پوکی استخوان ؛ بیماری خاموش

پوکی استخوان یعنی کم شدن قوام و کیفیت استخوان؛ این بیماری شایع‌ترین بیماری اسکلتی در بشر است. هرچه سن افراد بالا می‌رود شیوع این بیماری بیشتر می‌شود. در خانم‌ها بعد از سن یائسگی …

پوکی استخوان یعنی کم شدن قوام و کیفیت استخوان؛ این بیماری شایع‌ترین بیماری اسکلتی در بشر است. هرچه سن افراد بالا می‌رود شیوع این بیماری بیشتر می‌شود. در خانم‌ها بعد از سن یائسگی احتمال ایجاد این بیماری به‌سرعت زیاد می‌شود، به طوری که بعداز ۵۰ سالگی حدود ۴۰درصد زنان دچار این بیماری هستند.

این بیماری هیچ گونه علائمی مثل درد یا نشانه‌های دیگر ندارد، به همین دلیل این بیماری به بیماری خاموش معروف است.

اما علی‌رغم این خاموشی، استخوان پوک با کمترین ضربه شکسته می‌شود. شکستگی مهره‌ها در این بیماری خیلی آسان رخ می‌دهد. بلندکردن یک جسم کمی سنگین، خم‌شدن زیاد یا حتی عطسه شدید می‌تواند باعث شکستگی مهره‌ها شود.

این شکستگی‌ها در ابتدا کم سرو صداست و تنها می‌تواند فرد را دچار کمردرد کند، اما در دراز مدت بسته به محل شکستگی می‌تواند باعث محدودیت تنفسی (مهره‌های سینه‌ای) یا بیماری گوارشی (مهره‌های شکمی) شود.

یکی دیگر از شکستگی‌های رایج درافراد مسن مبتلا به پوکی استخوان، شکستگی قسمت بالایی استخوان ران (داخل لگن) است که به دلیل افتادن مستقیم روی ران رخ می‌دهد. تنها راه درمان این شکستگی عمل جراحی است که با روش‌های جدید موفقیت خوبی دارد، اما عوارض جراحی در فرد مسن و مشکلات بعد از عمل مثل لخته شدن خون در پاها وجود خواهد داشت.

متاسفانه بسیاری از بیماران دچار این نوع شکستگی، زمینگیر شده و در سال‌های باقی مانده عمر از فعالیت‌های عادی محروم می‌شوند.

باید بدانیم فعالیت ورزشی به خصوص در سنین کودکی و جوانی باعث افزایش میزان اوج استحکام استخوانی خواهد شد و به این ترتیب در سنین پیری که تراکم استخوان رو به افول می‌رود، پوکی استخوان دیرتر ایجاد خواهد شد. مصرف کلسیم و ویتامین دی به میزان کافی در تمام سنین از کودکی تا پیری نیز یکی از راه‌های بالا بردن تراکم استخوان است.

از آنجا که عمده شکستگی‌ها درافراد مسن مبتلا به پوکی استخوان به دلیل زمین خوردن رخ می‌دهد، افرادی که فعالیت بدنی خوبی دارند، علاوه بر این‌که ایجاد این بیماری را به تاخیر می‌اندازند، از طرفی کمتربه زمین می‌افتند و بدین‌ترتیب شیوع شکستگی در آنان بسیار کمتر است.

در افرادی که در معرض این بیماری هستند مثل زنان بالای ۶۵ سال، افرادی که به مدت طولانی کورتون مصرف می‌کنند و یا افراد مسن با سابقه شکستگی باید تراکم استخوان اندازه‌گیری شود و در صورت اثبات بیماری، درمان دارویی، مصرف کلسیم و ویتامین دی توصیه می‌شود.

حمایت افراد خانواده از بیماران دچار پوکی استخوان و برطرف کردن شرایط خطرناک برای زمین خوردن مثل نزدیک بودن توالت به تختخواب، روشن بودن فضا و یا لیز نبودن پله‌ها نیز در کاهش شکستگی‌ها اهمیت اساسی دارد.

دکتر رضا کریمی

متخصص بیماری‌های داخلی