چشم تنگ دنیادوستی

اجاقی که خاموش باشد را اجاق کور می گویند و اجاق اگر کور باشد بهترین و خشک ترین هیزم را هم در آن بگذاری یا نگذاری هیچ تفاوتی نمی کند، چون چنین اجاقی نه از هیزم ها گرما و روشنی می …

اجاقی که خاموش باشد را اجاق کور می گویند و اجاق اگر کور باشد بهترین و خشک ترین هیزم را هم در آن بگذاری یا نگذاری هیچ تفاوتی نمی کند، چون چنین اجاقی نه از هیزم ها گرما و روشنی می سازد و نه هیچ خامی را پخته می کند.

حال قرآن کریم دل را «فؤاد» می نامد و «فؤاد» به معنای اجاق است و دلی که کور باشد مثل اجاق کور است، چنین دلی با شنیدن حرف ها و یا دیدن صحنه ها که مثل همان هیزم ها می مانند، هرگز حرارت و نور و روشنایی تولید نمی کند.

به زبانی روشن تر، دیدنی ها و شنیدنی ها همه عبرت است و عبرت از ریشه عبور آمده است؛ یعنی انسان وقتی چیزی می بیند باید از آن چیز عبور کرده و به حقیقتی دست یابد، که به قول مرحوم زرین کوب، همچون شاعر نازک بین صائب تبریزی می شود که وقتی درختی کهن را می بیند که بیش از نهال جوان ریشه در خاک دوانیده، به یاد می آورد که پیر و فرتوت بیش از جوان نوخاسته به دنیا دلبستگی دارد یا وقتی آتش سوزنده را می بیند که با حرص و طمع هر پاره چوبی را که در آن می افکند، می بلعد و می خورد، به یاد حرص انسان می افتد که نعمات تمام عالم نمی توانند او را سیر کنند و هر چه پیدا می کند باز هم فزونی می طلبد یا وقتی تاک مو را می بیند که بر هر درخت تکیه می کند و می پیچد تا باقی بماند و رشد کند، به یاد مردم غفلت زده می افتد که به هر بهانه ای هست به دنیا می چسبند و از آن دل بر نمی دارند.

[محمدرضا رنجبر]