشناخته‌هایی آنچنان تأثیرگذار که پس از مدتی نگاه ما را به زندگی تغییر می‌دهند و در بطن حوادث گوناگون زندگی به جهت اهمیت‌شان ماندگار می‌گردند. ظهور این چنین حوادثی در بسیاری مواقع مسیر زندگی یک فرد را تغییر می‌دهند و او را وارد عرصه جدیدی از زندگی می‌کنند تا رویدادهای گذشته که او همه آنها را سپری کرده کم‌رنگ شده و ثانیه‌های آینده خودنمایی کنند.

با وجود تمامی تلاطماتی که این حوادث در زندگی انسان‌ها به‌وجود می‌آورند و خواسته‌ها و ایده‌های او را تغییر می‌دهند و چه بسیار از آنها که خوشایند آدمیان نیستند، اما عادت‌ها و روزمرگی‌های زمخت زندگی هر روزه را می‌شکنند تا نشاط و سرزندگی به‌عنوان عاملی مهم در جهت رشد ایده‌آل‌طلبی آدمی پایدار بماند، ایده‌آل‌طلبی و عمیق‌نگری‌ای که گستره دید انسان را در جهت رسیدن و دستیابی به بهترین‌ها و‌سعت می‌دهد تا جرأت به زمین گذاشتن نیازهای مادی و عبور از خودخواهی‌های کورکننده‌اش را به‌دست آورد و حصار محدودیت‌های انسانی‌اش را بشکند.

تاریخ زندگی انسان‌ها از اعصار گذشته که آدمی در مراحل اولیه زندگی و شناخت از جهان اطرافش به‌سر می‌برد تا به امروز که ردپای تکنولوژی و زندگی ماشینی در همه جا نمودار است، همواره با اندیشه دینی عجین و هم‌پا بوده است و شاید با مطالعه دقیق زندگی آدمیان نتوان کسی را یافت که با دینداری ارتباطی نداشته و توانسته باشد تنها با اتکا به عقل و دل خود روزگار گذرانده باشد. دلبستگی و اتصال به قدرتی مافوق بشری همیشه و در همه حال با انسان‌ها همراه و دلگرمی تمامی هراس و ترس‌های ناشناخته آنها بوده تا خوشبینانه به استقبال آینده رفته و مقهور ندانسته‌های خود نگردند.

با ظهور پیامبران و امامان ابعاد دین‌مداری و فواید بسیار آن هرچه بیشتر در میان مردم آشکار گردید تا آنها هر چه بهتر بتوانند از آموزه‌های الهی برای رشد و تعالی خود استفاده کنند. راهنمایی‌های پیامبران و امامان که خود در میان مردم زندگی می‌‌کردند و از نزدیک با مسائل مبتلا‌به آنها آشنا می‌شدند و ارائه رهنمودهای مفید آنها به تدریج روشن‌دلان و حقیقت‌جویان را به این نتیجه رساند که دین الهی از هیچ جنبه زندگی آنها غفلت نکرده و همواره با کلام پروردگار و در قالب کتاب‌های الهی و سنت برای درک بهتر عالم هستی و انسانی در کنارشان خواهد بود و در همه لحظات می‌توانند دلگرم به پشتیبانی کسی باشند که داناترین و عالم‌ترین به احوالات آنهاست و هیچ قدرتی را توان تسلط بر او نیست. اوست که حقیقت را همچون گوهری گرانبها به تعداد واقعیات هستی در بطن ثانیه‌های زندگی قرار داده تا جویندگان آن با بهره‌گیری از آموزه‌های وحیانی زندگی‌شان را معنای ماندگاری بدهند. پس می‌توان گفت دین‌مداری و گرایش به اندیشه‌های روحانی و معنوی از همان ابتدای خلقت با آدمی همراه بوده و احکام دینی که برگرفته از کتاب و سنت هستند، گستره حرکت آدمی را در مسیری هدفمند مشخص کرده‌اند تا امیدوارانه و سرزنده به‌سوی سرمنزل مقصود بشتابند.

وقتی به این نقطه می‌رسیم این موضوع برای‌مان روشن‌تر می‌شود که چرا جوامعی که حتی سعی کردند از دین و تأثیرگذاری آن فاصله بگیرند، در عصر حاضر دوباره به آن و به‌واقع اصل خود رجعت کرده‌اند، چرا که تکنولوژی مدرن و سرد کنونی هیچ‌گاه نتوانسته و نخواهد توانست این نیاز فطری انسان را با چیز دیگری پر کند، از این رو هر روز بر تعداد دینداران افزوده می‌شود و دین گریزان در عزلتی ساکت قرار می‌گیرند.

از نخستین ثانیه‌هایی که سالی جدید آغاز می‌شود و بهار طبیعت چشم‌نوازی می‌کند به امید آنکه بتوانیم زندگی جدیدی را در همه ابعاد آغاز کنیم، روزها را می‌گذرانیم و دایماً با درون خودمان برای اینکه اسیر روزمرگی نشویم در کشاکش هستیم تا نگذاریم لحظات زندگی رنگ کهنگی به خود بگیرند. آرزوها و دست‌نیافته‌های ذهنی‌مان را مرتب مرور می‌کنیم تا مبادا از ذهن‌مان دور شوند. اینگونه است که با توجه به تکامل بی‌بدیل طبیعت سعی‌مان بر آن است که خود کهنه‌مان را فراموش کنیم و آغازی جدید را تجربه کنیم، اما چه بسیار از ما به علت روح سرد و بی‌معنای تکنولوژی مدرن که در همه جا حضور سنگینش احساس می‌شود و توجه به جزئیات زندگی شهری دچار خستگی از نرسیدن به ایده‌آل‌ها و آرزوها می‌شویم و ناامیدانه‌ تن به روزمرگی‌های آزاردهنده می‌شویم. گویی که در میانه راهی ناشناخته همه‌چیز به یکباره به اتمام می‌رسد.

این ناامیدی در‌ست نقطه تبلور و تجلی اندیشه دینی است تا انسان از همه گذشته و حال خود دل بکند و آینده نیامده را به پشتوانه مستحکم پروردگاری آگاه به تمام احوالش با سعی دوباره خود به نظاره بنشیند.

رمضان امسال هم آرام آرام و بدون اینکه دل خوش به استقبالی از سوی ما باشد به خانه‌های دلمان قدم می‌گذارد و همه ثانیه‌های بودنمان را در وسعت بی‌کرانه فیوضات خود در برمی‌گیرد. ساده است و بی‌ریا اما پر معنا و عمیق، چونان حادثه‌ای تمامی دقایق زندگی‌مان را با خود همراه می‌کند و پس از چندی دوباره برای عبور از ما شتاب می‌گیرد. رمضان می‌آید تا همه کهنگی‌ها از بین برود و امیدهای دینداران برای جبران و تکامل دوباره پیدا کردن حیاتشان زنده شود، رمضان می‌آید تا روح سرد و مادی‌گرایانه تکنولوژی‌های سرد امروزی- که حیات آدمی را به شماره می‌اندازند- عقبگرد کنند و انسان فرصت دوباره‌ای برای نفس کشیدن بیابد. اگر حضورش را به‌درستی درک کنیم و در همجواری با رحمت و کلام الهی خودمان را بهتر بشناسیم، بی‌تردید زندگی‌مان دگرگون شده و به دیدار ماندگاری‌ها نائل خواهیم شد.

اگر حضور رمضان را غنیمت بشماریم و همنشینی با لحظات گرانبهایش را انتخاب کنیم، متحول‌مان خواهد کرد و آنگاه می‌توانیم از پای‌بندی‌های هر روزه فاصله بگیریم و با دور شدن از خود زمینی‌مان از منبع لایزال رحمت الهی بهره‌مند شویم و به یاد‌ آوریم که این بنده فراموشکار است که از حقیقت وجودی پروردگارش که سراسر لطف و کرم است غافل می‌شود و گرنه درهای نیایش و بازگشت حضرت حق همواره به روی طالبان حق گشوده است.

رمضان این موهبت عظیم و انسان‌ساز را ‌باید به تمامی دریابیم تا شاید بتوانیم به واسطه شناخت واقعی خودمان قدم در راه تعالی گذاریم و عنایات پرودگار را از آن خودمان گردانیم.