خط قرمزهای شکستنی

به گذشته برگردید روزهایی را به یاد بیاورید که پدر و مادرهای دیگر را قضاوت می کردید

به گذشته برگردید. روزهایی را به یاد بیاورید که پدر و مادرهای دیگر را قضاوت می‌کردید. همان وقتی که اگر یک مادر کلافه و خسته را با موهای نامرتبش می‌دیدید، در صندلی قضاوت می‌نشستید و می‌گفتید «این چطور مادری است؟» یا با خودتان می‌گفتید «من هیچ وقت سر پسر کوچکم داد نمی‌زنم و یا اجازه نمی‌دهم نوشابه بخورد. نه من هرگز به این شیوه کودکم را تربیت نمی‌کنم.» ‏

زمان گذشته است! اکنون پدر یا مادر شده‌اید. شما تمام تلاشتان را می‌کنید تا شیوه‌های کهنه و اشتباه را به کار نبرید. هر روز می‌توانید مطالب زیادی درباره فرزندپروری بخوانید و نکات مهم در پرورش یک کودک سالم را رعایت کنید. اما ممکن است با وجود علم به بسیاری از نکات تربیتی باز هم به همان شیوه سنتی عمل کنید و یا در برابر بعضی از رفتارهای کودک واکنش‌هایی ناشیانه و سهل‌انگارانه‌ای داشته باشید. ‏

پدر و مادرهای زیادی هستند که سوگند خورده‌اند تا شیوه‌های غلط را به کار نبرند اما ناخودآگاه و بدون توجه به شرایط و یا گیر افتادن در موقعیت‌های خاص سوگندشان را فراموش می‌کنند. آیا شما هم به خودتان قول داده بودید که این قوانین را نقض نکنید؟ ‏

خواباندن بچه در اتاق پدر و مادر؟ هرگز!

آیا شما هم در دوران بارداری به این تصمیم قاطع رسیده بودید که اتاق بچه را از همان ابتدای تولد جدا کنید و سختی‌های شیردهی و بیداری‌های شبانه را تحمل کنید تا کودک به اتاق خواب خودش عادت کند؟ آیا توانسته‌اید این شیوه را عملی کنید و یا مانند بسیاری از مادر و پدرها نیمه‌های شب وقتی گیج خواب و کلافه هستید کودک را بغل کرده‌اید و به اتاق خواب خودتان برده‌اید؟ بیشتر والدین تسلیم این موقعیت می‌شوند و تا چند سال بعد تلاش می‌کنند تا به کودکشان یاد بدهند در تخت خواب خودش بخوابد. ‏

ایده‌های تربیت بسیار خوبی برای کودکان وجود دارند اما وقتی پدرومادر می‌شوید مثل دانش‌آموزی هستید که باید چیزهای تازه تری بیاموزید. نکته‌های ظریف تربیتی فقط وقتی به کار می‌آیند که شما دقیقاً در موقعیت‌های مشابه آن قرار گرفته باشید. مثلاً در مورد شیوه‌های خواب کودکان ایده‌ها و پیشنهادات متفاوتی وجود دارند. کودک شما نیز انسان منحصر به فردی است. ممکن است کودکتان با کمی نوازش و یک بوسه به خواب برود. ممکن است تمام شب را بدون اینکه حتی یک بار بیدار شود تا صبح بخوابد. ممکن است امنیت روانی کودکتان با به آغوش گرفتن یک خرس عروسکی یا روشن کردن یک چراغ خواب تأمین شود. شاید دخترتان کمی حساس‌تر از کودکان دیگر باشد و یا به خاطر یک اتفاق نامنتطره دچار اضطراب باشد. اگر در هر یک از این شرایط متفاوت قرار بگیرید دیگر نمی‌توانید از یک قانون کلی مثل اینکه «کودک باید در اتاق خودش بخوابد» پیروی کنید. ‏

اکنون که پدر یا مادر شده‌اید بهتر درک می‌کنید که قانون‌های کلی و روش‌های ایده‌آل تربیتی باید با شرایط شما و فرزندتان سازگار باشند. یادتان باشد اگر کودکتان مشکلاتی در مورد خواب دارد باید شیوه‌های متفاوت را امتحان کنید تا بتوانید روش مناسب را پیدا کنید. ‏

هرگز به بچه فست‌فود و چیپس و پفک نمی‌دهم!‏

روزی را به یاد بیاورید که با همسرتان در یک رستوران کودکی را مشغول خوردن همبرگر و نوشابه دیدید و تعجب کردید که پدر و مادرها چطور می‌توانند به کودک دو ساله نوشابه بدهند و گفتید «من هیچ‌وقت به بچه‌ام نوشابه نمی‌دهم.» اما حالا که به رستوران می‌روید کودکتان با اصرار زیاد از شما نوشابه می‌خواهد و یا در مغازه شما را با گفتن «من پفک می‌خوام کلافه می‌کند.» آیا این مشکل شماست که نتوانسته‌اید او را از خوردنی‌های بی‌فایده و مضر دور کنید؟ آیا اگر در دو سالگی برای کودک پفک نخریدید در ۱۰ سالگی هم اینقدر کنترل برای خوردنی‌ها دارید؟ ‏

تغذیه کودک با غذای سالم خانگی وظیفه شما است اما آیا روزی که خسته از کار به خانه می‌آیید، فرصت کمی دارید و یا به هر دلیلی مشکلی داشتید و نتوانستید غذای خانگی تهیه کنید و مجبور باشید از یک رستوران غذا بخرید باید دچار عذاب وجدان شوید؟ بچه‌ها عاشق غذاهای فست‌فودی و خوراکی‌های خوش طعمی مثل چیپس و پفک هستند. شما تا مدتی می‌توانید برای خوردن این نوع خوراکی‌ها محدودیت ایجاد کنید و به کودک بفهمانید ارزش غذایی این نوع مواد بسیار پایین است. علاقه به نمک، شکلات و نوشیدنی‌های قندی را فقط می‌توانید با محدودیت و تغییر ذائقه در کودکتان کم کنید. ‏

به کودک اجازه بدهید در رستوران نوشابه مورد علاقه‌اش را سفارش بدهد اما شما نباید هر روز به درخواست کودک برای خوردن آب میوه‌ها و نوشابه‌های مضر پاسخ بدهید. اگر نمی‌خواهید پدر و مادری سهل‌انگار باشید فقط با شیوه درست زندگی می‌توانید به هدفتان برسید. کودک را به میوه و سبزی‌های تازه علاقمند کنید. غذاهایی خلاقانه و متفاوت و متنوع درست کنید. مطمئن باشید که ذائقه کودکتان به سمت غذاهای سالم تغییر می‌کند. ‏

تماشای تلویزیون؟ هرگز!

همیشه به دوستتان که اجازه می‌داد تا کودکش چند ساعت پای تلویزیون بنشیند انتقاد می‌کردید و از مضرات تماشای تلویزیون برای کودکان گفته‌اید. اما اکنون وقتی کودک خودتان مدام غر می‌زند که «با من بازی کن» و شما یا کار دارید یا خسته هستید و یا نمی‌توانید پا به پای او ساعت‌ها بازی کنید ناچار می‌شوید به کودک پیشنهاد بدهید تا کارتون تماشا کند، فیلم ببیند و یا برود سراغ بازی‌های کامپیوتری‌اش! شما خیلی خوب آسیب‌های رسانه‌ها و تکنولوژی‌ها را می‌شناسید اما مجبور می‌شوید برای سرگرم شدن کودک از همین ابزارها استفاده کنید. ‏

بازی با کودکان بسیار جالب و سرگرم کننده است. اما شما نیز محدودیت‌های زمانی برای رسیدگی به همه امور زندگی‌تان دارید. در این شرایط چه باید بکنید. تنها راه این است که از راهکارهای پیشنهادی برای برنامه‌ریزی و سرگرم کردن بچه‌ها استفاده کنید. شاید نتوانید تمام راهکارها را با همان شیوه‌های پیشنهادی به کار ببندید. مثلاً نتوانید برای کتاب خواندن، بازی کردن، پارک رفتن برنامه‌ریزی دقیق داشته باشید. اما باید طوری برنامه‌ریزی کنید که تماشای بیش از اندازه تلویزیون را محدود کنید. اجازه ندهید در این پروژه شکست بخورید. قانون بگذارید و تا آنجا که می‌توانید جلوی قانون‌شکنی‌ها را بگیرید. ‏

آرامشم را از دست بدهم؟ هرگز!

آیا برای شما پیش آمده بود که صدای بلند همسایه را بشنوید که بر سر کودک ۳ ساله‌اش داد می‌زند یا تهدیدش می‌کند؟ لابد می‌گفتید «چطور ممکن است مادر یا پدری سر یک بچه کوچک و مظلوم فریاد بزند.» اما حالا کودکتان یک خرابکاری بزرگ به راه می‌اندازد. گوشی تلفنتان را می‌سوزاند یا یک وسیله ارزشمند را خراب می‌کند. خیلی طبیعی است که یک داد بزنید و او را به خاطر کارش توبیخ کنید. آیا شما پدر و مادر بدی هستید؟ آیا واکنش شما به این معنی است که شما رفتار مناسب با کودک را نمی‌دانید؟

قضاوت دیگران کار آسانی است. خیلی راحت است که بگوییم فلانی پدر بداخلاق یا عصبی‌ای است. به جز افرادی که شیوه‌های تربیتی را نمی‌دانند و خودشان شخصیت‌های بیماری هستند بیشتر پدرومادرها در برابر بعضی از کارهای ناشیانه اما خطرناک کودک ممکن است داد بزنند و تهدیدش کنند. آنچه مهم است شدت و نوع توبیخ کودک است. کافی است اگر یک بار در برابر نادانی و ناشی‌گری کودکتان دعوایش کردید بعد از اینکه همگی آرام شدید با هم حرف بزنید و از کودک عذر خواهی کنید. ‏

دیگران را قضاوت نکنید و نگران نباشید که آنها نیز درباره شیوه‌های تربیتی شما که گاهی ممکن است غیر اصولی باشند چه فکری می‌کنند. شما فقط باید یک هدف درست داشته باشید؛ تلاش برای تربیت فرزندی سالم. اشتباهات کوچک جبران‌پذیرند!‏

ریحانه دوستدار