توافق راهگشا

در رابطه با نتایج نشست وین و مذاکراتی که پیش از آن در ژنو صورت گرفت نباید پیشنهادها و توافق هایی را که با روسیه, امریکا و فرانسه صورت گرفته نادیده بگیریم و مسائل سیاسی و جناحی را ارجح بدانیم و چیزی را که به منافع ملی ما سود می رساند نادیده بگیریم یا کم اهمیت جلوه دهیم

در رابطه با نتایج نشست وین و مذاکراتی که پیش از آن در ژنو صورت گرفت نباید پیشنهادها و توافق هایی را که با روسیه، امریکا و فرانسه صورت گرفته نادیده بگیریم و مسائل سیاسی و جناحی را ارجح بدانیم و چیزی را که به منافع ملی ما سود می رساند نادیده بگیریم یا کم اهمیت جلوه دهیم. اقدامی که آقای احمدی نژاد و اصولگرایان در قبال دو سال تعلیق پرونده هسته یی ایران کردند اقدام بسیار اصولی و صحیحی بود.

بنابراین اصلاح طلبان و منتقدان دولت نباید به مقابله به مثل با ایشان بپردازند و فرش را از زیر پای ایشان بکشند. من معتقدم این توافقی که صورت گرفته صرف نظر از اینکه آقای احمدی نژاد رئیس جمهور باشد یا فرد دیگری در بلندمدت به خیر و صلاح ایران خواهد بود. ما باید بیاموزیم که مصالح و منافع ملی خود را نسبت به اختلافات سیاسی خود ارجح و اولی بدانیم. بنابراین من به نوبه خود از تمام منتقدان دولت خواهشمندم سعی نکنند از این مذاکرات بهره برداری سیاسی کنند و این توافق را بی اعتبار جلوه دهند چرا که راهی که اکنون ایران در رابطه با پرونده هسته یی پیش گرفته است راه درست و سودمندی است که می تواند به بخش عمده یی از اهداف خودش در زمینه غنی سازی و پیشبرد فعالیت های هسته یی برسد.

معتقدم این توافق باعث می شود نوعی اعتماد بین ایران و گروه ۱+۵ ایجاد شود و خطری در رابطه با تحریم های آتی ایران را تهدید نکند و حتی تحریم هایی هم که از سوی شورای امنیت صورت گرفته به تدریج لغو شود. بنابراین این فرمولی که اکنون به کار گرفته می شود به خیر و صلاح ایران است. باید در نظر بگیریم سوختی که برای نیروگاه بوشهر یا نیروگاه های هسته یی آتی کشور که در داخل با هزینه بسیار زیادی به دست می آید قطعاً می توان با قیمتی مناسب تر در بازار بین المللی تهیه کرد. بنابراین چرا ما باید اصرار کنیم که این کار را خودمان انجام دهیم. بنابراین یکی از دلایلی که موجب می شود توافقات صورت گرفته ایران با گروه ۱«۵ را سازنده بدانیم همین نکته است.

اگر از منظر اقتصادی به این قضیه نگاه کنیم به سودمند بودن آن پی خواهیم برد. اگر این توافقات سیرش را به همین منوال طی کند و زمینه اعتمادسازی فراهم شود و روسیه و فرانسوی ها به ما اورانیوم ۲۰ درصد بدهند ما حتی به تمام اهداف علمی خودمان هم خواهیم رسید چرا که یکی از بحث های همیشگی ایران این بوده است که ما اورانیوم غنی شده را برای مصارف کشاورزی، پزشکی و مصارف دارویی احتیاج داریم. این اورانیومی که خودمان قصد تولیدش را داریم هزینه اش چند برابر قیمت تمام شده یی خواهد شد که از روسیه و فرانسه زیر نظر آژانس خواهیم گرفت.

در عین حال در سایه این توافق به جای اینکه در تحریم به سر ببریم ما می توانیم به غنی سازی و سایر فعالیت های هسته یی مان ادامه دهیم. با این شرایط می توانیم بهترین و پیشرفته ترین تکنولوژی را زیر نظر آژانس از فرانسه، انگلستان و آلمان بگیریم. بنابراین به این دلیل است که من با تمام وجود معتقدم اگر این توافق نهایی شود قطعاً به خیر و صلاح ایران خواهد بود. علاوه بر اینها این مساله باعث می شود اصولگرایان تندرو نتوانند در آینده از بحث هسته یی بهره برداری سیاسی یا ایدئولوژیکی کنند. این توافق باعث می شود فرش بهره برداری سیاسی و ایدئولوژیکی که صرف چهار سال گذشته مرتباً از آن توسط افرادی بهره برداری می شد از زیر پای این عده برداشته شود.

امیدوارم همه تنش ها و خرده حساب های سیاسی مان را کنار بگذاریم و از این توافق دفاع کنیم و به استقبال آن برویم.

در اینجا لازم است به این مطلب اشاره کنم که اگر فردی به مسائل بین المللی اشراف داشته باشد مطمئناً تصور نمی کرد روس ها نیروگاه بوشهر را راه اندازی کنند و هیچ گاه نیروگاه بوشهر را راه اندازی نمی کردند چرا که نیروگاه بوشهر همچون مغازه یی دو نبش برای روس ها بود. از یک سو به بهانه یی که ما نیروگاه بوشهر را راه اندازی می کنیم تلاش کردند از ایران امتیازات سیاسی و اقتصادی بگیرند و از سوی دیگر برای اینکه نیروگاه بوشهر را راه اندازی نکنند از اروپا و امریکا امتیازاتی گرفتند. در اینجا باید گفت ما تنها با روسیه طرف نیستیم بلکه طرف های دیگر حاضر در گروه ۱+۵ نیز طرف مذاکره و تعامل با ما هستند.

حال اگر روسیه اورانیوم ما را گرفت و بر حسب توافق رفتار نکرد این آژانس است که باید داوری کند. پس متعهد این توافق تنها روسیه نیست بلکه در درجه اول آژانس و در درجه دوم ۱+۵ است. باید این نکته را هم در نظر گرفت که وقتی اوباما مبارزه انتخاباتی خود را شروع کرد، گفت؛ «من معتقدم رویکرد بوش و نومحافظه کاران در برابر ایران درست نبوده است و من بدون هیچ پیش شرطی با مسوولان ارشد جمهوری اسلامی مذاکره می کنم.» بعد از آن ایشان مورد انتقادهای شدیدی قرار گرفت ولی اوباما هیچ جوابی نداد. اوباما همچنان بر این سیاست باقی است و می خواهد این تحول را به وجود بیاورد و قصد دارد رودررو با ایران مذاکره کند.

اوباما معتقد است در جریان مذاکره ایران و امریکا ممکن است به تفاهماتی برسد چرا که هم ایران و هم امریکا در افغانستان و حتی عراق اهداف مشترکی را دنبال می کنند. البته این اهداف مشترک فقط در رابطه با این دو کشور نیست بنابراین فضایی که ظرف چند دهه گذشته میان دو کشور وجود داشته می تواند تغییر کند. اوباما و برخی از دستیاران ارشد او معتقدند با ایران می شود به یک توافقاتی رسید و به گمان من آنها این نظر خودشان را دنبال خواهند کرد و یکی از دلایل اصلی که اوباما بسته پیشنهادی ایران را در شهریورماه پذیرفت این بود که قصد مذاکره داشت. بنابراین سیر تحولات و معادلات بین المللی در چند ماه اخیر به سمتی رفت که طرف های دخیل در پرونده هسته یی ایران به گفت وگو و مذاکره پرداختند.

وقتی اوباما پیشنهاد مذاکره با ایران را مطرح کرد یکی از افرادی که به مخالفت شدید با وی پرداخت رقیب انتخاباتی او مک کین بود و مک کین از این نکته به عنوان نقطه منفی و ضعفی بزرگ در اوباما علیه او در زمان انتخابات استفاده کرد. اما زمانی که اوباما در یک مبارزه انتخابانی به پیروزی رسید روی حرف خود همچنان پافشاری کرد.

سیر جدیدی که در دو سوی پرونده هسته یی ایران در پیش گرفته شده است موجب شده خیلی از ابهاماتی که در گذشته وجود داشت حل شود. این مسأ له تنها ناشی از تغییراتی است که در فضای بین المللی و نوع نگاه خارجی در دو طرف به وجود آمده است.

در این میان در فضای داخلی نیز جناح های سیاسی عمده کشور باید در ارتباط با این موضوع متحد عمل کنند تا از شرایط تازه یی که در روابط خارجی ایران ایجاد شده نهایت استفاده را بکنند.

بی تردید دفاع از توافقات حاصل شده جدید میان ایران و اروپا در کنار همراهی اصلاح طلبان و اصولگرایان در داخل کشور می تواند موجب تامین حداکثر منافع ملی ایران شود.

صادق زیباکلام