خط لوله صلح, ایران را بسیار قدرتمند خواهد كرد

پروژه خط لوله گاز ایران به هند و پاكستان پس از مدت ها مذاكره هنوز نهایی نشده است و هند و پاكستان علاوه بر تلاش برای خرید گاز ارزان از ایران, توجه خود را به خط لوله تركمنستان نیز دوخته اند

پروژه خط لوله گاز ایران به هند و پاكستان پس از مدت‌ها مذاكره هنوز نهایی نشده است و هند و پاكستان علاوه بر تلاش برای خرید گاز ارزان از ایران، توجه خود را به خط لوله تركمنستان نیز دوخته‌اند.

گفتگو با رفیع‌الله عظمی استاد اقتصاد انرژی دانشگاه دهلی و عضو موسسه مطالعات اسلامی ذاكر حسین هندوستان

هم‌اكنون مهمترین مانع بر سر اجرایی شدن خط لوله گاز ایران به هند و پاكستان چیست؟

- هند و پاكستان با تقاضای روزافزون و سریع انرژی روبرو هستند و در هر صورت به منابع انرژی ایران نیازمندند و به عقیده من نباید در احداث این خط لوله تردید كرد. اما از آنجا كه این خط لوله با مسائل سیاسی و ژئوپلتیك آمیخته شده است، اجرایی شدن آن به طول انجامیده است.

فقدان امنیت كافی در بخش‌هایی از پاكستان، قیمت بالای گاز پیشنهادی از سوی ایران، و تاثیرپذیری از قدرت‌های فرامنطقه‌ای مهمترین موانع بر سر راه این خط لوله محسوب می‌شوند. با این حال،‌ من معتقدم نهایتا این خط لوله احداث خواهد شد.

دولت آمریكا صراحتا با احداث این خط لوله مخالفت كرده است و دولت‌های هند و پاكستان را به استفاده از منابع گاز كشورهای آسیای میانه به جای گاز ایران تشویق كرده است. علت مخالفت آمریكا چیست و آیا علت تاخیر در اجرای این پروژه به علت فشارهای آمریكا است؟

علت مخالفت آمریكا با خط لوله گاز ایران به هند و پاكستان این است كه آمریكا نمی‌خواهد ایران بیش از این قدرتمند شود. این خط لوله، اقتصاد ایران را بسیار قدرتمند خواهد كرد و درآمد فراوانی را نصیب این كشور خواهد كرد.

دلیل دیگر مخالفت آمریكا با این پروژه این است كه آمریكا ایران را بزرگترین مانع برنامه خود برای تسلط بر منابع انرژی منطقه می‌داند. علت دیگر، مقابله با برنامه هسته‌ای ایران است.

در واقع، هیچ یك از دلایل فوق به كشورهای هند و پاكستان مربوط نمی‌شود و به دشمنی آمریكا با ایران برمی‌گردد، بنابراین، نباید انتظار داشت دولت‌های هند و پاكستان منافع خود را قربانی كنند و نیازهای انرژی خود را تامین نكنند.

از آنجا كه این خط لوله میان سه كشور ایران، هند و پاكستان احداث خواهد شد، به چه دلیل مقامات هندی و پاكستانی به آمریكا اجازه دخالت در آن را می‌دهند؟

اساسا ‌این خط لوله به سه كشور ایران، هند و پاكستان مربوط است اما این خط لوله تا به مرحله اجرا رسیدن فاصله بسیاری دارد و بی‌گمان از آنجا كه به ژئوپلتیك نفتی آمریكا تاثیر می‌گذارد، مورد توجه دقیق آمریكا خواهد بود.

با توجه به اینكه تقاضای نفت روز به روز در حال افزایش است، هند و پاكستان نیازمند روی آوردن به انرژی ارزان‌تر گاز هستند و در همین زمینه خط لوله گاز ایران برای دو اقتصاد، حیاتی است.

به علاوه، وابستگی آمریكا به نفت بسیار زیاد است و میزان مصرف سرانه نفت در این كشور در میان سایر كشورهای جهان، رقم بالایی است و آمریكا نمی‌خواهد از منابع نفت و گاز خاورمیانه به راحتی بگذرد. اصولا ایران مانع بزرگی بر سر راه سیاست‌های آمریكا به شمار می‌رود، اما دولت‌های هند و پاكستان بر اساس منافع اقتصادی خود عمل خواهند نمود.

دیدگاه شما به عنوان یك كارشناس مسائل نفت، نسبت به تشدید مسأله هسته‌ای ایران و تاثیر آن بر بازار نفت و تحریم‌های احتمالی چیست؟

در صورت تحریم ایران، قیمت نفت افزایش خواهد یافت زیرا بازار نفت با ظرفیت مازاد تولید كافی روبرو نیست و قادر به جبران قطع تولید نفت ایران نخواهد بود.

قطع صادرات نفت به اقتصاد ایران نیز آسیب خواهد زد، اما من نسبت به اثربخش‌بودن تحریم‌های احتمالی علیه ایران، تردید دارم، چرا كه تحریم ایران به سلامت اقتصاد جهانی نیز صدمه خواهد زد.

به عقیده من شرایط به سطحی نخواهد رسید كه ایران تنگه هرمز را به روی نفت‌كش‌ها ببندد، در این صورت كشورهای غربی و در را‌س آنها آمریكا علاوه بر اینكه شدیدا آسیب خواهند دید، مقابله به مثل هم خواهند كرد.

منابع نفت دریای خزر نیز در سطحی نیستند كه بتوانند جایگزین نفت ایران در شرایط تحریم شوند. بنابراین تحریم ایران به نفع هیچ كس نخواهد بود.