اصول آموزش های اخلاقی

جدیدترین تکنیکی را که برای رشد ارزش های اخلاقی دانش آموزان مطرح کرده اند، این است که یک بحران اخلاقی را بدون محدودیت از پیش تعیین شده به بحث بگذاریم.در این رویکرد، نقش معلم …

جدیدترین تکنیکی را که برای رشد ارزش های اخلاقی دانش آموزان مطرح کرده اند، این است که یک بحران اخلاقی را بدون محدودیت از پیش تعیین شده به بحث بگذاریم.در این رویکرد، نقش معلم یا مربی یک نقش انتقادی است، معلم دانش آموزان را به مناظره کلامی تشویق می کند، بویژه طی مراحل اولیه گفت وگوی گروهی در همین فرایند بحث و مناظره گروهی، معلم باید قادر باشد تا براساس شناخت کاملی که از خصوصیات مراحل تحول اخلاقی کودکان دارد سطوح مختلف استدلال های اخلاقی را مستقر کند، معلم می تواند بر اساس ابهاماتی که در تعیین و تقسیم بندی دانش آموزان به مراحل اخلاقی در ذهن دارد سؤالات دیگری را برای آن دسته از دانش آموزانی که در وضعیت بینابینی و مبهمی قرار دارند، طرح کند تا با تصریح بیشتری به تراز استدلالی او بپردازند، نقش معلم یا مربی بسیار واجد اهمیت است، او نباید جلوتر از دانش آموزان گامی برداشته و یا استدلالی را پیش کشد، او فقط هدایتگر غیرمستقیم و تصریح کننده استدلال های کودکان برای بیان صحیح استدلال خودشان است.

اصول اولیه آموزش اخلاقی که معلم باید داشته باشد:

آموزش مفاهیم اخلاقی باید متناسب با قابلیت ها و ظرفیت های شناختی و سطح استدلال قضاوت اخلاقی دانش آموزان باشد. آموزش مفاهیم اخلاقی باید در موقعیت های طبیعی و با استفاده از حوادث و رویدادها و مضامینی باشد که در نزد کودک از نظر ارتباط با زندگی روزمره او، فرهنگ و محیط او بیگانه و دور از واقعیت نباشد. به کودکان فرصت داده شود تا به طور خود انگیخته رفتار مطلوب را مشاهده و تمرین کنند. کودکان باید نسبت به رفتار اخلاقی که از آنان انتظار داریم شناخت کافی داشته باشند. معلمان باید در رفتار و الگوهای اخلاقی که قصد معرفی و آموزش به کودکان را دارند ثابت قدم باشند. در ارائه الگوهای مورد تقلید کودک سعی کنیم مواردی را بگنجانیم که کودک خود به خودی به آنها نیاز دارد، زیرا کودکان از الگوهایی تقلید می کنند که در رفع نیازهای سنی و انگیزشی آنها مؤثر واقع شوند. حد فراگیری مفاهیم اخلاقی هر کودک خود اوست.

زمان و نیرویی که کودک در درونی کردن مفاهیم اخلاقی نیاز دارد به مراتب بیشتر از زمان و نیرویی است که از طریق آموزش های برنامه ریزی شده و تحمیلی به اجرا درمی آید. آموزش مفاهیم اخلاقی هرگز در یک بعد متمرکز نمی شود، بلکه همواره جنبه های عقلانی، عاطفی، اجتماعی و جسمی با نوعی درآمیختگی یکپارچه ای همراه هستند. از آنجا که در یک فضای سالم، اخلاقی، منبع اقتدار و اعمال دستورات اخلاقی از عدالت نشأت می گیرد معلم در این شرایط به منزله فردی است که واجد این منبع بوده و کودکان به دیده احترام و ترس توأمان، او را سرمشق و الگوی رفتارهای اخلاقی خود قرار می دهند.

تربیت دادن بازی های متنوع و توأم با هدف های غیرمستقیم اخلاقی که از جانب خود کودکان به اجرا درمی آید، نقش مؤثری در درونی کردن ارزش های اخلاقی دارد، نحوه رعایت عدالت در بازی همیاری و همکاری در میدان بازی، همدردی و همدلی احساسی و عاطفی بین بازیکنان و همه و همه عناصری است که در پرورش خصوصیات اخلاقی کودکان نقش دارد. برای پرورش اخلاقی لازم است که شیوه های زندگی وعقاید پیامبران و امامان، مصلحان و مردان بزرگ و برجسته ای که در تاریخ تکامل بشریت نقش تعیین کننده داشته اند را به صورت خوشایند و متناسب با درک و فهم کودکان ارائه دهیم. در کلاس اخلاق از هیچ گونه کتاب درسی استفاده نکنید و بیشتر از طریق بیان مطالب و داستان ها و نمایشنامه هایی که به نحوی مسائل اخلاقی و ارزشی در آن طرح شده است مباحث اخلاقی را مطرح کنید. برای هماهنگ کردن روش ها، توصیه های تربیتی خود را به خانواده از طریق انتشار خبرنامه مدرسه انجام دهید و از این طریق آنان را از اقدامات، روش ها و نظرات خودتان مطلع کنید و با تشکیل جلسات مشترک اولیا و مربیان این مسائل را منتقل کنید.

محمد رضا نیکخواه