دو ایرانی نامدار در چین‌

● بودی‌دارما
بودی‌دارما (حدود آغاز سده پنجم میلادی) راهبی بودایی بود که آوردن آیین <ذن> به چین را به او نسبت می‌دهند. بیشتر منابع او را یک ایرانی یا فردی از جنوب هند می‌دانند که …

بودی‌دارما

بودی‌دارما (حدود آغاز سده پنجم میلادی) راهبی بودایی بود که آوردن آیین <ذن> به چین را به او نسبت می‌دهند. بیشتر منابع او را یک ایرانی یا فردی از جنوب هند می‌دانند که به جنوب چین سفر کرد و پس از آن به سوی شمال رفت.‌

یکی از منابع اولیه، تاریخ ورود او به چین را در روزگار دودمان لیو سونگ (۴۲۰-۴۷۹) دانسته و منابع بعدی ورود او را در دوره دودمان لیانگ (۵۰۲-۵۵۷) نوشته‌اند.‌‌‌بسیاری از پژوهشگران زمان او را در آغاز سده پنج میلادی می‌دانند. گزارش یکی از شاهدان عینی دوره او به نام یانگ ژوآنژی او را یک پارسی (تلفظ چینی: بسی گوئو هو رن) از آسیای مرکزی (ژی یو) ذکر کرده‌است.‌

براوتون نیز یادآور می‌شود که سفر یک راهب ایرانی ساکن در آسیای میانه از طریق راه ابریشم به شمال چین بسیار محتمل‌تر است از سفر یک هندی جنوبی از طریق دریا. بودی‌دارما به دربار امپراتور وو در چین کانک رفت، سپس دربار را ترک نمود و رهسپار شمال و استان هنان شد.‌

آموزه‌ها

بودی‌دارما را آغازگر یک کردار دینی ذن یعنی <خیره شدن به دیوار> می‌دانند. آنها بر این باورند که <دیوارخیرگی> ( بی‌گوآن) باعث آرام شدن ذهن می‌شود. بودی‌دارما برای آموزش چینیان در اصول بودایی، کتاب لنکاوتاره سوترا(Lankavatara Sutra) را برگزید. نقطه ثقل این کتاب، اصل تأکید بر <روشنی درونی> است که تمامی دوگانگی‌ها را می‌زداید و از تمامی تمایزها فراتر می‌رود. این کتاب جزو نخستین و مهمترین متون سبک یوگاچاره (آگاهی محض) در مکتب مهایانه بودایی است.‌

هنرهای رزمی‌

تاریخ‌نگاران پیدایش هنرهای رزمی را در چین به بودی‌دارما نسبت می‌دهند. ریشه ورزش کاراته را نیز در آموزه‌های بودی‌دارما می‌دانند. زمانی که بودی‌دارما برای ریاضت و گوشه‌گیری و اندیشیدن به نیایشگاه شائولین شورین رفت و مشغول تعلیم ذن گردید، نبرد بدون سلاح را که <شورین کمپو> نامیده می‌شد، به مریدان خود آموزش می‌داد.‌

چنگ هه‌

چنگ خه یا چنگ هه(‌‌Zheng He) با نام اصلی حاجی محمود شمس، نام دریاسالار و مکتشف مسلمان و ایرانی‌تبار چینی (۱۴۳۳-۱۳۷۱م) است که در سده ۱۵ میلادی می‌زیست. نامداری او به جهت سفرهای دریایی اش به آبهای غربی چین می‌باشد. ژنگ هه در سال ۱۳۷۱م با نام اصلی ما سنبائو(‌‌Ma Sanbao) در شهر کونیانگ واقع در ایالت یونّان(‌‌Yunnan) چین زاده شد. خانواده او از قبیله مسلمان سمو یا سمور‌‌Semur بودند. نیای ششم ژنگ هه که سید شمس الدین نام داشت، از خوارزمیان بخارا بود و به دستور قوبیلای - امپراتور مغول چین - به حکمرانی ایالت یونان گمارده شد.‌

نام خانوادگی اصلی ژنگ هه مشتق از نام مسعود --- پنجمین پسر سید شمس‌الدین --- است. میرتکین، پدر و خرمدین، پدربزرگ ژنگ هه هر دو به زیارت حج نائل گردیدند و شاید داستانهای سفرهای آنان در برانگیختن حس ماجراجویی ژنگ هه بی‌تأثیر نبودند.با حمله ارتش امپراتوری مینگ به ایالت یونّان، ما سنبائوی جوان به اسارت در آمد و بعد از مقطوع النسل شدن (در سیزده سالگی) برای خدمت به دربار امپراتوری روانه گردید. نام ژنگ هه را امپراتور یونگل(‌‌Yongle) به دلیل بروز شایستگی در جنگ به وی بخشید. ژنگ‌هه‌در آموزشگاه سلطنتی چین به تحصیل پرداخت و مدارج ترقی را طی نمود.‌

او فرماندهی ناوگان امپراتوری چین را دست کم طی هفت سفر دریایی به عهده داشت. جاوه و سوماترا، هند، ایران و خلیج فارس، دریای سرخ و بخشهای مختلفی از آفریقا و جنوب شرقی آسیا از جمله مناطقی هستند که ناوگان چین به رهبری ژنگ هه مورد کاوش قرار دادند. گروهی معتقدند که ناوگان او حتی به قاره آمریکا و استرالیا نیز رسید! ژنگ هه و همراهانش شرح مشاهدات خود و نقشه مکانهای مورد بازدیدشان را به صورت گزارش ثبت می‌نمودند که بخشهایی از آن باقی مانده است.‌

برخی معتقدند که افسانه <سندباد>، اقتباسی است از زندگی ژنگ هه و در این مورد به ویژه به تشابه اسمی او (ما سنبائو) و نیز تعداد سفرهایش و (هفت سفر) استناد می‌نمایند. ژنگ هه طی آخرین سفر دریایی درگذشت و پیکرش براساس رسم دریانوردان چینی پس از سوزانده شدن، به آب دریا سپرده شد. آرامگاهی نیز در پکن برای او ساخته شد که البته خالی از پیکر او بود.‌

برگرفته از: دانشنامه ویکی پدیا