واقعیتی به نام رویا

رویای انسان یکی از عجیب ترین شگفتی هایی است که بشریت سال هاست با آن روبه رو بوده و هنوز درک کاملا درست و دقیقی از آن ندارد این که انسان به چه دلایل و با توجه به چه اتفاقاتی در زمان خواب رویا می بیند هنوز مشخص نشده اما همواره این راز و رمز دستمایه بسیاری از آثار هنری در طول سال های اخیر بوده است

رویای انسان یکی از عجیب‌ترین شگفتی‌هایی است که بشریت سال‌هاست با آن روبه‌رو بوده و هنوز درک کاملا درست و دقیقی از آن ندارد. این‌که انسان به چه دلایل و با توجه به چه اتفاقاتی در زمان خواب رویا می‌بیند هنوز مشخص نشده اما همواره این راز و رمز دستمایه بسیاری از آثار هنری در طول سال‌های اخیر بوده است.

از ساخت فیلم‌ها و محصولات سرگرمی محور با توجه به مضمون دستکاری رویا یا پیاده‌سازی یک نمونه تقلبی گرفته تا مواردی همچون خواندن ذهن انسان و دیدن رویای فرد خاصی از جمله مواردی محسوب می‌شود که در نظر هر مخاطبی فقط به صورت آثار علمی ـ تخیلی شکل می‌گیرد.

با این حال هر روزه علم پیشرفت کرده و داستان‌های علمی ـ تخیلی گذشته تبدیل به واقعیت‌های امروزی می‌شود. همچون سفر به ماه که زمانی فقط در ژانر داستان‌های فانتزی قرار می‌گرفت و در ادامه به یکی از دستاوردهای قابل ملاحظه انسان‌ها تبدیل شد، اکنون دیدن و تشخیص رویای انسان‌ها در زمان خواب نیز به کمک تحقیق‌های انجام شده از سوی تعدادی از محققان به واقعیت تبدیل شده است.

● رد پای ذهن آشفته

تعدادی از محقق‌های مشغول در کیوتو ژاپن بتازگی توانسته‌اند با ساخت سیستمی جالب توجه، رویای انسان‌ها در زمان خواب را تا حدود خوبی تشخیص داده و تصویری از آن شکل دهند. در این روش که به وسیله دستگاه آزمایش ام.آر.آی (MRI) تعداد زیادی از تصاویر اینترنتی و بررسی دقیق مغز انسان صورت می‌گیرد، دانشمندان مشغول در مرکز کیوتو توانسته‌اند به‌دقت ۶۰ درصدی در تصویرسازی رویای زمان خواب انسان‌ها دست پیدا کنند.

فرآیند طراحی شده در ظاهر هر چند از ایده جالب و ساده‌ای پیروی می‌کند اما سال‌ها روی آن کار شده تا به مرحله فعلی برسد. طبق گفته محققان، ذهن انسان در طول رویا روندهای مختلفی را بازسازی می‌کند که قابل پیش‌بینی است. روندها یا بهتر است بگوییم الگوهایی که هرچند قابل پیش‌بینی است اما تعداد بسیار آنها نیازمند پردازش‌های سنگینی است. در ابتدای کار فرد مورد نظر در زمان بیداری داخل یک دستگاه ام.آر.آی قرار گرفته و جریان‌های خونی مغز وی مورد بررسی قرار می‌گیرد. این در حالی است که موازی با بررسی جریان‌های خونی الگوهای تصویرسازی به کمک رایانه‌های خاصی ضبط شده و با جریان خونی معادل‌سازی می‌شود.

در ادامه رایانه مورد نظر با جستجو در فضای اینترنت سعی کرده برای تجسم ذهن انسان در بازه‌های مختلف تصاویر مناسبی را دریافت کرده و ذخیره کند. این تصاویر به مرور زمان افزایش یافته و پایگاه داده عظیمی را شکل داده‌اند که شامل موارد بسیار متنوعی می‌شود. در ادامه این شرایط برای سه فرد مختلف در زمان خواب پیاده‌سازی شده است. هر کدام از این افراد به مدت سه ساعت در شبانه‌روز به طول ده روز داخل دستگاه ام.آر.آی قرار گرفته و در طول زمان خواب، مورد بررسی قرار گرفته‌اند. هر کدام از این موارد آزمایشی به یک الکتروانس فالوگرافی متصل شده تا جریان الکتریکی ذهن هر کدام از آنها مورد بررسی قرار گرفته تا مرحله‌ای از خواب که مورد آزمایشی در آن قرار دارد، مشخص شود.

● تصویر رویای انسان

طولانی‌ترین رویاها در مرحله‌ای از خواب شکل گرفته‌ است که چند ساعت از شروع خواب گذشته و فرد به نوعی حس‌های اولیه خود را در اختیار ندارد. این در حالی است که نوع دیگری از رویاها که در بیشتر مواقع شبیه به توهم‌های ناگهانی است در بازه‌ای شکل می‌گیرد که مورد آزمایشی تازه به‌خواب رفته است.

یکی دیگر از مراحل آزمایش که برای تشخیص الگو‌ها انجام شده است، در زمان حضور فرد در مرحله اصلی خواب یا همان مرحله توضیح داده‌شده در ابتداست. درست چند دقیقه بعد از شروع رویاها محققان مورد آزمایشی را بیدار کرده و در رابطه با رویای او سوالاتی را مطرح می‌کردند تا با تشخیص الگوها و ارتباط آنها به موارد مختلف پیش‌بینی یا بهتر است بگوییم تصویرسازی بهتری را شکل دهند.

این روند برای دفعات متوالی اجرا شده و در نهایت محققان توانسته‌اند با دریافت تصاویر بسیاری از اینترنت و ایجاد ارتباط بین آنها و رویاهای مختلف تصویر مناسبی را شکل دهند که در ۶۰ درصد از موارد به صورت دقیق کار می‌کند.

قابل‌توجه‌ترین نکته موجود مربوط به رویاهایی می‌شود که جنبه شخصی داشته و به نوعی از مواردی تشکیل می‌شود که به وسیله تصاویر دریافتی از طریق اینترنت قابل تصویرسازی نیست. با این حال این روش جدید می‌تواند به عنوان یکی از پیشرفت‌های چشمگیر در این شاخه از علم پزشکی شناخته شود که در طول این سال‌ها محققان ژاپنی به آن دست پیدا کرده‌اند.

محمد طالبیان