علی علیه السلام در نگاه علمای اهل سنت

از مهمترین منابع شناخت عظمت علی بن ابی طالب علیه السلام , سخنان و دیدگاههای علما و دانشمندان اهل سنت است حقیقتا جالب و قابل دقت خواهد بود كه ما مقام رفیع و منزلت والای آن حضرت را زیان كسانی بشنویم كه مدعی تقدم دیگران بر آن وجود پاك و شریف در امر خلافت و زعامت مسلمین شده اند از زبان كسانی كه به برداشتهای ناصوابی كه درگذشته از احادیث نبوی, در مورد ولایت و خلافت بلافصل علی علیه السلام شده است, تكیه كرده و اكتفا نمودند

از مهمترین منابع شناخت عظمت علی بن ابی طالب (علیه السلام)، سخنان و دیدگاههای علما و دانشمندان اهل سنت است. حقیقتا جالب و قابل دقت خواهد بود كه ما مقام رفیع و منزلت والای آن حضرت را زیان كسانی بشنویم كه مدعی تقدم دیگران بر آن وجود پاك و شریف در امر خلافت و زعامت مسلمین شده اند. از زبان كسانی كه به برداشتهای ناصوابی كه درگذشته از احادیث نبوی، در مورد ولایت و خلافت بلافصل علی (علیه السلام) شده است، تكیه كرده و اكتفا نمودند. وقول وفعل تعداد معدودی از صحابه را برتوصیه هایی مؤكد رسول اكرم (صلی الله علیه وآله)مقدم داشتند. كه البته نتیجه این حركت نیز، محروم نمودن خود از علوم اهل بیت (علیهم السلام)، این ذخائر حكمت پروردگار متعال و سرچشمه های معرفت و كمال و مفسرین بر حق وبرتر كتاب ذو الجلال،‌ و دور كردن جمعیت كثیری از مسلمین از هدایتها و راهنماییهای آن بزرگواران بوده است.

بنابراین یكی از اهداف مهم ما در ذكر اقوال علمای عامه در مورد وجود ملكوتی علی (علیه السلام)، توجه دادن افكار و اندیشه های جمیع مسلمین،‌ خصوصا برادران و خواهران اهل سنت، به عظمت و برتری حقیقی آن حضرت در جمیع ابعاد مادی و معنوی زندگی بر همهٔ‌ خلایق،‌ بعد از وجود مقدس رسول الله (صلی الله علیه وآله) است؛ همچنان كه از آیات قرآن و احادیث نبوی و سخنان و مرویات خلفای سه گانه و دیگران به دست آمد و در مطالب گذشته بیان گردید. اگنون سخنان گروهی از علمای اهل سنت پیش روی شما عزیزان قرار می گیرد،‌ و به خوبی متوجه خواهیم شد كه اگر چه آنان روایات توجیه شده و به تأویل برده را ملاك و معیار قرار داده و معتقد به تقدم دیگران بر علی (علیه السلام) در امر خلافت هستند،‌ و از مبلغین این عقیده نیز می باشند،‌ ولی هنگامی كه خود مستقیما و با دقت، زندگانی و دوران خلافت كوتاه امیر المؤمنین علی (علیه السلام) را مورد نقد و بررسی قرار می دهند و فضائل آن حضرت رد در مقایسه با دیگران می سنجند،‌ آنچنان به شور و وجد می آیند كه وقتی از آن حضرت سخن به میان می آید، تفسیری بسیار دقیق و شگفت انگیز از حقیقت وجودی آن حجت حق ارائه می كنند، كه ناخود آگاه تفسیر صحیح همان نصوص صریح نبوی در مورد امامت و خلافت بلا فصل علی (علیه السلام) می شود.

حال بخشی از این سخنان و نظریات را مورد مطالعه قرار می دهیم. به امید آن كه برای جویندگان طریق حق، وسیله ای نیكو جهت یافتن راه رسیدن به مطلوب باشد. ان شاء‌ الله.

در آغاز این فصل كلام بسسیار جالبی از ابن عباس، ربانی امت كه جمیع فرقه های اسلامی او را قبول دارند،‌ نقل می گردد:

ابن عباس:

ابن عباس در آخرین لحظات عمرش در حالت احتضار سر بلند كرد و گفت:

اَللّهُمَّ اِنّی اَتَقَرَّبُ اِلَیكَ بِحُبِّ الشَّیْخِ عَلیِّ بنِ ابی طالب(علیه السلام).(۱)

پروردگارا من به تو تقرب می جویم به واسطهٔ دوستی بزرگمرد،‌ علی بن ابی طالب (علیه السلام).

ابن ابی الحدید معتزلی (از اكابر علمای اهل سنت):

«... و چه گویم دربارهٔ‌مردی كه تمام فضائل انسانی به او منتهی می شود،‌ و كلیه فرقه های اسلامی خود را به او منسوب می دارند، اوست رئیس فضیلتها و سرچشمهٔ‌ همهٔ‌ فضائل،‌ براهین فضل از او موجود گشت. اوست برندهٔ‌ مسابقه در میدان سباق. اوست كاشف نتایج فضل، و هر باب فضلی كه بعد از او آشكار می گردد باز ارتباط به آن بزرگوار دارد. پس باید در فضیلت به او اكتفا كرد و به مثل او اقتداء نمود(۲)...

ابن ابی الحدید همچنین در قصیدهٔ‌ «عینیه» كه بهترین قصیده از قصاید هفتگانهٔ اوست و سالها در اطراف ضریح سابق مولای متقیان (علیه السلام) به خط طلایی در نقره منقوش بود می گوید:

من به آن برقی كه ظلمت شب را شكافت گفتم:

ای برق، اگر از سرزمین غری (نجف) گذشتی به آن تربت پاك بگو:

آیا می دانی چه كسی را در تو به ودیعت نهاده اند؟

-موسی بن عمران، عیسای مسیح و پیغمبر اسلام در این جانید. بلكه نور خداوند ذو الجلال در توست،‌تا آن كس كه چشم بصیرت دارد به تماشا آید... (تا آنجا كه می گوید):

به خدا قسم اگر علی نبود نه دنیایی بود و نه مردمی در روی زمین گرد می آمدند.

حساب ما روز قیامت به وسیله او به خدا عرضه می شود.

پشتیبان و پناهگاه ما در آن روز هول انگیز اوست.

من مكتب اعتزال را برگزیده ام.

ولی به خاطر تو همهٔ‌ شیعیان را دوست دارم.(۳) هم او می گوید:

عالم برین و جهان ملكوت، همان تربت پاكی است كه جثهٔ‌ مقدس تو را دربر گرفته است. اگر آثار حدوث در وجود تو آشكار نگشته بود، می گفتم: تو بخشندهٔ روان به كالبدها و گیرندهٔ‌ جان جاندارانی! اگر عوامل مرگ طبیعی در وجود تو اثر نگذاشته بود، می گفتم: تو روزی دهندهٔ‌ همگانی! تویی كه كم و زیاد، هرگونه بخواهی می بخشی! من همی دانستم كه ناگزیر باید برای به اهتزاز درآوردن پرچم دین و دادگری بر فراز آبادیهای گیتی،‌ فرزندتو «مهدی» بیاید و من در آرزوی آن روزم كه حكومت عدل مطلق در جهان استقرار یابد.(۴)

---